Didactiek

• Natuurkunde
• HBO
• Studiejaar 4

Didactiek van NW&T onderwijs

Waar gaat het om bij natuuronderwijs?

Kennis

Houding

Vaardigheden

Denken

Doen

Beleven

Welke houdingen
wil je kinderen leren

Kinderen “denken met hun handen”.
Wat heeft deze uitspraak voor betekenis voor de didactiek van NW&T onderwijs?

Kinderen denken met hun handen

Natuur-­ ‐en techniekonderwijs moet uitgaan van de materiële werkelijkheid. De kinderen moeten concrete ervaringen kunnen opdoen met echte materialen en concrete verschijnselen en levende planten en dieren

Door te handelen met materialen en organismen krijgt het kind inzicht in de onderlinge relaties tussen materialen, vorm en functie, tussen levende en niet-levende natuur.

 Kinderen moeten dus actief natuur en techniek onderzoeken!

Beschrijf vaardigheden
die bij kinderen ontwikkeld
kunnen worden?

Waarnemen: Tijdens een practicum kun je leerlingen een dier (slak, vis etc.), een plant (tulp, lelie, etc.) of voorwerp (inktstip op filtreerpapier) laten waarnemen en hiervan een tekening laten maken.

b.Meten: Tijdens een practicum kun je leerlingen metingen laten doen aan het weer (temperatuur, luchtdruk etc.).Meet-­‐en andere onderzoeksinstrumenten juist gebruiken.

c.Vergelijken: Tijdens een practicum kun je leerlingen dieren of planten laten vergelijken en deze laten indelen in groepen.

d.Systematisch onderzoeken: Tijdens een practicum kun je leerlingen allerlei stoffen of vloeistoffen laten onderzoeken op hun kenmerkende eigenschappen.

e.Problemen oplossen: Tijdens een practicum kun je leerlingen een niet werkende handrem van een fiets laten onderzoeken en deze laten repareren.

f.Informatie inwinnen: Tijdens een practicum kun je leerlingen informatie laten inwinnen over huisdieren en deze later aan de klas laten presenteren in een spreekbeurtg.

Evt. samenwerken

Waarnemen

1

Voeldoos

De voeldozen

Hoofdstuk 3 wordt begonnen met de voeldozen. We hebben vier dozen. Deze zijn gevuld met natuurlijke materialen: van stenen, takjes, noten, stof, wol, vruchten e.d.. De studenten gaan zelf voelen wat er in de voeldoos zit en proberen waar te nemen. Als iedereen aan de beurt is geweest (de vier dozen gaan de groep rond) bespreken we wat en hoe is waargenomen en hoe kinderen van groep 1 t/m groep 8 deze opdracht zullen ervaren.

Pré- en Misconcepten

• Uit eerdere ervaring of andere ideeën wordt door kinderen onbewust een eigen denkbeeld gecreëerd.

• Hoe herken je misconcepten?

• Leren is het "inruilen" van concepten

Water kookt bij 100 C/ vacuvin

Wat is kouder het hout of het metaal?

Ijsblokje op hout of metaal

Concept cartoons

Hoe ontstaan misconcepten

• Onbekend terrein  te theoretisch benaderen. Kinderen missen "kapstokken. (gap wordt ingevuld met fantasie).

• Nieuwe begrippen introduceren zonder een relevante ervaring 

• Niet consequent taalgebruik. Gebruik altijd de juiste begrippen en niet ter zake doende “tussen-taal” bv. Magneten ‘plakken’ niet maar “stoten af” of “trekken aan”
  

Het  OPENEN van concepten

Openen van concepten

Intrigerende voorwerpen

Verhaal

Voorspellend gesprek (water kookt bij 100 C)

Concept cartoon

Denkontwikkeling volgens Piaget

Fase 1: de sensomotorische fase (0 tot 2 jaar).Kinderen zijn vooral zintuiglijk bezig en ontwikkelen hun motoriek en geheugen

Fase 2: de preoperationele fase (2 tot 6 jaar).De kinderen ontwikkelen vooral het taalgebruik en de fijne motoriek. Ze hebben een groter cognitief vermogen en kunnen eenvoudige denkhandelingen verrichten.

Fase 3: de concreet-­‐operationele fase (6 tot 12 jaar). In deze fase groeit het abstractievermogen en de kinderen leren classificeren en vergelijken op basis van redeneren.

Fase 4: de formeel-­‐operationele fase (vanaf 12 jaar).In deze fase kan men hypothetisch wetenschappelijk redeneren

Onderzoekend en ontwerpend leren

bewegende rozijnen

Stap voor stap doorlopen van de cyclus

Natuuronderwijs

Maak gebruik van het 5 stappen plan

Voeldoos

Didactiek

5 stappen plan 

(Marrel en de Vaan,  2012, hfst 9)

Bevat elementen uit het 5 stappen plan

Geluid

Proef met vacucin

 - Wat is geluid?

 - Muzikale geluiden?

 - Hoe verplaatst geluid zich door verschillende materialen

 - Hoe luid is geluid?

Flexibel lesmodel voor onderzoekend leren

1. Bekijk de stappen van het 5 stappen plan

Ga na welke van deze stappen jij herkent en in welke volgorde deze voorkomen. Schrijf deze op het werkblad

2. Ga met elkaar na in hoeverre de kwaliteit van de les toeneemt als je de les aanvult met de ontbrekende stappen en/of de volgorde aanpast.

3. Bespreek hoe jullie de les meer onderzoeksgericht kunnen maken

Post-it

Vakdidactiek (Schilperoord, 2006)

• Onderzoekend leren
• Ontwerpend leren
• Keuzes maken
• Ontmoeting met de natuur

Filmpjes bekijken en feedback geven.

Rol van docent. 

Autonoom ontdekkend leren

Overdragend leren

Ontdekkend

Vakkenintegratie

Gebruik van applets

Voordelen

Nadelen

Volgende bijeenkomst

Welke vragen/behoefte hebben jullie?