HC Steden en burgers in de Lage Landen, deel I

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

HC 1: Steden en burgers in de Lage Landen

1.1 Steden in Vlaanderen en Artesië (1050-1302)

HC Steden en Burgers

Steden in Vlaanderen en Artesië

• wat voor boeren en burgers veranderde vanaf de elfde eeuw
• welke stedelijke dynamiek plaatsvond in Artesië
• waarom de Vlaamse steden opkwamen

Wat maakte de opkomst van de stedelijke burgerij mogelijk (1050-1302) ? 

Malthus: analyse tijdvak 4

Malthus: analyse tijdvak 4

Verstedelijking in Europa

Steeds meer mensen woonden in steden in plaats van op het platteland (ca. 10% rond 1500). 

De meest verstedelijkte gebieden van Europa waren Noord-Italië en Vlaanderen (minstens 35 % woonde hier in een stad)

Graafschap Artesië

(Atrecht)

Graafschap Vlaanderen

(Brugge en Gent)

De Duitse Hanze

Brugge en het Zwin

In deze tijd gaan de ambachtslieden in de steden zich steeds meer verenigen (ook in gildes) tegen de handelaren die de politieke macht in handen hadden (en de patriciërsfamilies vormden). 

Poorterschap

Immigranten wilden graag het Stedelijk Poorterschap krijgen.

Voordelen van het poorterschap:

- veiligheid binnen de muren van de stad

- vrijstelling van tol

- toegang tot magistraatsfuncties

Poorters waren bijvoorbeeld handelaar, ambachtsman, herbergier, geestelijken, etc. 

Veel behoefte aan aspirant-poorters door het hoge sterftecijfer in de stad. 

Inwoners van de middeleeuwse stad

• Patriciërs  - rijke families die veel grond bezitten en hun vermogen verdienen met handel

• Het Gemeen - Lagere stedelijke bevolking: ambachtslieden, knechten, dagloners en bedelaars

Spanningen patriciërs en gemeen

- patriciërs knopen contacten aan met de adel en nemen steeds meer een adellijke levensstijl aan

- onvrede onder het gemeen

- Het gemeen wil verandering van het bestuur en verbetering van de werkomstandigheden

- opstanden onder leiding van ambachtslieden

-ambachtslieden gaan zich ook organiseren in gilden

Voorbeeld van een juist antwoord is:

• Hertog Filips wil de boodschap overbrengen dat hij de overwinnaar is /dat het onverstandig is zijn macht aan te vechten (1)

• wat ondersteund wordt door het afbeelden van (twee van de onderstaande verwijzingen naar de bron): (2)

− Filips als heer en meester / hoog te paard.

− de vernedering van de Gentenaren in hun witte boetekleden.

− de onderdanig knielende Gentenaren.

− het inleveren van de banieren van de gilden (waarin zij zich hadden

georganiseerd) van de burgers van Gent.

Uit het antwoord moet blijken dat bij de Vrede van Gavere de volgende

kenmerkende aspecten bij elkaar komen:

• de toenemende zelfstandigheid van de steden (die weigeren belasting te betalen aan hun heer) en (1)

• het begin van centralisatie door de landsheer (die centrale belastingen oplegt en de burgers tot de orde roept als zij die weigeren te betalen) (1)