H9 Gezond lichaam

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Startopdracht

Zoek een plek in de klas

Mobiel in je tas of in de telefoontas

Jas en oortjes uit

Boek+ schrift+ pen op tafel

Planning

Startopdracht (5min)

Uitleg (15min)

Aan het slag (20min)

Afsluiten (5min)

H9. Gezond lichaam 

• 9.1  Gezondheid meten
• 9.2 Gezond gewicht
• 9.3 Gezonde lucht
• 9.4 Alcohol en drugs

9.1 Lesdoelen

• Kunnen uitleggen wat lichamelijke gezondheid is.
• Kunnen uitleggen wat geestelijke gezondheid is.
• De volgende termen kunnen uitleggen: Lichamelijk onderzoek, diagnose en prognose.

9.1 Gezondheid meten

1. Lichamelijke gezondheid: Dit gaat over jouw lichaam. Is jouw lichaam goede conditie: zonder ziekten en aandoeningen. Je lichamelijke gezondheid kun je laten checken bij de arts
2. Geestelijke gezondheid:  Dit gaat over  hoe je in je vel zit. Als je je geestelijk niet goed voelt dan ga je naar een psycholoog. Een psycholoog kan je helpen om je weer beter te voelen

Hoe check je je gezondheid?

• Lichamelijk onderzoek
• Diagnose
• Prognose
• Extra onderzoek 

Bloeddruk

Het bloed drukt tegen de wanden van je bloedvaten. Dit noem je de bloeddruk. 

Bloeddruk is niet overal hetzelfde.

Waarom is het niet goed als iemand last heeft van een hoge bloeddruk?

Wat beïnvloedt jouw gezondheid?

1. Je leefstijl: je persoonlijk leven
   
   
2. Je omgeving
   
   
3. De gezondheidszorg: voorzieningen 

Aan het werk

Maak opdracht: 1 t/m 16 blz. 140 t/m 147

9.2 Gezond gewicht

Energie behoefte afhankelijk van:

1. Leeftijd

2. Activiteit

3. Geslacht

Hoe houd je een gezond gewicht?

• Eet je te weinig, dan kan je ondervoed raken. (bv. anorexia)
• Eet je te veel, dan vergroot je de kans op overgewicht. 

(Gezondheidsproblemen: sneller moe, groter kans op hart- en vaatziekten, suikerziekte, kanker, en problemen met spieren en gewrichten)

Body Mass Index

Met het berekenen van de BMI wordt er gekeken of je wel een goed gewicht hebt.

Waarom is suiker slecht voor je gebit?

1. Glazuur: buitenste laag van je tanden en kiezen
   
2. Tandbeen: de laag onder het glazuur
3. Cement: laagje tussen het tandbeen en het tandvlees

Tandbederf (cariës): gaatjes in je 

tanden of kiezen

Tandplak: laagje bacteriën en 

voedselresten

Hoe blijven hart en bloedvaten gezond?

Verzadigde vetten: Ongezonde vetten. 

- Aderverkalking: 

Verstoppingen in je bloedvaten.

Onverzadigde vetten

Gezonde vertten zijn juist goed voor je hart en bloedvaten. Dit zijn vloeibare vetten oftewel onverzadigde vetten 

Diabetes of suikerziekte

Diabetes

Type 1:  aangeboren diabetes

Type 2: "ouderdomsdiabetes"

Hoe houd je een gezond gewicht?

Energie zet je neer kilojoule (kJ) of kilocalorie (kcal).

1 calorie is de hoeveelheid energie die

nodig is om 1 gram water 1 graad Celsius

in temperatuur te doen stijgen.

1 kcal = 4,184 kJ

BMI: wat betekent het?

Body Mass Index

(BMI)

BMI =

Gewicht (kg)

Lengte² (m²)

BMI

"De Body Mass Index (BMI) houdt geen rekening met vetpercentages van personen. Ook leidt een verhoogd BMI niet tot een vervroegde sterfte. En dat terwijl BMI staat als een maat voor de gezondheid! BMI is dus niet volledig betrouwbaar!“

Hoe houd je een gezond gewicht?

