8.3 democratisering

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Kenmerkend aspect

Voortschrijdende democratisering met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces.

Noem de twee soorten socialisme die na 1890 ontstonden

Wiens portret staat achter Rutte (rood omcirkeld)?

Willem I

Restauratie: koningen weer terug op hun troon

1815: België en Nederland worden 1 land. 

Constitutionele monarchie.

Wat betekent een constitutionele monarchie?

Democratisering in twee stappen

- parlementair (volksvertegenwoordiging)

- kiesrecht (uitbreiding van het kiesrecht naar algemeen kiesrecht)

Nederland

• Parlementair: 
• - 1815: constitutionele monarchie
• -1848 parlementaire constitutionele monarchie
• Kiesrecht
• - 1848 censuskiesrecht
• -1887 uitbreiding
• -1917 algemeen mannenkiesrecht (pacificatie, ook bijzonder onderwijs, invoering van evenredige vertegenwoordiging geregeld).
• -1919 algemeen vrouwenkiesrecht 

Engeland

- 1215 Magna Carta

- 1688/1689 Glorious Revolution,  koning accepteerde macht van het parlement ontsloeg en benoemde nog wel ministers.

- 1837 Victoria koningin (geen ministers meer benoemen en ontslaan)

Via verkiezingen: verkiezingen/districtenstelsel strijd Conservatieven/liberalen. Na WO I worden liberalen verstoten door de sociaal-democraten

19de eeuw democratisering

Hogere huis - adel

Lagere huis - volksvertegenwoordigers (districtenstelsel)

1832/1867 uitbreiding kiesrecht

1918 algemeen mannenkiesrecht

1928 algemeen vrouwenkiesrecht

Duitsland

1847: Angst Pruisische koning na opstanden Parijs en Berlijn.

Samenwerking met de liberalen om te voorkomen dan de socialisten aan de macht komen.

Koning van Pruisen beloofde constitutionele monarchie

Maar toen de kroon aangeboden werd door het Duitse parlement weigerde de koning van Pruissen 

Waarom wil de Pruisische Koning wel de kroon aannemen van de andere Duitse vorsten maar niet van het parlement?

Duitsland (2)

1850 pruissen gekozen parlement dat uitgaven van de regering kon goed of afkeuren (bugetrecht)

Het budgetrecht leidde tot conflict met de Liberalen. 

Bismarck ging zonder instemming van het parlement door met de uitbreiding van het leger.

Bismarck begon oorlogen tegen Denemarken, Oostenrijk en Frankrijk, waardoor het nationalisme werd aangewakkerd. 

Duitsland 

1871 stichting Duitse rijk. 

Grondwet met veel macht voor de Keizer.

Parlement (rijksdag) had beperkte macht, het mocht wetten tegenhouden. 

Het mocht niet de regering ter verantwoording roepen

Mocht zich niet bemoeien met het leger, bureaucratie en Buitenlandse politiek.

Algemeen kiesrecht werd ingevoerd. 

Na WoI werd Duitsland een parlementaire democratie. 

Volgens de tekenaar is algemeen vrouwenkiesrecht...

1. een goede zaak, want dan krijgen arbeidersgezinnen het beter.
2. een goede zaak, want dan krijgen hoger opgeleide vrouwen kansen.
3. géén goede zaak, want dan krijgen vrouwen te veel invloed.
4. géén goede zaak, want dan krijgen de arbeiders minder invloed.

Waarom is de Britse Reform Bill (1832) ook een goed voorbeeld van democratisering?