Bloed en afweer

• Anatomie
• MBO
• Studiejaar 1

7.2 + 7.3

Opstap opdracht

* Arteriën: ?

* Venen: ?

* Capillairen: ?

Opstap opdracht 2

* Grote bloedsomloop en kleine bloedsomloop: tekenen op papier

Opstap opdracht 3

Welke functies heeft bloed?

Opstap opdracht 4 juist en onjuist

Je hebt 2 soorten afweer: Algemene en specifieke. 

Algemene afweer is aangeboren

Granulocyten spelen een rol bij de algemene afweer

Specifieke afweer speelt meer dan 1 micro-organismen een rol

Lymfocyten zorgen voor een specifieke afweer

Samenstelling van bloed

55% plasma, waarvan 90% water

Plasma bevat opgeloste stoffen:

Eiwitten

Elektrolyten

Voedingsstoffen

Afvalstoffen

Bloedcellen

Bloedplaatjes: Trombocyten(stolling van bloed)

Witte bloedcellen: Leukocyten (afweer en immuniteit)

                                                                    Rode bloedcellen: Erytrocyten                                                  (                          vervoeren bloedgassen) 

                                                          * Zuurstof voor energie

                                       * Kooldioxide  

Waar worden bloedcellen afgebroken

1. Milt en lever
2. Lever en de darmen
3. Milt en de maag
4. Lever en de maag

Welke cellen in het bloed zijn belangrijk bij de bloedstolling

1. witte bloedcellen
2. rode bloedcellen
3. bloedplaatjes
4. bloedplasma

De Latijnse naam voor rode bloedcellen:

1. Erytrocyten
2. Leukocyten
3. Trombocyten

Wat is de functie van rode bloedcellen?

1. Afweer tegen ziektekiemen
2. Bloedstolling
3. Transport van voedingsstoffen
4. Zuurstoftransport

7.2 afbraak van bloedcellen

Bloedcellen worden afgebroken in de milt en de lever.

• de milt ruimt oude cellen op waardoor Hb ( zuurstof transporter) (Geeft rode kleur) vrijkomt
• de milt zet dit om in bilirubine

de milt breekt rode bloedcellen af en zet hemoglobine om in bilirubine (dat giftig is)

7.2 afbraak van bloedcellen

• de lever maakt bilirubine onschadelijk 
• bilirubine wordt uitgescheiden via de nieren (in de urine), via gal en de darmen (in de ontlasting)

de lever detoxt het giftige bilirubine door het te koppelen aan eiwit, waarna het wordt uitgescheiden via urine of (gal en) ontlasting

7.2 bloedstolling

Door bloedstolling  verlies je zo min mogelijk bloed bij een kapot vat 

Hierbij spelen een rol...

• het bloedvat in kwestie
• bloedplaatjes
• stollingseiwitten in plasma

• het bloedvat vernauwt (vasoconstrictie)

• hierdoor wordt het bloedverlies beperkt.

Het bloedplaatje (trombocyt) is betrokken bij de stolling

• in rusttoestand zien ze eruit als een schijfje
• bij werking klitten en kleven ze aan elkaar en zetten ze de bloedstolling in gang

stap 1

• bloedplaatjes vormen een prop (plug)

• alles blijft kleven aan de prop en zo wordt het gat gedicht

Het bloedplaatje (trombocyt) is betrokken bij de stolling

• in rusttoestand zien ze eruit als een schijfje
• bij werking klitten en kleven ze aan elkaar en zetten ze de bloedstolling in gang

stap 2

stollingseiwitten in bloedplasma vormen een kettingreactie, waardoor...

Het bloedplaatje (trombocyt) is betrokken bij de stolling

• in rusttoestand zien ze eruit als een schijfje
• bij werking klitten en kleven ze aan elkaar en zetten ze de bloedstolling in gang

stap 3

• ... draden van fibrine gevormd worden

• de draden sluiten de wond helemaal af

Het bloedplaatje (trombocyt) is betrokken bij de stolling

• in rusttoestand zien ze eruit als een schijfje
• bij werking klitten en kleven ze aan elkaar en zetten ze de bloedstolling in gang

stap 3

7.2 bloedstolling

• zowel de lever als de vaatwand maken stollingseiwitten
• de darmflora maakt vitamine K, ook nodig voor de stolling

7.2 bloedgroepen

Bloedgroepen

• rode bloedcellen hebben signaal-eiwitten op hun celmembraan
• deze dienen als 'identiteitskaart' en worden antigenen genoemd
• voor de bloedgroepen zijn twee groepen antigenen belangrijk...

7.2 bloed en samenstelling

1 Antigenen van het AB0-systeem

• cellen die antigeen A hebben (zijn van bloedgroep A)
• cellen die antigeen B hebben (zijn van bloedgroep B)
• cellen die beide antigenen hebben (zijn bloedgroep AB)
• cellen die niets hebben (bloedgroep 0 - nul)

7.3 afweer: soorten en functie

Alles wat een onbekend signaaleiwit heeft, is lichaamsvreemd: antigenen

Witte bloedcellen herkennen antigenen en maken antistoffen (ook eiwitten) om het vreemde onschadelijk te maken.

7.3 afweer: soorten en functie

Er zijn twee soorten afweer...

1 algemene afweer

• aangeboren
• niet-specifiek (dus op elke vreemde cel van toepassing)
• komt snel op gang
• korrelcellen/ granulocyten eten de ziektekiem op 

7.3 afweer: soorten en functie

Er zijn twee soorten afweer...

2 specifieke afweer

• verworven (later gekregen)
• specifiek (dus op één vreemde cel van toepassing)
• komt traag op gang
• Lymfocyten spelen een rol
• B-lymfo (antistoffen aanmaak)en T lymfo (opruiming, lymfe)

stap1

de korrelcel eet de indringer op (fagocytose) en maakt zichtbaar 'wie hij opgegeten heeft'

stap2

de lymfecel herkent stukjes antigeen als lichaamsvreemd

stap3

de lymfecel maakt een specifieke antistof, die de indringers uitschakelen

	zelf antistoffen maken ( actief )	antistoffen krijgen ( passief )
op een natuurlijke manier
op een kunstmatige manier

de ontsteking doormaken en genezen

de moeder geeft (haar) antistoffen door via de moedermelk

(stukjes) antigenen via een vaccin krijgen en daarop antistoffen maken

antistoffen via gedoneerd plasma krijgen