2. Oorzaken van criminaliteit en 3. Theorieën over criminaliteit

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

quizlet.com

Risicofactoren

Er zijn verschillende factoren die ervoor zorgen dat iemand verhoogde kans heeft om crimineel gedrag te vertonen.

Risicofactoren => De omstandigheden die de kans op crimineel gedrag vergroten.

We bespreken in deze paragraaf 5 risicofactoren. 

Risicofactoren

Wanneer er sprake is van de volgende factoren wordt de kans op misdaad groter:

• een slechte opvoeding.
  
• groepsdruk van vrienden.
  
• alcohol of drugs.
  
• spijbelen of schooluitval.
  
• biologische factoren zoals psychische stoornissen.
  

Uitleg risicofactoren

Maatschappelijke omstandigheden

Naast persoonlijke kenmerken zijn er ook algemene (maatschappelijke) omstandigheden die crimineel gedrag beïnvloeden:

• Er gelden minder strenge normen dan vroeger.
  
• Er is minder sociale controle dan vroeger. Hierdoor is de pakkans kleiner geworden.
  

MA omstandigheden

Opvallende groepen

Bepaalde groepen in de samenleving komen vaker voor in de misdaadstatistieken, zoals:

• Jongens en mannen (95% van de gevangenen zijn man).
  
• Jongeren tussen de 15 en 25.
  
• Mensen met een niet-westerse migratieachtergrond.

Opvallend

Criminaliteit naar leeftijdscategorie

Wat zeggen politiecijfers?

Politiecijfers geven een beeld van de criminaliteit in een land. Toch kun je deze cijfers niet helemaal vertrouwen:

• Niet iedereen doet aangifte.
• Politie geeft soms voorrang aan bepaalde zaken.

Politiecijfers

Maatschappelijke omstandigheden

Naast persoonlijke kenmerken zijn er ook algemene (maatschappelijke) omstandigheden die crimineel gedrag beïnvloeden:

• Er gelden minder strenge normen dan vroeger.
  
• Er is minder sociale controle dan vroeger. Hierdoor is de pakkans kleiner geworden.
  

MA omstandigheden

3. De wetenschap over criminaliteit

Leerdoelen. Aan het eind van deze les kun je:

• de verschillende theorieën over criminaliteit benoemen.
• bij een omschreven situatie (bron) uitleggen om welke theorie het gaat. 

Wat is een theorie?

Wetenschappers hebben veel onderzoek gedaan naar crimineel gedrag. In dit hoofdstuk behandelen we theorieën die crimineel gedrag kunnen verklaren:

• De aangeleerd gedragstheorie
• Anomietheorie
• Bindingstheorie
• Rationele-keuze-theorie
• Etikettentheorie
• Neutraliseringstheorie

Een theorie is een verklaring voor dingen die om ons heen gebeuren.

Aangeleerd-gedragtheorie

Deze theorie gaat ervan uit de crimineel gedrag aangeleerd is.

• Wanneer mensen in je omgeving (bijvoorbeeld ouders) crimineel gedrag vertonen, is de kans groter dat jij dat ook gaat doen.
  
• De socioloog Sutherland bewees dat ‘brave jongeren’ door foute vrienden eerder crimineel werden.
  

Deze theorie gaat ervan uit dat crimineel gedrag nu eenmaal bestaat. 

Anomietheorie

Volgens de Amerikaanse socioloog Merton zullen sommige mensen uit de armere milieus eerder de criminaliteit in gaan. Zelf 'de top' bereiken en voldoende verdienen om dure spullen te kopen is lastig. 

Criminaliteit is dan aantrekkelijk om rijk en succesvol te lijken. 

De bindingstheorie

Mensen hebben bindingen met allerlei mensen. Bijvoorbeeld met familie, partner, vrienden en collega’s.

• Omdat je je omgeving niet teleur wilt stellen, ben je minder snel geneigd crimineel gedrag te vertonen.
  

Mensen die minder bindingen hebben vertonen (gemiddeld) vaker crimineel gedrag.

Rationele-keuze-theorie

• Volgens deze theorie kiezen mensen wat het voordeligst voor hen is. 
• Als de pakkans klein is en het resultaat groot, dan zullen mensen eerder geneigd zijn om bijvoorbeeld iets te stelen. 
  
  'Gelegenheid maakt de dief.’ 

Gelegenheid

Etiketteringstheorie

• Iemand die eenmaal een misdaad heeft begaan krijgt soms het etiket crimineel opgeplakt.
  
• Sommigen mensen die het etiket crimineel opgeplakt hebben gekregen door hun omgeving, gaan zich daar vervolgens ook naar gedragen > je doet wat er toch al van je verwacht wordt. 'Eens een dief, altijd een dief'
  

De overheid zorgt d.m.v. van Taakstraffen bij Bureau Halt dat jongeren die iets verkeerd doen niet  te snel een stafblad (en dus een etiket) krijgen. 

Etikettering

Welke theorie?
Davey woont op een woonwagenkamp. Hij wordt regelmatig uitgescholden door kinderen uit het dorp. Davey wilde zijn best doen op school maar denkt soms dat mensen hem nooit voor vol aan zullen zien.

1. Persoonlijkheidstheorie
2. Bindingstheorie
3. Aangeleerd-gedragstheorie
4. Etiketteringstheorie

Welke theorie?
Bij Simon thuis staan altijd zakken vol spullen, meestal zijn het horloges maar soms ook sloffen sigaretten. De vader van Simon zegt dat deze 'van de vrachtwagen zijn afgevallen'. Toen Simon op school probeerde een aantal horloges door te verkopen moest hij met de directeur en de wijkagent gaan praten

1. Anomietheorie
2. Rationele-keuze-theorie
3. Aangeleerd-gedragstheorie
4. Etiketteringstheorie

Wat is de oorzaak van crimineel gedrag volgens de aangeleerd gedragstheorie van Sutherland?

1. Dat iemand als kind te veel door zijn ouders is gestraft.
2. Dat iemand met strafbare middelen zijn levensdoelen wil bereiken.
3. Dat mensen moeite hebben om hun driften te beheersen.
4. Dat mensen gevoelig zijn voor foute vriendjes.

Marcia reed dronken in haar auto. Toen de politie haar staande hield zei ze: “Ik rijd juist beter als ik gedronken heb.” Welke theorie verklaart dit criminele gedrag?

1. De etikettentheorie
2. De rationele-keuze-theorie
3. De neutraliseringstheorie
4. De bindingstheorie

Een combinatie van theorieën 

• Het is niet zo dat er bij een misdrijf sprake is van één oorzaak. Vaak er is sprake van een optelsom van factoren.

Kijken: Welke theorieën voor crimineel gedrag herken je in het volgende videofragment?

Aan de slag!

Maak in je werkboek:

-P. 2: Opdracht 2 t/m 5, 7 t/m 11 op blz. 169/171

-P. 3: Opdracht 1 t/m 10 op blz. 173 t/m 174

 Leer de begrippen! 

 

0