V5 - Thema 1.1 Regeling en homeostase

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

1.1 Regeling en homeostase

Planning van vandaag 

Aan het eind van de les…

 

 … hebben we kennisgemaakt

 … hebben we praktische zaken besproken

... heb je een opfrisquiz gedaan

 … kan je beschrijven hoe regelkringen van invloed zijn op de homeostase

Kennismaken 

• Namen / plattegrond

•  Praktische zaken
  

PTA en www.examenblad.nl  

Boeken (online en fysiek)

• Meenemen les: 

- Laptop + oplader 

- Schrift + pen 

- BINAS 

Planning periode 1 

• Thema 1 - Regeling 

- ST over Thema 1 voor herfstvakantie 

• Thema 2 - Waarneming en gedrag 

• Toetsweek 1: ST over Thema 1 en Thema 2 

Opfrisquiz 

Thema 1: Regeling

Opmerking vooraf: 

Focus op VAKTERMEN! 

Wat wordt er op dit moment allemaal geregeld in je lichaam?

Wat zou worden bedoeld met een 'dynamisch evenwicht'?

Homeostase

Ons lichaam houdt het inwendige milieu (bloed en weefselvloeistof) zoveel mogelijk stabiel. 

De regeling ligt bij het zenuw- en hormoonstelsel.

Homeostase

Regelkringen menselijk lichaam?

Regelkringen

Regelkringen in het menselijk lichaam

Voorbeelden van regelkringen:

•  Lichaamstemperatuur
  
•  Bloedsuikerspiegel
  
•  Hormoonspiegel
  
•  Zuurstofconcentratie
  

In de regelkring van lichaamstemperatuur
zijn een aantal effectoren,
bijvoorbeeld ...

1. Zweetklieren en bloedvaten
2. Hypothalamus en hypofyse
3. Zenuwen en hormonen
4. Schildklier en lever

Regelkringen

Regelkringen berusten op een feedbackloop.

Deze feedbackloops maken gebruik van positieve- en negatieve terugkoppeling.

Denk maar aan de werking van de thermostaat thuis, in de woonkamer:

1. Te warm > ketel slaat af
2. Temperatuur zakt onder normwaarde
3. Te koud > ketel slaat aan
4. Temperatuur stijgt boven norwaarde
5. Terug naar 1.

Negatieve terugkoppeling

Negatieve terugkoppeling

Hormonen remmen hun eigen aanmaak, waardoor een effect niet steeds sterker wordt en uit de hand loopt.

Oftewel:

Hoe meer van het hormoon aanwezig is, hoe minder er zal worden aangemaakt (+/-). 

Hoe minder van het hormoon aanwezig is, hoe meer er zal worden aangemaakt (-/+).

Deze +/- en -/+ relatie noemt men negatieve terugkoppeling.

Bij een regelkring kan positieve terugkoppeling plaatsvinden. Waarom komt deze vorm
bijna niet voor bij homeostase?

1. Door positieve terugkoppeling schommelt de waarde van het interne milieu niet om een bepaalde norm.
2. Door positieve terugkoppeling wordt niet alleen het interne milieu geregeld maar ook het externe milieu.
3. Positieve terugkoppeling werkt niet met hormonen en het zenuwstelsel.
4. Positieve terugkoppeling heeft geen invloed op het interne milieu.

Je weet nu hoe een negatieve terugkoppeling werkt en omschreven kan worden. Omschrijf kort hoe een positieve terugkoppeling werkt.

Let op!

- Focus op het gebruik van vaktermen!

- Ga niet alle regelkringen uit je hoofd leren (behalve glucose)! Focus op begrijpen en toepassen.

Aan de slag

Stap 1: scan/blader door thema 1 om een idee te krijgen waar we het komende weken over gaan hebben. 

Stap 2: Lees basisstof 1: Regeling en homeostase goed door. 

Stap 3: Maak opdrachten 1 t/m 4 van basisstof 1. 

(Meer uitleg over homeostase en regelkringen nodig? Bekijk eventueel de video's en links op de volgende slides).

NG Biologie

Juf Daniëlle

Biologie met Joost

Amoeba Sisters (Engels)

Biologie met mij

Animatie homeostase - Biologiepagina

Animatie temperatuurregeling menselijk lichaam - Biologiepagina

Regelkringen en homeostase - Biologielessen.nl

Links

Wat betekent homeostase?

1. Instandhouden van een dynamisch evenwicht in het inwendig milieu van een organisme
2. Als je iets in balans brengt
3. Als je ervoor zorg dat je weer opwarmt als je het koud hebt.
4. Een regelkring

Het inwendige milieu van een organisme =

1. Het milieu in lichaamscellen
2. Weefselvloeistof en bloed
3. Inhoud darmen, longen en blaas
4. Alles omgeven door huid

Welke maatregel valt NIET
onder homeostase?

1. Daling van de hartslag
2. Diepere en sneller ademhalen
3. Voldoende rust nemen
4. Stijging van de concentratie glucagon in het bloed

Een regelkring is

1. Overleg in een kring waarbij er iets geregeld moet worden
2. Proces in het lichaam waarbij de norm gehandhaafd wordt
3. Iets in mijn lichaam
4. Homeostase

Testosteron remt indirect zijn eigen productie. Dit noemen we ...

1. homeostase
2. positieve terugkoppeling
3. negatieve terugkoppeling
4. hormoonremming

Negatieve terugkoppeling =

1. Reactie/Proces om te streven naar homeostase
2. Reactie/Proces om homeostase te vermijden
3. Reactie/Proces om homeostase te omzeilen
4. Reactie/Proces om homeostase te activeren

Bij moeders die borstvoeding geven komt tijdens de borstvoeding extra prolactine vrij. Hier is in feite sprake van..

1. positieve terugkoppeling
2. negatieve terugkoppeling
3. positieve invloed op homeostase
4. negatieve invloed op homeostase

De osmotische waarde van urine kan enorm verschillen van dag tot dag. Je bloed heeft altijd zo'n beetje dezelfde osmotische waarde. Hoe komt dat?

1. Omdat je nieren geen homeostase kennen
2. Omdat er geen factoren zijn die de osmotische waarde van bloed beïnvloeden
3. Omdat de normwaarde van osmotische waarde voor urine varieert
4. Omdat de nieren het bloed rond de normwaarde voor osmotische waarde houden

Klaar? 

Lees bs 1.2 Hormonale regulatie en maak de opdrachten uit het boek 

Gezamenlijk afsluiten

Leerdoel: Beschrijf in het kort hoe regelkringen een rol spelen bij het handhaven van de homeostase bij de mens.

Ik heb het leerdoel van basisstof 1 onder de knie

😒🙁😐🙂😃

Zijn er begrippen of processen die nog niet duidelijk zijn?

Welkom

Bij DE eindejaarsquiz

In de volgende les gaan we kijken naar basisstof 2: hormonale regulatie. 

Zorg ervoor dat de begrippen en concepten uit basisstof 1 duidelijk.

Einde van de les

hormonen

Adenohypofyse

Neurohypofyse

Welke hormoonklieren
ken je al?