9.2 Goed geregeld

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Wat gebeurt er in je lichaam?

Homeostase: lichaamsprocessen verlopen alleen maar goed als de omstandigheden in je lichaam zo veel mogelijk constant, oftewel hetzelfde zijn. Je lichaam probeert veranderingen dan ook zo snel mogelijk op te heffen.

• Stoffen waarvan er te veel in je bloed komen, worden verwijderd. Dat heet uitscheiding. 
• Stoffen waarvan er te weinig zijn, worden aangevuld.

Uitscheidingsorganen

Hoe regel je het glucosegehalte van je bloed?

• Je lichaam heeft glucose nodig. Glucose is ‘brandstof’ voor je lichaam. Het geeft je energie om te bewegen, warm te blijven en voor alle processen die in je lichaam plaatsvinden.

• Je lichaam regelt de hoeveelheid glucose in je bloed met twee hormonen: insuline en glucagon. 
• Deze hormonen worden geproduceerd in de alvleesklier.

Regeling van de hoeveelheid glucose in het bloed

Suikerziekte/Diabetes

• De regeling van glucose werkt niet goed: 

1. Cellen nemen te weinig glucose uit het bloed op -> moe
2. De spieren en de lever slaan te weinig glucose op -> bloedglucose te hoog
3. De nieren halen het teveel aan glucose uit het bloed en de patiënt plast het vervolgens uit (= test ziekenhuis)
   

Er zijn twee soorten diabetes

• Bij diabetes type 1 zijn de alvleeskliercellen die insuline maken beschadigd. Hierdoor maakt de alvleesklier onvoldoende insuline.
  
• Bij diabetes type 2 zijn de lichaamscellen ongevoelig geworden voor insuline. Hierdoor werkt het hormoon niet goed meer. Diabetes type 2 komt veel voor bij mensen met overgewicht, die weinig bewegen.
  

De lever

• Je lever zorgt voor opbouw, omzetting, afbraak, opslag en afvoer van stoffen.

• De leverslagader voert bloed met zuurstof naar de lever.
  
• Door de poortader komt bloed met stoffen die door de darmen zijn opgenomen.
  

• Fabriek: opbouw/afbraak bepaalde stoffen die vervolgens (in bloed) naar leverader worden vervoerd.

De leverfabriek: Opbouwen en omzetten

- In je verteringsstelsel worden eiwitten afgebroken tot hun bouwstenen: aminozuren. De lever maakt van de aminozuren weer nieuwe eiwitten.

- De lever kan ook glucose omzetten in vet en van vet cholesterol maken.

De leverfabriek: Afbreken

- Als er te veel aminozuren in je bloed zitten, breekt je lever ze af. Daarbij ontstaat ureum. Die stof wordt door de nieren uitgescheiden.

- Je lever breekt ook giftige stoffen zoals medicijnen en alcohol af.

De leverfabriek: Afvoeren

- Via de gal die de lever maakt, worden afvalstoffen uitgescheiden. 

- Versleten rode bloedcellen -> afbraak in de milt -> Hemoglobine uit de rode bloedcellen wordt daarbij omgezet in bilirubine (een gele stof) -> bloed -> lever -> gemengd met gal en vervolgens via de ontlasting uitgescheiden.

De leverfabriek: Opslaan

- De lever slaat glucose op in de vorm van glycogeen.

- De lever slaat ook ijzer op. Dit ijzer is afkomstig van de hemoglobine uit versleten rode bloedcellen.

De nieren

• Via de nierslagaders komt er bloed met afvalstoffen in de nieren -> filteren -> gezuiverd bloed -> nieraders -> = urine -> urineleiders -> blaas -> opslag tot plassen

• Welke afvalstoffen?  giftige stoffen en afbraakproducten lever/alcohol/medicijnen, overtollig zout en vitaminen, overbodige stoffen (bijv. kleurstoffen)

Huiswerk

9.2 maak opdrachten 1 t/m 21 + nakijken + laten zien in Lesson up