1.2 - Kernbegrippen

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

1.2  Kernbegrippen 

Deze les

de Kernbegrippen:

• Waarden en normen

• Belangen

• Macht

• Sociale ongelijkheid

Kennen en kunnen vragen

• Je kunt uitleggen wat waarden en normen zijn en hiervan voorbeelden geven.
• Je kunt de basiswaarden van de Nederlandse maatschappij benoemen.
• Je kunt de begrippen belang, belangentegenstelling, macht, machtsmiddelen en sociale ongelijkheid uitleggen.

Welke waarde is het belangrijkste voor jou?

liefde

kennis

macht

geluk

humor

Kernbegrippen

Het vak maatschappijleer gebruikt kernbegrippen om de verschillen in de samenleving te begrijpen.

Het gaat om:

• Waarden en normen

• Belangen

• Macht

• Sociale ongelijkheid

Normen en waarden

Waarden zijn principes die je belangrijk vindt in het leven.

Voorbeelden van waarden zijn: eerlijkheid en vriendschap.

Uit waarden volgen altijd bepaalde normen.

Normen zijn regels over hoe jij en anderen zich moeten gedragen.

Normen en waarden

Waarde: Vriendschap

Norm: Een echte vriend laat je niet in de steek.

Sommige normen zijn opgenomen in wetten.

Bijvoorbeeld: je mag je telefoon niet gebruiken tijdens het fietsen.

Andere normen zijn ongeschreven regels.

Bijvoorbeeld: je laat geen boer tijdens het eten.

de basiswaarden 

In de Nederlandse samenleving staan drie basiswaarden centraal:

• Vrijheid Je mag je mening geven, je mag de opleiding volgen die je wilt.

• Gelijkwaardigheid  Alle inwoners van Nederland hebben dezelfde rechten.

• Solidariteit We houden rekening met elkaar en helpen elkaar als het nodig is.

Belangen 

Een belang is het voordeel dat je ergens bij hebt.

Jouw belang is bijvoorbeeld een lesrooster zonder tussenuren, want dan ben je eerder uit.

Soms is er sprake van een belangentegenstelling: het belang van de één botst met het belang van de ander.

Bijvoorbeeld: de één wil graag goedkoop vliegen, de ander wil

vliegen juist duurder maken omdat het milieuvervuilend is.

Macht 

Macht is de mogelijkheid om het gedrag van anderen te beïnvloeden.

Je ouders hebben macht over jou: ze kunnen je verbieden om met vrienden op vakantie te gaan.

Ook de overheid heeft macht: zij maakt wetten met regels waar jij je aan moet houden.

Machtsmiddelen

Om macht te kunnen uitoefenen, heb je machtsmiddelen nodig: middelen waarmee je het gedrag van anderen kunt beïnvloeden.

De belangrijkste machtsmiddelen zijn:

• functie of beroep • kennis en vaardigheden • aanzien of status

• overtuigingskracht • veel geld • het aantal mensen dat gezamenlijk iets wil

• toegang tot de media • toegang tot invloedrijke personen of politici

• het gebruik van geweld

Sociale ongelijkheid

Sociale ongelijkheid betekent dat niet iedereen dezelfde kansen heeft in de samenleving.

dit kan op verschillende manieren voorkomen. 

Opgroeien rijk of opgroeien arm, discriminatie op de arbeidsmarkt zijn enkele voorbeelden. 

Ik weet wat normen en waarden zijn

110

Ik weet wat de begrippen belangen, macht en sociale ongelijkheid betekenen.

010

	Wat	Maak de opdrachten van 1.1 af (behalve opdr. 7) Maak de opdrachten van 1.2 (behalve opdr. 9) Maak het kennen en kunnen lijstje van 1,1 & 1.2 Classroom 4A: 5f2c2xb Classroom 4B: 45hie2e
	Tijd	Tot einde van de les
	Hoe	Zachtjes praten mag. Muziek via Chromebook ook.
	Hulp	De docent loopt rond.
	Klaar	Lees de tekst van paragraaf 1.3