Ontdek de Basis: Zinsopbouw en Woordvolgorde

• NT2
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 2

Ontdek de Basis: Zinsopbouw en Woordvolgorde

Lesdoel

Aan het eind van de les kun je de persoonsvorm, onderwerp, woordvolgorde, meervoud en enkelvoud in zinnen herkennen en begrijpen.

Wat zijn Werkwoorden?

Werkwoorden zijn actiewoorden. Ze geven aan wat er gebeurt in een zin. Bijvoorbeeld: lopen, eten, spelen.

Persoonsvorm en Onderwerp

De persoonsvorm is het werkwoord dat aangeeft in welke tijd de zin staat. 

Het onderwerp is het mens, dier of ding dat iets doet.

Onvoltooid Tegenwoordige Tijd (o.t.t.)

In de tegenwoordige tijd gebeurt iets nu. 

Bijvoorbeeld: 

Ik loop naar school. 

De persoonsvorm eindigt op -t, -dt of -en.

Onvoltooid Verleden Tijd (o.v.t.)

In de verleden tijd gebeurde iets in het verleden. 

Bijvoorbeeld: 

Ik liep naar school. 

De persoonsvorm krijgt een verleden tijd vorm.

Voltooid Toekomende Tijd (v.t.t.)

In de toekomende tijd gebeurt iets in de toekomst. 

Bijvoorbeeld: 

Ik zal naar school lopen. 

De persoonsvorm wordt voorafgegaan door 'zal' of 'zullen'.

Voltooid Verleden Tijd (v.v.t.)

In de voltooid verleden tijd is een handeling afgerond vóór het moment van spreken. 

Bijvoorbeeld: 

Ik ben naar school gelopen. 

De persoonsvorm wordt gevormd met 'heb' of 'zijn'.

Woordvolgorde in zinnen

In het Nederlands is de standaardwoordvolgorde onderwerp-persoonsvorm-rest van de zin.

Meervoud en enkelvoud

Meervoud betekent dat er meer dan één van iets is, enkelvoud betekent dat er slechts één is.

Wat gebeurt er met het onderwerp?

Het onderwerp bepaalt de vorm van de persoonsvorm in de zin.

Wat gebeurt er met de persoonsvorm?

De persoonsvorm verandert afhankelijk van het onderwerp en de tijd van de zin.

Vraag 1

Wat is de functie van de persoonsvorm in een zin?

Functie Persoonsvorm

De persoonsvorm in een zin heeft als belangrijkste functie om aan te geven in welke tijd de handeling of de toestand van het onderwerp plaatsvindt. Het is het werkwoord in de zin dat vaak verandert om de tijd van de actie of de toestand aan te geven, zoals tegenwoordige tijd, verleden tijd of toekomende tijd.

Vraag 2

Kun je een voorbeeld geven van een onderwerp in enkelvoud  in een zin? (Moeilijke vraag!)

Een voorbeeld van een zin met 

het  onderwerp in het  enkelvoud.

De kat slaapt op de vensterbank.

In deze zin is "de kat" het enkelvoudige onderwerp. De persoonsvorm die overeenkomt met dit enkelvoudige onderwerp is "slaapt."

Vraag 3

Hoe beïnvloedt het onderwerp de persoonsvorm in een zin?

Vraag 4

Wat gebeurt er met de woordvolgorde als het onderwerp meervoud is?

Vraag 5

Waarom is het belangrijk om de juiste persoonsvorm te kiezen in een zin?