Eet je te weinig, dan kun je ondervoed raken. Je krijgt dan te weinig voedingsstoffen binnen.

Ondervoeding komt voor bij eetstoornissen als anorexia.

Gevolgen van ernstig

Ondergewicht

Diabetes

- Diabetes type 1

- Alvleeskliercellen

- Diabetes type 2

- Lichaamscellen

de symptomen 

afvallen zonder dat er een reden voor is 

veel plassen

veel dorst

ziek en beroerd voelen 

wazig zien

misselijk zijn en overgeven  

dorst en droge mond 

veel plassen 

veel moe 

slecht zien of wazig

slecht genezende wonden 

kortademig 

pijn in de benen tijdens het lopen 

diabetes type 1 

diabetes type 2 

Diabetes (suikerziekte)

Wat is het?

Aan het werk

Maken:

opdracht: 1 t/m 20  blz. 148 t/m 158

Wat gaan we doen

• Huiswerk nakijken
• Stukje herhaling 9.2 
• Uitleg 9.3
• aan het werk 

Diabetes

Verzadigd vet is goed voor je

1. Juist
2. Onjuist

Meisjes hebben meer energie nodig dan jongens

1. Juist
2. Onjuist

Ahmed is aan het gamen, hij heeft minder energie nodig dan Bilal die aan het boksen is

1. Juist
2. Onjuist

9.3 Gezonde lucht

Wat zit er in sigaretten?

Nicotine: de verslavende stof in sigaretten

Teer: Deze stof blijft als een bruinzwart laag in je luchtwegen en op de wand van de longblaasjes plakken. 

1. Teer maakt longblaasjes kapot
2. Teer is kankerverwekkend
3. Teer beschadigt de trilhaarcellen van de luchtwegen

Koolstofmono-oxide: een reukloze gas, die zich beter kan hechten aan rode bloedcellen dan zuurstof

Waarom is roken ongezond?

1. Chronische bronchitis: door ontstekingen van de slijmvliezen in de longen produceren die slijmvliezen meer slijm dan normaal
2. Longemfyseem: de longblaasjes gaan stuk. 

Wat zijn de gevolgen van overgevoelige luchtwegen?

Huiswerk

9.3: Opdrachten 2, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 11, 13, 

Startopdracht

Zoek een plek in de klas

Mobiel in je kluis

Jas en oortjes uit

Boek+ schrift+ pen op tafel

Planning

Startopdracht (5min)

Uitleg (15min)

Aan het slag (20min)

Afsluiten (5min)

9.4 Alcohol en Drugs

Lesdoelen

• Je kunt de invloed van drugs op je lichaam beschrijven. 
•  Je kunt uitleggen wat de gevolgen kunnen zijn van drugsgebruik.
• 
  Aan het eind van de les kun je de werking van de een paar soorten  drugs benoemen
  
• Aan het eind van de les heb je nagedacht over de houding die je aanneemt t.o.v. het gebruik  van drugs.

Effecten van drugs

1. Stimulerende middelen: zorgen dat je zenuwstelsel sneller werkt
2. Verdovende middelen: laten je zenuwstelsel langzamer werken
3. Bewustzijnsveranderende middelen: verandert je stemming en de wereld om je heen zier er heel anders uit dan in werkelijkheid 

Afhankelijkheid

1. Lichamelijke afhankelijkheid: als je stopt met gebruiken krijg je ontwenningsverschijnselen. 
2. Geestelijk afhankelijk:  je hebt het gevoel dat je niet zonder kunt.
3. Sociaal afhankelijk

Problemen door versalving

• Gezondheidsproblemen
• Psychische problemen
• Sociale problemen
• Financiële problemen 

Als je wilt stoppen met drugs gebruik dan moet je gaan afkicken.

Aan het werk

Maken: opdrachten 9.4

Wat gaan we vandaag doen?

Begin met SO (15 minuten)

Klassikaal  nakijken SO en herhalen van de stof