Les 4 & 5 - Reiniging en desinfectie

• Reiniging en desinfectie
• MBO
• Studiejaar 1

Les 4 - reiniging en desinfectie

Weekplanning

Week 2: Introductie, en soorten vervuiling

Week 3: Kritische plaatsen en veiligheid

Week 4 + 5: Reiniging en reinigingsfactoren

Week 6: Reinigingsmiddelen

Week 6: Desinfecteren

Week 7: Herhaling + oefentoets

Week 8: Toets

Les 4:

• Reinigingsmiddelen 

Reinigingsmiddelen

Indeling op basis van pH:

• Zure reinigingsmiddelen pH < 4
• Neutrale reinigingsmiddelen pH = 4 -10
• Basische reinigingsmiddelen pH > 10

Binnen het grote aanbod aan reinigingsmiddelen kunnen we drie groepen  onderscheiden: 

1 zure reinigingsmiddelen;

2 basische reinigingsmiddelen;

3 neutrale reinigingsmiddelen.

Zure reiningsmiddelen

Basische reinigingsmiddelen

Basische reinigingsmiddelen noemen we ook wel loog

Neutrale reiningsmiddelen

Neutrale reiningsmiddelen

Apolaire staart = hydrofoob

Polaire kop = hydrofiel

Oppervlakte actieve stoffen

Vorming micellen

bijv. zeep en shampoo

Hydrofiel - houdt van water

Hydrofoob - keert af van water

Oppervlakte actieve stoffen bestaan uit een hydrofiele kop en een hydrofobe staart. Dus ze trekken aan de ene kant water aan en stoten aan de andere kant water af. Wanneer zo'n oppervlakte actieve stof wordt gemengd met een polaire (water) en apolaire stof(vet). Dan gaan deze oppervlakte actieve moleculen  op het grensvlak zitten van deze stoffen.

We kunnen ons dat als volgt voorstellen: de oppervlakte-actieve moleculen gaan met  hun apolaire kant een binding aan met de vetmoleculen (die zijn ook polair) en met hun polaire kant met de watermoleculen (die polair zijn). Het vet wordt als het ware omhuld door een laagje oppervlakte-actieve moleculen. Deze worden aangetrokken door het water, waardoor het vuil in oplossing gaat in het water en weggespoeld kan 

worden.

Zo werkt zeep...

Les 5 - reiniging en desinfectie

Les 5:

• Desinfecteren
• Desinfectieprogramma's
  
• Desinfectiemethoden
• Desinfectiemiddelen

Desinfecteren

Wat betekenen de volgende begrippen? 

Wat zijn de verschillen?

• Reinigen
• Desinfecteren
• Steriliseren

De begrippen

Reinigen = het verwijderen van productresten en vuil.

Desinfecteren =  het doden van de micro-organismen die na de reiniging nog zijn
achtergebleven.

Steriliseren = afdoding van alle micro-organismen

Desinfectieprogramma's 

• Kort programma
  
• Lang programma

Kort programma	Lang programma
1. Voorspoelen	1. Voorspoelen
2. Reinigen & desinfecteren	2. Reinigen
-	3. Tussenspoelen
-	4. Desinfecteren
-	5. Naspoelen

Deze gecombineerde middelen hebben als voordeel, dat je maar één  in plaats van twee middelen gebruikt, zodat je tijd en geld bespaart. Gecombineerde  middelen zijn echter slechts toe te passen als na voorspoelen met water geen al te grote hoeveelheden voedingsmiddelenresten of vuil achterblijven. Omdat een desinfectiemiddel zijn werking verliest door aanwezigheid van vuil, kan dus slechts bij lichte vervuiling gewerkt worden met een gecombineerd reinigings- en desinfectiemiddel. 

In situaties waar sprake is van een flinke vervuiling zullen reiniging en desinfectie als  twee gescheiden handelingen uitgevoerd moeten worden.

Desinfectiemethoden

• Circulatiedesinfectie (CIP)
• Stilstaande desinfectie 
• Sproeidesinfectie
• Stoomdesinfectie (is een vorm van steriliseren)

CIP: De inwerktijd is een aantal minuten. De concentratie kan laag zijn door het intensieve contact. Het desinfectiemiddel kan na gebruik weer worden opgeslagen in de opslagtank en dus meerdere malen worden gebruikt. 

Stilstaande desinfectie: materialen worden in een bak desinfectiemiddel gedompeld. Je laat dit enige tijd staan. Geschikt voor losse materialen en gereedschappen. 

