§1.5 - Ontwikkeling van gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom

- Spullen op tafel, inloggen, startklaar.

- Huiswerk in de agenda zetten.

- Les §1.5 - Ontwikkeling van gedrag

- Vooruitblik.

Leerdoelen

12. Je herkent verschillende vormen van leergedrag bij mensen (en dieren)

13. Je herkent waarden en normen van menselijk gedrag.

Huiswerk

Lz. §2.1

Mk. §1.5 + examentraining hoofdstuk 1.

Succescriteria

• Je kunt de definitie van de volgende begrippen uitleggen: gevoelige periode, inprenten, trial and error, gewenning, waarde, normen.

• Je kunt de de leerdoelen aan een ander uitleggen.


• Je hebt de opdrachten van 1.5 gemaakt en nagekeken met voldoende resultaat.
• Je kunt examenopgaven over gedrag (bijna) foutloos maken
• Je hebt de oefentoets met een voldoende afgesloten.

Vormen van leren

• inprenting
• imitatie 
• oefenen
• gewenning
• proefondervindelijke leren (trial-and-error)
• associatief leren (klassieke conditionering en operante conditionering)
• inzicht

Inprenting

Bepaalde vormen van gedrag leren in gevoelige (vroege) periode.

Buiten die periode is inprenting voor dat gedrag onmogelijk of heel moeilijk.

- hechting aan ouders

- aanleren van taal (2 t/m 10 jaar)

- wennen van huisdieren aan mensen

Dieren met inzicht

Inzicht = leren om een oplossing te bedenken i.p.v. zomaar te probeer (trial and error).

Imitatie

Leren door een ander na te doen.

Vogels hebben een aangeboren basis zangpatroon, maar leren uitgebreider (ook dialect) zingen d oor imitatie.

Wat heb jij geleerd door imitatie?

Oefenen

Je spierbeheersing oefenen (een sport leren) of je sociale vaardigheden (oefenen met rollenspellen).

Vadertje en moedertje spelen is gedrag van volwassenen imiteren (oefenen voor al je later groot bent).

Gewenning

Je leert niet langer te reageren op een prikkel (afleren).

Politiepaarden leren niet meer te schrikken van bijvoorbeeld explosies.

Trial-and-error

Leren door te proberen.

Er volgt beloning of straf door het gevolg van wat je uitprobeert.

Zo leer je ook welk voedsel je lekker vindt (of juist niet).

Associatief leren

• Klassieke conditionering = leggen van verband tussen 2 verschillende prikkels (schoolbel = tas inpakken).

• Operante conditionering = gedrag straffen (gedrag neemt af) of belonen (gedrag neemt toe).

Trainen = operant conditioneren

Vooruitblik

Hoofdstuk 2 - Cellen

Huiswerk

- Mk. §1.5 + examentraining

- Oefentoets hd 1

- Voorkennis hoofdstuk 2 opfrissen

Aan de slag

- Mk. §1.5 + examentraining

- Voorkennis hoofdstuk 2

- Begrippenlijst maken

- Samenvatten/Mindmap maken

- Oefenen op www.biologiepagina.nl