1x spelling blok 3 en 4

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Welkom bij Nederlands

- Na deze les kun je bijvoeglijke naamwoorden afgeleid van voltooide deelwoorden herkennen en gebruiken.

- Na deze les weet je wanneer een samenstelling een tussen-n krijgt

- Na deze les kun je van zelfstandige naamwoorden verkleinwoorden maken.

Bijvoeglijk naamwoord

- Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een zelfstandig naamwoord. 

- De spelling van het bijvoeglijk naamwoord hangt af van het zelfstandig naamwoord waar het bij hoort. 

Bijvoeglijk naamwoord

- gewoon bijvoeglijk naamwoord

- stoffelijk bijvoeglijk naamwoord

- bijvoeglijk naamwoord dat is afgeleid van een voltooid of onvoltooid deelwoord

Spelling bijvoeglijk naamwoord

Veel bijvoeglijk naamwoorden heb een korte vorm (mooi) en een lange vorm met -e (mooie)

Die vrouw is slim 

De slimme vrouw 

Regels voor het (on)voldooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord:

- Gebruik de verlengproef als je niet weet of je een -d of -t moet schrijven. 

- Schrijf een (on)voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord altijd ZO KORT MOGELIJK

Dus: de danseres was mooi gekleed = 

                                                    de mooi GEKLEDE danseres

Geef een voorbeeld van een
bijvoeglijk naamwoord

Goed of fout?

De mooi gekleedde danseres

1. goed
2. fout

Goed of fout?

Het verroeste hek

1. goed
2. fout

Goed of fout?

De bestraatte oprit

1. goed
2. fout

Goed of fout?

De uitgeperstte sinaasappels

1. goed
2. fout

Goed of fout?

De verbrande kerstboom

1. goed
2. fout

15 minuten zelfstandig werken

- Blok 3: opdracht 7 en 8 (blz 139)

Zachtjes overleggen mag!

Klaar? Spelling blok 4 opdracht 1 en 2 (blz 193)

Samenstellingen

Je hoort twee of meer woorden in een samenstelling.

Je schrijft de woorden aan elkaar.

Tijdens deze fase van de les controleer je of leerlingen het leerdoel van de les hebben behaald.

Samenstellingen

Een samenstelling is één woord dat gemaakt is uit twee of meer woorden.

Je schrijft een samenstelling ALTIJD als één woord.

Je zet NOOIT een spatie in een samenstelling.

Je zet een koppelteken ( - ) bij letterverwarring (uitspraak).

Vb. wiskunde-expert

Samenstellingen

Voorbeelden met 2 woorden: 

samen+stelling = samenstelling 

boeken+kast = boekenkast

tuin+bank = tuinbank 

laptop+tas = laptoptas

vruchten+taart = vruchtentaart

Voorbeelden met meer dan 2 woorden: 

wind+molen+monteur = windmolenmonteur

Samenstellingen

Het laatste woord is het belangrijkste woord.

Het eerst woord zegt iets over het laatste woord.

vruchtentaart = een taart die uit vruchten bestaat.

laptoptas = een tas die voor een laptop bestemd is. 

tuinhuis = een huis voor in de tuin.

We pakken daarom ook altijd het lidwoord van het laatste woord.

de tuin + het huis = het tuinhuis

Tussenletters 

in 

samenstellingen

Tussenletter -s- in een samenstelling

Gebruik altijd een tussen-s als je die hoort.

             jongensboek

Als het tweede deel van de samenstelling met een s-klank begint, kun je het het eerste deel veranderen en luisteren of je een tussen-s hoort. Gebruik een ander woord of bijvoorbeeld 'plein'.

            kaasschaaf, stadsschouwburg (stadsplein), 

            bruidssluier (bruidsboeket)

Tussenletter -e-  in een samenstelling

Is het linkerdeel een zelfstandig naamwoord? 

NEE!    Schrijf dan altijd een -e- !

WANT: 

• het linkerdeel is: bijvoeglijk naamwoord oudejaarsavond
• het linkerdeel is: werkwoord knarsetanden

Tussenletter -en in een samenstelling

Heeft het eerste deel van de samenstelling een zelfstandig naamwoord met een meervoud dat eindigt op -en?

JA! Schrijf -en!

       eikenboom, bejaardenflat, apenkooi

Maar let op! Het is apetrots want 'ape' is een versterkend bijvoeglijk naamwoord = heeft 'erg' in de betekenis: erg trots

Welke woorden ken je die
een combinatie zijn van twee woorden?

Het gaat om voorbeelden van een samenstelling.

Bijvoorbeeld: voetbal

verkleinwoorden

1. stemmetje is het verkleinwoord van stem.
2. blaadje is het verkleinwoord van blad.

1. 1 = goed 2 = niet goed
2. 1= niet goed 2 = goed
3. 1 = goed 2 = goed
4. 1 =niet goed 2 = niet goed

Verkleinwoorden

1. display'tje
2. displaytje

Verkleinwoord.
Wat is het verkleinwoord van de kano?

1. Kano'tje
2. Kanotje
3. Kanoo'tje
4. Kanootje

Verkleinwoorden

1. skietje
2. ski'tje

20 minuten zelfstandig én stil werken

- Blok 4: opdracht 4, 5 en 6 (blz 195)

Dus ook geen vragen stellen!

Klaar? Werk aan je boekopdracht.

Taalweetje

Bommelwoorden zijn woorden die je op meer manieren kunt uitspreken, bijvoorbeeld:

– Bedelen (aalmoezen vragen of uitdelen)

– Voetbalster (vrouwelijke voetballer of ster in het voetbal)

– Kantelen (omdraaien of die dingen op een kasteelmuur)

– Verspringen (een lange afstand springen of van positie veranderen met een sprong)

– Voorkomen (bestaan of preventief handelen)

Taalweetje

Er zijn ook buitenlandse bommelwoorden
- File

– Beamen

– Appel

– Slang

– Tweetjes

Waarom 'bommel'? Dat komt van bommelding