e6-Formuleren-Verwijswoorden-H.4-havo1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Wat moeten jullie straks kennen en kunnen?

Oftewel, wat is het doel van deze les?

Na deze les weet je de regels voor verwijswoorden en kun je verwijswoorden correct gebruiken. 

Met een verwijswoord kun je verwijzen naar woorden die je eerder hebt gebruikt. Om te voorkomen dat je in een tekst een zelfstandig naamwoord steeds herhaalt, gebruik je verwijswoorden. 

Welk verwijswoord je gebruikt, hangt af van het woordgeslacht van het zelfstandig naamwoord waarnaar het verwijswoord terugwijst.

 Het woordgeslacht van een zelfstandig naamwoord is mannelijk (m), vrouwelijk (v) of onzijdig (o).

 

Mannelijke en vrouwelijke woorden hebben het lidwoord de

onzijdige woorden hebben het lidwoord het

Je kunt het woordgeslacht opzoeken in een (online)woordenboek.

www.woorden.org

www.vandale.nl

Voorbeelden:

– De bibliotheek (v) heeft al haar (→ bibliotheek) leden een brief gestuurd.

– Omdat dit gebouw (o) oud is, wordt het (→ gebouw) gerestaureerd.

-----------------------------------------------------------------------

Johan komt morgen wat later. Hij moet eerst naar gitaarles. Ik ben mijn horloge kwijt. Hebben jullie het ergens gezien? 

Hij verwijst naar Johan. Het verwijst naar horloge.

nieuwnederlands.digitaal.noordhoff.nl

Verwijswoorden - voorbeeld

de-woorden: verwijs met deze of die

het-woorden: verwijs met dit of dat

de-woorden en het-woorden

Deze deur is op slot, maar die daar is wel open.

(de deur)

Dat paard is wild, maar dit hier is rustig.

(het paard)

Gebruik voor het maken van de opdrachten de theorie 

op blz.128

Maken:

H. 4 Formuleren

blz. 128-129

startopdr. +

opdr. 1 t/m 4

H1A-2021

                                       H1B-2021

Zo gebruik je verwijswoorden

Naar zelfstandige naamwoorden:   kun je verwijzen met:

 

1.  in het enkelvoud, mannelijk 

hij,

hem,

zijn,

deze

 die  

in het enkelvoud, vrouwelijk

                       

zij (ze),

haar, deze en die

 

  

onzijdig  het, dit en dat 

 

het meervoud  zij, ze, hen, deze en die

Voorbeelden:

– Zodra ik deze dans (m) zag, wilde ik hem (→ dans) meteen leren.

– De regering (v) wilde haar (→ regering) bezuinigingsmaatregelen niet terugdraaien.

– Het programma (o) heeft zijn (→ programma) aantrekkelijkheid verloren, zodat

het → programma) binnenkort van de buis verdwijnt.

in het enkelvoud, vrouwelijk verwijs je met?

zij (ze), haar, deze en die

in het enkelvoud, mannelijk verwijs je met?

hij, hem, deze en die

in het enkelvoud, onzijdig verwijs je met?

het, dit en dat

in het meervoud verwijs je met?

zij, ze, hen, deze en die

Zo gebruik je verwijswoorden

Naar zelfstandige naamwoorden

verwijs je met: en:

in het enkelvoud, mannelijk hij, hem, zijn deze, die

in het enkelvoud, vrouwelijk zij, ze, haar deze, die

in het enkelvoud, onzijdig het, zijn dit, dat

in het meervoud zij, ze, hen, hun deze, die

Weet je niet of een woord mannelijk (m), vrouwelijk (v) of onzijdig (o) is?

Zoek het woordgeslacht dan op in een woordenboek of in de Woordenlijst

Nederlandse Taal (http://woordenlijst.org).

Let op: als in de woordenlijst achter

een woord alleen de staat, mogen mannelijk en vrouwelijk allebei.

29

© Noordhoff Uitgevers bv

Even checken. Wie vertelt mij nog even wat we zojuist hebben gehoord?

Geen vingers, ik geef de beurt aan ..............................................

Nu zelfstandig aan de slag

Wat nu?

 Voordat je aan de opdrachten begint, lees je eerst zelfstandig de theorie op blz. 161

Maken opdr. 1 t/m 6

blz. 161-162

Aan de slag

Opdracht: in 2 tallen=

 Bespreek met je klasgenoot wat er tijdens deze les is geleerd? Wat moet je onthouden? Hoe vertel je dit aan een leerling van een andere klas?

Opdracht: in 2 tallen=

 Bespreek met je klasgenoot wat er tijdens deze les is geleerd? 

Wat moet je onthouden, is belangrijk?

 

Hoe vertel je dit aan een leerling van een andere klas?

Wat was het doel van de les en is het doel bereikt?

Tekst

Het meisje die

Vandaag

- Je kent de verwijswoorden en je kunt deze op de juiste manier gebruiken.

Woordgeslacht

• de-woorden zijn mannelijk of vrouwelijk, het-woorden zijn onzijdig.
• Als je verwijst naar een de-woord gebruik je deze of die.
• Als je verwijst naar een het-woord gebruik je dit of dat.
• Deze en dit gebruik je voor dichtbij en  die en dat gebruik je voor verder weg.

Vul het juiste verwijswoord in: Op de markt kocht Loes een heerlijk ijsje, ....... ze al slenterend opat

1. dat
2. deze
3. die
4. dit

Vul het juiste verwijswoord in: Het meisje ...... daar staat heeft verkering met Tim.

1. dat
2. deze
3. die
4. dit

Verwijswoorden

• Verwijswoorden gebruik je om woordvariatie aan te brengen in een tekst.
• Naast deze, die, dit en dat heb je nog andere verwijswoorden. Kijk hiervoor op blz. 122.

Mannelijk of vrouwelijk?

Een de-woord is mannelijk of vrouwelijk. Maar hoe weet je nou wat het is?

Neem een kijkje op deze site. 

Zoals je kunt zien bepaalt het einde van een woord of dat woord mannelijk of vrouwelijk is.

Kies het juiste verwijswoord: Omdat de universiteit minder geld krijgt, neemt hij/ze minder studenten aan.

1. hij
2. ze