2. Gletsjers en bovenloop van de Rijn

• Aardrijkskunde

Gletsjers en bovenloop van de Rijn

Deelvraag

Hoe veranderen gletsjers het landschap?

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe de gletsjers bijdragen aan de afbraak van het landschap.
• Je kunt uitleggen hoe gletsjers bijdragen aan de opbouw van het landschap.
• Je kunt uitleggen wat de kenmerken zijn van de bovenloop van de Rijn.
• Je kunt uitleggen hoe watervallen ontstaan.

IJstijd

Duizenden jaren geleden waren de Alpen bedekt met enorme gletsjers. Alleen bergtoppen boven de 2.000 meter kwamen boven het ijs uit. Een ijstijd of glaciaal is de gemiddelde zomertemperatuur 10 graden Celsius lager dan nu.

Het puin en gesteente dat een gletsjer meeneemt noemen we morenen

Deze morenen worden overal neergelegd:

Aan de zijkant: zijmorenen
onder het ijs: Grondmorenen

Aan het einde van de gletsjer: Eindmorenen

Zet de begrippen op de juiste plek in de afbeelding 

eindmorene

gletsjer

gletsjerpoort

gletsjerrivier

zijmorene

Erosie door ijs

• Schurende werking van het ijs van gletsjers
• U-vormige dalen 
  

Erosie door water: rivieren

• Schurende werking van rivieren in het landschap
• V-vormige dalen  

En tegenwoordig?

Veel gletsjers zijn in de afgelopen 10.000 jaar verdwenen, maar je kunt de sporen van een ijstijd (en dus de gletsjers) nog steeds herkennen in het landschap. Eindmorenen laten zien tot hoe ver de gletsjertongen vroeger kwamen.

De bovenloop van de Rijn 

• Het smeltwater van de gletsjers zijn het brongebied van veel rivieren in Europa. 
• Onderweg worden sommige rivieren aangevuld met regenwater (gemengde rivier).
• In de bovenloop snijdt de Rijn zich door het landschap. 

Ontstaan waterval

• Erosie
• Hard gesteente
• Zacht gesteente

Verwerking