Sproeien: wanneer bovenstaande methoden niet toepasbaar is. Zoals het desinfecteren van vloeren, muren of bepaalde apparatuur. Het is noodzakelijk dat de oppervlakten droog zijn, omdat desinfectiemiddel anders te veel verdund wordt. 

Stoomdesinfectie: is een vorm van steriliseren. Hierbij wordt de afdoding van m.o.'s alleen veroorzaakt door hitte. Inwerktijd moet lang genoeg zijn en alle delen moeten met de stoom in aanraking komen. 

Desinfectiemiddelen

Stoffen die door hun chemische structuur in staat zijn m.o.'s te doden. 

• Chloorverbindingen
• Jodoforen
• Quateranire ammoniumverbindingen
• Perioxiden
• Aldehyden
• Halogeencarbonzuren

Desinfectiemiddelen moeten:

– schadelijk zijn voor zoveel mogelijk micro-organismen;

– ongevaarlijk zijn voor de huid;

– een geringe corrosiviteit hebben (zo weinig mogelijk reageren met materialen);

– biologisch afbreekbaar zijn;

– goed kunnen doordringen in kieren en naden.

Welke desinfectie factoren zijn er?

Desinfectie factoren

Sinnerse cirkel 

Om te desinfecteren is energie nodig. Er zijn drie vormen van energie besproken die  bij reinigen een rol spelen. Deze vormen van energie zijn ook van toepassing wanneer gedesinfecteerd wordt, namelijk: 

– fysische energie: afkomstig van de warmte van de desinfectie-oplossing of

stoom;

– chemische energie: afkomstig van het desinfectiemiddel;

– mechanische energie: afkomstig van het borstelen of schuren bij handdesinfectie,  de hoge druk bij sproeidesinfectie en van het rondpompen en van de krachtige 

stralen bij een circulatiedesinfectie.

De tijdsduur dat de bovengenoemde soorten energie inwerken en het effect van de  voorafgaande reiniging bepalen het uiteindelijke effect van een desinfectie. 

Desinfectie resultaat

• SWAB's 
  
• RODAC's 
• Spoelmethode
• Product controle

Een steriele swab (dit is een roestvrijstalen staafje van 20 cm, met aan het ene eind  een propje watten) wordt bevochtigd in een steriel buisje met verdunningsvloeistof, waarna de vochtige prop, al draaiend, grondig over het te onderzoeken oppervlak wordt gewreven. De swab wordt teruggebracht in de verdunningsvloeistof, waarna het propje voorzichtig losgedraaid wordt van het staafje en het buisje gesloten wordt. 

Het buisje met de vloeistof en swab wordt nu krachtig geschud, waarna de vloeistof  volgens de plaatmethode kan worden onderzocht.

De stempelmethode is een heel eenvoudige methode om de microbiologische  gesteldheid van effen oppervlakten na te gaan. Een gestolde voedingsbodem steekt net iets boven de rand van het petrischaaltje uit, waardoor deze rechtstreeks tegen het te onderzoeken oppervlakte gedrukt kan worden. De op het oppervlakte aanwezige micro-organismen kunnen zich aan de bodem hechten die vervolgens direct in de broedstof worden bebroedt.

Bij de spoelmethode wordt het te onderzoeken object gespoeld met een speciale steriele spoelvloeistof. De aanwezige micro-organismen komen vanaf het te onderzoeken oppervlak in deze vloeistof terecht. De vloeistof kan weer worden geënt op een geschikte voedingsbodem, zodat het aantal micro-organismen kan worden geteld.

De productcontrolemethode houdt in, dat je de eerste producten van de  gedesinfecteerde lijn gaat onderzoeken. De producten moeten eerst een tijdje worden weggezet bij 30 °C, waarna de producten worden  gecontroleerd op houdbaarheid.

Word jij de nieuwe Rob Geus?

"Twee voor twaalf"

1. Bedenk per tweetal 4 vragen over een onderwerp
2. Zoek de juiste antwoorden op
3. Schrijf dit overzichtelijk op
4. Per tweetal worden jullie aan de tand gevoeld
5. Per goed antwoord krijg je 10 punten
6. Is het antwoord fout? Dan verdienen de vragenstellers 5 punten

Zorg voor reële vragen!

Wie van de drie?

1. Jullie krijgen per tweetal een onderwerp
2. Bedenk bij het onderwerp 3 stellingen
3. Zorg dat 2 stellingen juist zijn en 1 stelling onjuist
4. Presenteer jullie stellingen aan de klas
5. Laat de klas raden welke stelling onjuist is