1.2

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Maatschappijleer jaar 3

Herhalen

Lesdoel bespreken

Theorie bespreken

Zelfstandig werken

Afsluiten

Planning

Waar ging de les van gister over?

Herhalen

Je kan uitleggen wat normen en waarden zijn. 

Je kan de 3 basiswaarden opnoemen van de Nederlandse maatschappij

Je kan minimaal 3 manieren van machtsmiddelen opnoemen en uitleggen

Lesdoelen

In deze les gaan we het hebben over de kernbegrippen van maatschappijleer. Dat zijn de volgende vier begrippen.

1. Waarden en normen

2. Belangen

3. Macht

4. Sociale ongelijkheid

1.2 Kernbegrippen bij maatschappijleer

Waarden zijn principes die je belangrijk vindt in het leven.

Voorbeelden van waarden zijn: eerlijkheid en vriendschap.

Uit waarden volgen altijd bepaalde normen.

Normen zijn regels over hoe jij en anderen zich moeten gedragen.

Bv: Waarde = respect hebben , Norm = niet pesten

1.2 Kernbegrippen bij maatschappijleer

Sommige normen zijn opgenomen in wetten.

Bijvoorbeeld: je mag je telefoon niet gebruiken

tijdens het fietsen            Waarde: Veiligheid 

Andere normen zijn ongeschreven regels.

Bijvoorbeeld: je laat geen boer tijdens het eten.

1.2 Kernbegrippen bij maatschappijleer

In de Nederlandse maatschappij staan drie waarden centraal:

Vrijheid: Je hebt vrijheid in meningsuiting, vrijheid van demonstreren etc.

Gelijkwaardigheid: Alle Nederlanders hebben dezelfde rechten, er mag geen onderscheid worden gemaakt tussen man/vrouw, ouderen/jongeren etc. 

Solidariteit: We houden rekening met elkaar en helpen elkaar als het nodig is. 

1.2 Kernbegrippen bij maatschappijleer

Schrijf op een briefje wat jij belangrijk vindt, wat zijn jouw normen en waarden en wie zijn voor jou belangrijk?

Wat vind jij belangrijk?

Een belang is het voordeel dat je ergens bij hebt.

Jouw belang is bijvoorbeeld een lesrooster zonder tussenuren,

want dan ben je eerder uit.

Soms is er sprake van een belangentegenstelling: het belang

van de één botst met het belang van de ander.

Bijvoorbeeld: de één wil graag goedkoop vliegen, de ander wil

vliegen juist duurder maken omdat het milieuvervuilend is.

Belangen

Macht is de mogelijkheid om het gedrag van anderen te

beïnvloeden.

Je ouders hebben macht over jou: ze kunnen je verbieden om met

vrienden op vakantie te gaan.

Ook de overheid heeft macht: zij maakt wetten met regels waar jij

je aan moet houden.

Macht

• functie of beroep
• kennis en vaardigheden
• aanzien of status
• overtuigingskracht
• veel geld
• het aantal mensen die iets willen
• toegang tot de media
• toegang tot invloedrijke personen
• het gebruik van geweld

Macht

Om macht te kunnen uitoefenen, heb je machtsmiddelen nodig: middelen waarmee je het gedrag van anderen kunt beïnvloeden.

De belangrijkste machtsmiddelen zijn:

Sociale ongelijkheid betekent dat niet iedereen dezelfde kansen

heeft in de samenleving.

Dit zie je bijvoorbeeld aan:

• discriminatie op de arbeidsmarkt
• de inkomensverschillen tussen een bankdirecteur en een

 schoonmaker

Vraag: Moet er een maximumsalaris worden ingesteld om

sociale ongelijkheid tegen te gaan?

Sociale ongelijkheid

Maken: opdracht 1 t/m 3, 5,6, 8, 9 en 12

Maken:

Je kan uitleggen wat normen en waarden zijn. 

Je kan de 3 basiswaarden opnoemen van de Nederlandse maatschappij

Je kan minimaal 3 manieren van machtsmiddelen opnoemen en uitleggen

Lesdoelen