Cette leçon contient 27 diapositives, avec quiz interactif, diapositives de texte et 6 vidéos.
Éléments de cette leçon
Slide 1 - Diapositive
Slide 2 - Vidéo
Geopolitiek
Probeer eerst zelf eens te omschrijven wat geopolitiek volgens jou betekent.
Slide 3 - Diapositive
Slide 4 - Vidéo
Slide 5 - Vidéo
Hoe veranderen de geopolitieke grenzen in Europa?
Slide 6 - Question ouverte
Slide 7 - Vidéo
Een stukje geschiedenis
Al in de oudheid probeerden farao's, koningen en keizers controle te krijgen over gebied (territorium), grondstoffen, rivieren en havens. Dat kun je geopolitiek noemen: de invloed van geografische omstandigheden op de buitenlandse politiek.
Slide 8 - Diapositive
Absolutisme
We maken nu een sprongetje naar de 17e eeuw. Hier zie je Lodewijk XIV, de zonnekoning die alle macht in Frankrijk naar zich toe trok. Naast hem had alleen de kerk nog macht. Er had echter een scheuring in de kerk plaatsgevonden tussen rooms-katholieken enerzijds en protestanten anderzijds.
Slide 9 - Diapositive
Oorlogen
De kerkscheuring leidde tot verwoestende oorlogen. De dertigjarige oorlog (1618-1648) was een enorm conflict. Op het grondgebied van het huidige Duitsland overleden 6 miljoen mensen. Ook absolute vorsten als Lodewijk XIV voerden veel oorlogen om hun macht te vergroten.
Slide 10 - Diapositive
De verlichting
Tijdens de verlichting werden vraagtekens gezet bij de absolute macht. Er werd gepleit voor rechten voor ieder mens. Montesqieu (1689-1755) had het over de scheiding der machten. De uitvoerende, wetgevende en rechterlijke macht mochten volgens hem nooit bij één persoon of instantie liggen
Slide 11 - Diapositive
Revolutie
De ideeën van de verlichting werden door steeds meer mensen overgenomen. In 1776 werden de Verenigde Staten onafhankelijk. In 1789 vond de Franse revolutie plaats en in 1790 vond in de Zuidelijke Nederlanden de Brabantse revolutie plaats. Gewone burgers probeerden meer inspraak te krijgen.
Slide 12 - Diapositive
Napoleon
Na de Franse revolutie trok uiteindelijk Napoleon de macht naar zich toe. Er volgden grote oorlogen totdat de andere landen in 1815 bij Waterloo de Fransen versloegen. Daarna werd het ancien régime hersteld. Koningen kwamen weer aan de macht en ook de kerk werd weer hersteld.
Slide 13 - Diapositive
De Romantiek
De verlichting en de wetenschappelijke revolutie die zich ook in de 18e eeuw voltrok, waren voor velen ook wat kil. Het leek of alles beredeneerd kon worden en of alles maakbaar was. Waar was het gevoel? De band met de natuur? Kunstenaars ontdekten dit tijdens 'de Romantiek'.
Slide 14 - Diapositive
De Romantiek
De Romantiek is een stroming in de schilderkunst, de literatuur en de muziek van ca. 1790-1850 waarin het gevoel en het individu centraal staan. In Romantische kunstwerken is ruimte voor emotie en de overweldigende natuur. In de muziek maakten componisten als Beethoven en Wagner romantische opera's.
Slide 15 - Diapositive
Slide 16 - Vidéo
De Romantiek
Tijdens de Romantiek was het individu en het gevoel, de emotie belangrijk. Robinson Crusoë van Daniel Defoe is een romantisch boek. Het gaat over de individuele reiziger die overgeleverd is aan de wilde natuur als hij vijf jaar op een verlaten eiland moet zien door te brengen.
Slide 17 - Diapositive
De Romantiek
Tijdens de Romantiek idealiseerde men ook het verleden van het eigen land. Het boek Ivanhoe (1819) is een typisch Romantisch verhaal over de verzonnen middeleeuwse ridder Wilfred of Ivanhoe. Deze Saksische ridder strijdt in het 12e eeuwse Engeland tegen de Normandische overheersing.
Slide 18 - Diapositive
De Romantiek
Andere typisch Romantische verhalen zijn 'de drie musketiers' (1844), 'de klokkenluider van de Nôtre Dame' (1831), de Robin Hood-mythe en de sprookjes van de gebroeders Grimm.
Slide 19 - Diapositive
Herder
Een belangrijke denker die aan de basis stond van de Romantiek was Herder (1744-1803). Hij was het niet eens met het idee uit de verlichting dat ieder individu gelijk was. Hij vond juist dat ieder volk een eigen identiteit heeft, een volksgeest.
Slide 20 - Diapositive
Nationalisme
De Romantiek maakte nationale gevoelens los, waarin het eigen land, de 'eigen' helden uit de geschiedenis en de traditionele normen en waarden werd verheerlijkt.
Dit gebeurde bijvoorbeeld bij de afscheiding van België van Nederland (1830).
Slide 21 - Diapositive
België
Om het nieuwe België een identiteit te geven schreef Hendrik Conscience in 1838 'de Leeuw van Vlaanderen'. Hiermee greep hij terug op het verleden: de guldensporenslag uit 1302 waar de Vlamingen een Frans ridderleger versloegen.
Slide 22 - Diapositive
Nationalisme
Het nationalisme had belangrijke gevolgen:
In multinationale staten als Oostenrijk-Hongarije en het Ottomaanse rijken gingen allerlei volken naar zelfstandigheid streven
Nieuwe landen ontstonden (Duitsland en Italië)
Slide 23 - Diapositive
Verstoord evenwicht
Het nieuwe Duitsland verstoorde het geopolitieke evenwicht in Europa. Duitsland was eind 19e eeuw een modern, snel geïndustrialiseerd land. Maar het lag wel tussen Frankrijk en Rusland in. Daardoor bestond in Duitsland steeds angst voor een strijd aan twee fronten.
Slide 24 - Diapositive
Slide 25 - Vidéo
Wereldoorlog
Het nationalisme en de 'moeilijke' ligging van het nieuwe en sterke Duitsland zorgden voor spanningen in Europa. Ieder land bedreef geopolitiek door op zoek te zijn naar territorium, havens, overzeese gebieden en grondstoffen. In 1914 leidde een pistoolschot in Sarajevo de eerste wereldoorlog in.
