Thema transport & afweer B6 Afweer

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 4

BS 13.6: Afweer

Lesverloop

1. Terugkoppelingsvragen
2. Uitleg
3. Kennisvragen
4. Zelfstandig werken 

Kennisvragen

Wat is weefselvloeistof?

1. Vloeistof in de bloedvaten
2. Vloeistof tussen de cellen in de weefsels
3. Vloeistof in de darmen
4. Vloeistof in het verteringsstelsel

Wat zit er weefselvloeistof?

1. O2 & voedingsstoffen
2. O2, voedingsstoffen & CO2
3. O2, voedingsstoffen, afvalstoffen & CO2
4. O2, voedingsstoffen & afvalstoffen

Wat is lymfe?

1. Lymfe is hetzelfde als weefselvloeistof.
2. Vloeistof die uit de lymfevaten de weefsels in gaat.
3. Weefselvloeistof met rode bloedcellen.
4. Weefselvloeistof die in de lymfevaten is gestroomd.

Wat kan er NIET in lymfe zitten?

1. Antistoffen
2. afvalstoffen
3. Rode bloedcellen
4. Koolstofdioxide

In welke richting stroomt de lymfe in het lymfe vat van de afbeelding?

1. De lymfe stroomt in de richting van pijl P
2. De lymfe stroomt in de richting van pijl Q
3. De stroomrichting van de lymfe is niet uit de tekening af te leiden

Afweer

= de verdediging van je lichaam tegen ziekteverwekkers

Niet-specifieke afweer:

• Huid: talg en andere bacteriën voor bescherming
• Slijmvliezen in luchtwegen en darmkanaal
• Maagsap
• Witte bloedcellen sluiten bacteriën in

 

Antistoffen

1. Ziekteverwekker bevat antigeen
   
2. Witte bloedcel reageert door antistoffen te maken
   
3. Antistoffen hechten op ziekte verwekker aan antigeen
4. Ziekte verwekker is onschadelijk
   

Is specifiek!

Natuurlijke immuniteit

= Ontstaat doordat de persoon de ziekte doormaakt

Immuun

• Bij eerste infectie met ziekte leren witte bloedcellen de antistoffen te maken
  
• Eerste infectie: ziek
  
• Tweede infectie: witte bloedcellen maken snel veel antistoffen --> je wordt niet meer ziek = immuun

Kunstmatige immuniteit

Ontstaat door inenting (vaccinatie)

• Actieve immunisatie: wordt vaccin ingeënt met een dode of verzwakte ziekteverwekker --> persoon vormt zelf antistoffen

• Passieve immunisatie: wordt serum ingeënt, met een of meer antistoffen --> persoon vormt zelf geen antistoffen
  

Bestrijden ziekteverwekkers

• Bacteriën: antibiotica

• Virussen zijn niet te bestrijden, moet je uitzieken

Antibiotica

Bestrijding van ziekteverwekkende bacterien.

-beschadigen de celwand van bacterien

-Voorbeels: penicilline

Antibiotica werken alleen bij bacterien, niet bij virussen

Nadeel: bacterien worden resistent

Tuberculose

• Ziekte die dodelijk kan zijn
  
• Komt binnen via de longen en verzwakt deze
  
• Wordt via het bloed verspreid
  
• Antibiotica werkt goed hiervoor
  

Allergische reactie

Sterke reactie op een stof die niet in je lichaam thuis hoort

• Inademen
  
• Voedsel
  
• Contact met huid

Voorbeeld: hooikoorts. Allergische reactie op stuifmeelkorrels.

Symptomen allergische reactie

• Huiduitslag
  
• Branderig gevoel
  
• Jeuk
  
• Ontsteking
  
• Opgezwollen ogen
  
• Etc etc
  

Resusfactor

• Bij resuspositief bloed (Rh+) bevatten de rode bloedcellen de resusfactor
  
• Bij resusnegatief bloed (Rh-) bevatten de rode bloedcellen de resusfactor niet
  

Mensen met Rh-, kunnen antiresus (= antistoffen) maken. Zij maken dit als zij in contact komen met Rh+

Bescherming en Antistoffen ABO

Bloedtransfusie: ABO

Bloedtransfusie: ABO

Bloedtransfusie: Resus

Kennisvragen

Wat is het verschil tussen antistoffen en antigenen?

1. Antistoffen zitten op cellen en antigenen herkennen die
2. Antigenen zitten op cellen en antistoffen herkennen die
3. Er is geen verschil: is hetzelfde maar een andere naam

antiserum

vaccin

Natuurlijke passieve immuniteit

Natuurlijke actieve immuniteit

Kunstmatige actieve immuniteit

Kunstmatige passieve immuniteit

Natuurlijke actieve immuniteit

Natuurlijke passieve immuniteit

Kunstmatige actieve immuniteit

Kunstmatige passieve immuniteit

Chantal krijg een serum tegen een slangenbeet

Maria krijgt de griep.

Max krijgt een vaccinatie tegen DKTP

De baby van Sanne drinkt moedermelk

Antilichamen

Antigenen

Anti-A

Geen

Anti-A + Anti-B

Anti-B

A

Geen

B

A + B

Zelfstandig werken

Thema transport en afweer

- Opdrachten maken

- Basisstof 6

Klaar?

- Test jezelf

- Blooket spelen

Zelfstandig werken in stilte

Zelfstandig werken en fluisteren

Zelfstandig werken en overleggen