transport

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 4

Transport

Planning

Start Thema Transport 

Basisstof 1 Bloed

Uitleg Mens en milieu

Het laatste SE....

Thema 6 transport 

basisstoffen 1 t/m 6

Thema 7 opslag, uitscheiding en bescherming

basisstoffen 1 t/m 6

Thema 3 Erfelijkheid (uit het 3A boek!!!)

Basisstoffen 1 t/m 5

Transport

Waar gaat dit thema over?

Wat weten jullie al?

Basisstof 1: Bloed

Bloed bestaat uit bloedplasma (55%) en uit bloedcellen en bloedplaatjes (45%). 

Bloedplasma: water met plasma-eiwitten en opgeloste stoffen. Bloedplasma vervoert zuurstof (een klein beetje) voedingsstoffen, antistoffen, koolstofdioxide en andere afvalstoffen. 

Bloedcellen

Rode bloedcellen

Functie:  vervoert zuurstof

Let op: geen KERN

belangrijk: bevat hemoglobine

Witte bloedcellen

Functie: 

Doden ziekteverwekkers en bacteriën. 

Witte bloedcellen

Functie: Ziekteverwekkers onschadelijk maken

Geen vaste vorm

Pus: dode witte bloedcellen en bacteriën. 

Bloedplaatjes

Functie: 

zorgt voor bloedstolling

vorm: 

geen vaste vorm

kern?

geen celkern

Wat is de functie van rode bloedcellen?

1. Rode bloedcellen hebben geen functie
2. Zuurstof vervoeren
3. Zuurstof en koolstofdioxide vervoeren
4. Koolstofdioxide vervoeren

Wat is de functie van witte bloedcellen?

1. Ziekteverwekkers onschadelijk maken
2. Zuurstof vervoeren
3. Koolstofdioxide afvoeren
4. Zuurstof opnemen

Bloedplaatjes

Rode beenmerg

Rood beenmerg

Rood beenmerg

Rood beenmerg

Geel beenmerg

Hemoglobine

Hemoglobine is een eiwit wat in de rode bloedcellen voorkomt. Hemaglobine kan aan zuurstof en koolstofdioxide binden. Het geeft een rode kleur en het bevat ijzer (Fe2). 

Ijzer is erg belangrijk voor het aanmaken van rode bloedcellen. Daarom recyclet  je lichaam het ijzer uit dode rode bloedcellen om er weer 

nieuwe rode bloedcellen mee te maken. 

Dode rode bloedcellen worden afgebroken in 

het rode beenmerg, de milt en de lever. 

Aan de slag...

Lezen TH 6 bas 1 Bloed vanaf blz 86

Maken opdr 1 t/m 8 

Hart-longen-hart = kleine bloedsomloop

Hart-organen-hart = grote bloedsomloop

Maar hoe zit dit dan?

Het hart bestaat voor een groot gedeelte uit spierweefsel.

De spiercellen hebben allemaal zuurstof en voedingsstoffen nodig en moeten hun afvalstoffen aan het bloed kwijtraken. 

Hoe komen deze cellen in contact met bloed?

Maar hoe zit dit dan?

Hoe komen deze cellen in contact met bloed?

Vanaf de aorta splitsen de kransslagaders zich af. 

Deze slagaderslopen richting de cellen van het 

hart. De slagaders splitsen zich verder af in 

haarvaten die zich weer verzamelen in de 

holle aders. Dit is dus deel van de grote bloedsomloop

1. Kleine bloedsomloop
2. Grote bloedsomloop

Wanneer je in je vinger snijd, welke route lopen ziekteverwekkers af voor ze bij de aorta komen?

Basisstof 3: Bloedvaten

In welke volgorde stroomt het bloed?

1. Slagader - haarvaten- ader
2. haarvaten - ader - slagader
3. Ader - haarvaten - slagader
4. Slagader - ader - haarvaten

Heeft klepjes

1. Slagader
2. Aders
3. Haarvaten

Bevatten slagaders zuurstofrijk bloed?

1. ja
2. nee
3. soms

Basisstof 4: hart- en vaatziekten

Statistieken

Slagaderverkalking

Hartinfarct 

Hartritmestoornis

Hartritme = snelheid waarmee het hart samentrekt

Normale hartritme is verstoord 

Impulsen werken niet altijd?

Pacemaker 

wat kun je doen om slagaderverkalking te voorkomen?

1. niet roken
2. regelmatig ontspannen
3. weinig alcohol dinken
4. alle antwoorden zijn goed

Hoe noemen we een verstopping in de bloedvaten van de hersenen?

1. hartinfarct
2. beroerte
3. hersenschudding
4. hartstilstand