18.1 Van polypeptideketen tot een werkzaam eiwit 6V 2122

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 18.1 Van polypeptideketen tot een werkzaam eiwit

Doel en begrippen 18.1

18.1 Van polypeptideketen tot een werkzaam eiwit

- Je kunt beschrijven op welke manier een cel van een of meer polypeptideketens een werkzaam eiwit maakt; werking Golgi-systeem, primaire-, secundaire-, tertiaire-, quaternaire structuren.

Polypeptide -> ER

1. Elke polypeptidestreng begint met een signaalpeptide (adreslabel)

Polypeptide -> ER

2. SignaalHerkenningsMolecuul (SHM) bindt aan het adreslabel en stopt tijdelijk de translatie

Polypeptide -> ER

3. SignaalHerkenningsMolecuul (SHM) bindt aan het SHM-receptoreiwit in het membraan van het ER

Polypeptide -> ER

4. Ribosoom bindt aan ribosoomreceptor op het ER, boven een eiwitpoort

Polypeptide -> ER

5. Met behulp van energie uit GTP molecuul (GTP -> GDP + P) koppelt SMH los

Polypeptide -> ER

6. Enzym verwijdert signaalpeptide van de polypeptideketen

Polypeptide -> ER

7. Translatie gaat verder en polypeptideketen groeit nu ín het ER

Polypeptide -> ER

8. Als de translatie stopt koppelt het ribosoom los en zit de polypeptide los in het ER.

Polypeptide -> ER

9. In het ER wordt de polypeptideketen gevouwen tot een eiwit (3D structuur) en worden eventueel moleculen (suikers) toegevoegd

Polypeptide -> ER

10. Door afstulping van het ER membraan ontstaan transportblaasjes richting het Golgisysteem

                                              Golgi

1. In het Golgisysteem wordt het eiwit helemaal afgemaakt, bijvoorbeeld:

Toevoeging fosfaatgroepen

Wijzigen suikergroepen

Koppelen ketens tot een groter eiwit

3D structuur

  

                                              Golgi

2. Eiwit wordt ingepakt in een blaasje voor de definitieve bestemming (ook op basis van adreslabels).

  

                                              Golgi

a. Eiwit is bedoeld voor buiten de cel: exocytose van de inhoud van een transportblaasje .

  

                                              Golgi

b. Eiwit is bedoeld voor celmembraan: eiwit wordt ingebouwd in de membraan van het transportblaasje, na fusie van het transportblaasje met de celmembraan zitten de eiwitten in de celmembraan.

  

                                              Golgi

c. Voor sommige eiwitten is de exocytose gereguleerd. Dit gebeurt dan alleen als een signaaleiwit is gebonden aan een receptor.

  

d. Sommige eiwitten hebben een functie om spullen af te breken in andere blaasjes of om oude organellen af te breken. Dan worden de transportblaasjes lysosomen genoemd. De afvalstoffen worden dmv exocytose uit de cel gebracht.

  

Waardoor wordt de ruimtelijke structuur van een eiwit in stand gehouden?

1. door hydrolyse en condensatie reacties
2. door H- en S- bruggen
3. alfa helix en beta sheets
4. peptide bindingen

De structuur van eiwitten

bijvoorbeeld het vormen van zwavelbruggen tussen verschillende aminozuren

De aminozuurvolgorde

Verschillende polypeptideketens die een eiwit vormen

door waterstofbruggen kun alphahelixen en bètaplaatsen ontstaan.

Primaire structuur

Secundaire structuur

Tertaire structuur

Quarternaire structuur

Myoglobine bindt zuurstof in spierweefsel. Is in de afbeelding sprake van de primaire, secundaire, tertiaire of quarternaire structuur

Door een puntmutatie verandert een stukje DNA van GTAAAAATT in GTAACAATT. Heeft dit gevolgen voor de tertiaire structuur? Leg je antwoord uit. Tabel 71 G en 67 C!

Filmpje eiwitstructuur

Bekijk het filmpje op de dia hierna als je dit nog lastig vond.