Thema 6 basisstof 3 en 4

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

Vandaag

• Kennis uit vorige lessen ophalen
• Basisstof 3 uitleggen  met quiz 
• Basisstof 4 uitleggen met quiz
• Maken opdrachten 

Temperatuur

Predatoren (roofdieren)

Zuurstofgehalte water

Begroeiing voor beschutting

concurrentie (vlokreeftje)

Licht

Een producent is een carnivoor

1. Ja
2. Nee

Een 1e consument is een herbivoor

1. Ja
2. Nee

Voedselweb of voedselketen?

1. Voedselweb
2. Voedselketen

Wat zit er niet in een voedselweb?

1. planteneters
2. vleeseters
3. afvaleters
4. mineralen

lesdoelen

•  Je kunt uitleggen wat een biologisch evenwicht is.
•  Je kunt uitleggen hoe soorten afhankelijk zijn van elkaar voor voedsel, een schuilplaats en voortplanting.
• Je kunt manieren noemen waarop de mens afhankelijk is van het milieu.
• Je kunt manieren noemen waarop mensen in Nederland de natuur beheren

basisstof 3.3 

Samenleven

Leg in 2 zinnen uit, dat de hoeveelheid prooidieren invloed heeft op hoeveelheid roofdieren

Rangorde

• In sociale groepen bestaan rangorden. 
• Het hebben van rangorde zorgt ervoor dat een groep kan overleven. 
• De rangorde kan door dominantie of leeftijd bepaalde worden. 

pikorde 

Kippen hebben ook een duidelijke rangorde, de zogenaamde PIKORDE.

Rangorde bepalen

Rangorde = pikorde
Wie is dominant? Die vertoont imponeergedrag
Wie is ondergeschikt? Die vertoont verzoeningsgedrag

Hoe werken dieren samen?

• Samenwerken in zo'n groep gaat het beste met een taakverdeling
• samenwerken verhoogt de overlevingskans 

Territorium - Territoriumgedrag
Wat is NIET waar?

1. Een territorium is een eigen leefgebied
2. De grenzen van een territorium worden afgebakend
3. Vooral vrouwtjes bewaken het territorium
4. Het territorium wordt verdedigd door te dreigen en evt. te vechten is territoriumgedrag

Wat is territoriumgedrag?

• Territoriumgedrag is al het gedrag dat te maken heeft met het uitzetten en verdedigen van een territorium. 

• Er mag geen soortgenoot binnen het territorium komen.
• Vertoont dreiggedrag

Relaties binnen een soort

Paarvorming tbv voortplanting

Eenmalig of jaarlijks opnieuw

Samenwerkende dieren

een gebied verdedigen tegen soortgenoten

ieder individu kent zijn plek in de groep

samenwerken voor voortplanting

paarvorming

rangorde

territorium

Symbiose

Symbiose = langdurig relatie tussen organismen van verschillende soorten. 

Mutualisme

Beide organismes hebben voordeel

commensalisme

Een organisme heeft voordeel en het andere organisme heeft geen voordeel en geen nadeel dit noem je commensalisme

Parasitisme

Een organisme heeft voordeel en het andere organisme heeft nadeel van de relatie

basisstof 3.4 

Natuurbeheer

De mens is afhankelijk van zijn omgeving

De mens is afhankelijk van zijn omgeving

Waarom is er zoveel landbouw nodig?

Invloed van de mens 

Waarom zou biodiversiteit belangrijk zijn?

Maken opdrachten 

Basisstof 3 Samenleven 

Opdr. 1 t/m 8 

Havo ook opdr. 9 

Basisstof 4 Natuurbeheer 

Opdr. 1 t/m 8 

Havo ook opdr. 9  

Afsluiten

Wat is een biologisch evenwicht?

1. De populatiegrootte schommelt om een evenwichtswaarde heen.
2. Geboorte, sterfte en migratie zorgen voor een biologisch evenwicht.
3. antwoord A en B zijn goed
4. Antwoord A en B zijn beiden fout.

Welke kip op de 2e plek in de pikorde?

1. Cootje
2. Froukje
3. Dirkje
4. Eva

In het Amsterdamse bos heeft zich een kolonie halsbandparkieten gevestigd. Deze parkieten komen uit Azië.
De vestiging van deze parkieten is een voorbeeld van herintroductie.

1. waar
2. niet waar

Hoe noem je de symbiose waar allebei de organismes er voordeel uithalen?

1. Mutealisme
2. Commensalisme
3. Parasitisme

Mutualisme

Parasitisme

Commensalisme

Wat is biodiversiteit?