druk en vrijheid

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Welkom

Kop in 't zand

Struis heeft lange poten.

Ook haar nek is lang.

Zij kan ver vooruit zien.

Dat maakt haar wel eens bang.

Steekt zij haar kop in 't zand

dan gaat die angst voorbij.

Een gek gezicht maar 't werkt

en struis is weer stressvrij.

Ik ben een mens, geen vogel,

maar soms lijk ik op struis.

Als ik ver vooruit wil zien,

doe ik dat niet thuis.

Een kijkje in de toekomst

neem ik op het strand

of in de woestijn,

een plek met heel veel zand.

                                                                                             (Cees Rutgers)

les 3 en les 4

Druk en vrijheid

artikel blz 10-11

Lees eerst de tekst

klimaatzeikers

argwaan

overtuigen

de vier kenmerken van een waarde zijn;

1. - normen - waarde - moraal - ethiek
2. - verwachting -gedragsregels - één woord - doel waar je naar streeft
3. - normen - waarde - principes - collectief
4. -principes -collectief - één woord - doel waar je naar streeft -

Waarden zijn?

1. Principes die je belangrijk vindt in het leven
2. Hetzelfde als normen
3. Regels die de wet bepalen
4. Wat anderen belangrijk vinden

1. normen zijn principes
2. Waarden zijn gedragsregels

1. 1 is onjuist, 2 is juist
2. 1 is juist, 2 is onjuist
3. beide juist
4. beide onjuist

Bij beginselethiek gaat het om principes, onafhankelijk van de gevolgen van een mogelijke handeling.

1. goed
2. fout

Principes die je belangrijk vindt in het leven noemen we ook wel...

1. waarden
2. normen
3. eisen
4. wetten

aan de slag:

Opdracht 3 (blz 11)  met  Arjen Lubach

Kijk mee en bespreek zo samen de 2 vragen

uit t Magazine.

Noteer de algemene conclusie in je document

maak de verdere opdrachten 

                maak de volgende 2 opdrachten

de komende 2 weken

inplannen van gesprek,

Hou je mail in de gaten!

Sociale contract theorie

Filosofen (Hobbes, Locke en Rousseau) die deze theorie aanhangen zeggen dat mensen een afspraak maken tegenover een land. Mensen leveren een beetje vrijheid in, in ruil voor veiligheid.

Verlichting

Gevolg van de wetenschappelijke revolutie. Nadruk lag op de rede. 

• Richten zich op vrijheid: voorwaarde voor geluk van de mens.

Hoe kon men een gelukkige samenleving bereiken? 
Filosofen als Hobbes, Locke en Rousseau dachten daarover na:

• Mens wordt vrij en gelijk geboren >> blijft in de praktijk weinig van over.
• Door ontbreken regels om eigendommen te beschermen >> strijd.
• Om die strijd te voorkomen moeten mensen een sociaal contract afsluiten >> tot afspraken komen om in natuurlijke vrijheid en gelijkheid te kunnen leven

Sociaal contract

Filosofen vroegen zich af: Hoe kun je een vrije, gelukkige samenleving creëren?  

Het uitgangspunt van deze zogenaamd contractfilosofen (Hobbes, Locke, Rousseau) was dat je als mens in vrijheid en gelijkheid wordt geboren, maar van die vrijheid en gelijkheid blijft in de praktijk weinig over. 

“Bij het ontbreken van regels om de schaarse bestaansmiddelen te beschermen dreigt er een permanente oorlog van allen tegen allen: de strijd om het bestaan. Daarom moeten mensen een sociaal contract sluiten waarin ze tot:  afspraken komen om in natuurlijke vrijheid en gelijkheid te kunnen leven.”

Thomas Hobbes

Ook de filosoof Thomas Hobbes filosofeerde ook over ‘de machtige overheid’. Hij noemde de overheid ‘Leviathan’, genoemd naar een groot monster. Toch bedoelde hij dit niet negatief. Mensen zonder overheid zijn namelijk gevaarlijk voor elkaar, ze zijn als wolven zijn voor elkaar, ze zijn gevaarlijk. Om deze chaos tot orde te dwingen is er absoluut centraal gezag nodig: de Leviathan. De samenleving moet vanuit rationeel oogpunt een sociaal contract sluiten. Hierin staat dat de staat de absolute macht heeft en ook geweld mag gebruiken om mensen tot orde te dwingen.

John Locke

John Locke was een Engelse filosoof 

1)  mensen zijn van nature vrij en gelijk zijn. (natuurrechten) 

2) de overheid moet de rechten van de burgers  beschermen.

Sociaal contract van Locke:

-  de koning belooft goed te regeren, het volk belooft te gehoorzamen. 

- Als de koning zich niet aan het contract houdt, mag hij worden afgezet.

Introduceer John Locke en zijn filosofie.

Rousseau

• Filosoof en romanschrijver
• Natuur en het 'hart' (emoties) allerbelangrijkste
• Teveel wetenschap niet goed voor een mens
• Schrijver van 'Het maatschappelijk verdrag': hoe kun je het beste samen leven?
• 'Sociaal contract': wat maakt je een goede burger?
• Geen koning nodig!

Opdracht:

Verklaar op welke wijze Hobbes' mensbeeld terug te zien/horen is in de volgende video.

Gebruik één van de volgende begrippen in je antwoord: natuurtoestand / oorlog van allen tegen allen / sociaal contract

Verklaar op welke wijze Hobbes' mensbeeld terug te zien/horen is in de video.
Gebruik één van de volgende begrippen in je antwoord: natuurtoestand / oorlog van allen tegen allen / sociaal contract

Waar denk je dat mensen zich vroeger het meest druk om moesten maken in hun bestaan?

Aan de top van de agenda

- Voedsel vergaren!

- Gezond blijven en geen ziekte / infectie / plaag oplopen

- De vrede bewaren en oorlog vermijden.

Stellingen

1. Er sterven meer mensen door ondervoeding dan door obesitas.

2. Er sterven meer mensen door geweld door anderen dan door zelfmoord.

3. Vanaf 1950 is er steeds minder oorlog.

4. Door de zwarte dood stierven 200 miljoen mensen in Eurasia. (Europa en Azië).

Wat feitjes...

1. In 2014 hebben 2,1 miljard mensen overgewicht en zijn er 850 miljoen mensen ondervoed.

2. De WIC en VOC namen infectieziektes mee op hun ontdekkingsreizen waardoor 90% van de inheemse bevolking stierf. 

3. In 2012 waren er 56 miljoen doden, waarvan 620.000 door geweld (oorlog = 120.000 en criminaliteit = 500.000), 800.000 door zelfmoord en 1,5 miljoen door diabetes.

Het gaat dus best goed met de mensheid momenteel...
Wat zijn in de huidige tijd de grootste doelen van mensen volgens jou?

Streven naar: 

- Onsterfelijkheid

- Blijdschap / Geluk

- "Goddelijke krachten" m.b.v. techniek en data 

Maken we onszelf kapot / helemaal gek?

Bovenstaande slides zijn n.a.v. informatie uit het boek "Homo Deus' van Yuval Noah Harari. 

Alvast een voorproefje op thema Genetische Manipulatie en de zin van het leven.

Debat

opdracht 1 blz 13

Noteer eerst voor jezelf :

algemeen belang

Individueel belang 

vergeet niet:  Waarom??