Egypte ontstaan van landbouw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Egypte, het geschenk van de Nijl

• Hoe ontstond een landbouwsamenleving en later landbouwstedelijke samenleving?
• Hoe ontstond er sociale gelaagdheid?
• Wat zijn voorbeelden van Egyptische cultuur? 

Het ontstaan van de landbouw

• +/- 10.000 v.Chr. landbouwrevolutie 

• In het Midden-Oosten en Egypte begonnen mensen met voedsel verbouwen ipv. jagen en verzamelen

gevolgen:

• Vaste woonplaatsen
• Meer mensen
• Meer ziektes
• Ontstaan hoogontwikkelde culturen
• Ontstaan eerste steden & staten

Vruchtbare halve maan

Ongeveer 10.000 jaar voor Christus, dus 12.000 jaar geleden ontstond de landbouw. Deze gebeurtenis noemen we de landbouwrevolutie. 

In deze gebieden leerden mensen dat ze niet alleen voor voedsel konden jagen of het moesten zoeken. Ze konden het ook gaan maken. Vanuit deze gebieden is het langzaam over de hele wereld verspreid geraakt.

Kijk goed op de afbeelding en bedenk redenen waarom het logisch is dat hier landbouw voor het eerst is ontstaan.

Is de volgende stelling juist of onjuist?

Zonder de landbouwrevolutie zouden er geen hoogontwikkelde culturen zijn.

1. juist
2. onjuist

Is de volgende stelling juist of onjuist?

Ook als er geen landbouwrevolutie zou zijn geweest, dan nog zouden er tegenwoordig 7 miljard mensen kunnen leven op aarde.

1. juist
2. onjuist

Wanneer begon de landbouwrevolutie?

1. +/- 10.000 n. Chr.
2. +/- 12.000 v. Chr.
3. +/- 12.000 n. Chr.
4. +/- 10.000 v. Chr.

Waar begon de landbouwrevolutie?

1. Midden-Oosten & Egypte
2. Zuid-Afrika & Azië
3. Noord-Europa & Noord-Amerika
4. Midden-Oosten & Azië

Waarom zouden meer ziektes een gevolg zijn van de ontdekking van de landbouw?

Van de zwarte periode...

...naar de groene periode

En van de groene periode...

...naar de gele periode.

Zwarte periode

• september-december
  

• Tijd van de overstroming van de Nijl

• Op het land kan niet worden gewerkt

• Meehelpen aan de bouw van bijvoorbeeld de piramides en de tempels (belasting betalen)

Groene periode

• januari-april

• Tijd van het zaaien en bewerken van het land

• Hierbij wordt gebruik gemaakt van irrigatie

• Irrigatie betekent dat het water met hulpmiddelen wordt gebruikt om het land te bevloeien

Irrigatie netwerk

sjadoef

Gele periode

• mei-augustus

• Tijd van het oogsten (graan)

• De opbrengst van de oogst wordt bijgehouden en opgeschreven.

• Voorraden worden aangelegd

Overstromingsperiode

• september-december
  

• Tijd van de overstroming van de Nijl

• Op het land kan niet worden gewerkt

• Meehelpen aan de bouw van bijvoorbeeld de piramides en de tempels

Hoe heet de vruchtbare grond
die achterblijft door de overstroming van de Nijl?

1. Modder
2. Vruchtbare grond
3. Slib
4. Mest

Welke zin past het best bij
de gebeurtenissen in de afbeelding?

1. De Nijl is overstroomd.
2. Het water van de Nijl is een paar dagen geleden weer gezakt; op het land ligt een laagje vruchtbare modder.
3. Het water van de Nijl is een paar maanden geleden weer gezakt.

Wat is een shadoef?

1. Een waterschep om het water naar de slootjes te brengen.
2. Een emmer om water naar de slootjes te dragen.
3. Een systeem om het water te zuiveren.
4. Het irrigatiesysteem wordt zo genoemd.

Relatie met de Nijl

• De Nijl moet goed in de gaten worden gehouden

• Er moet verstandig worden omgegaan met de hoeveelheid water: irrigatielandbouw

• Er worden voorraden aangelegd voor mindere oogstjaren. Alle oogsten worden nauwkeurig bijgehouden

En vooral: samenwerken!

• Hiervoor heb je een leider nodig
  

• Elke stam heeft een leider (dorpshoofd)

• Die dorpshoofden krijgen ruzie met elkaar

• Uiteindelijk blijft er één leider over: de farao ('Groot Huis')

Landbouwsamenleving

• Graanopbrengsten zijn groot genoeg, zodat niet iedereen meer boer hoeft te zijn

• Er ontstaan nieuwe beroepen: ambachtslieden, schrijvers, ambtenaren, soldaten enz. (specialisatie)

• Er ontstaan ook meer verschillen in aanzien.

Leg in je eigen woorden uit wat de 'ambachtslieden' zijn

Leg in je eigen woorden uit wat de 'ambtenaren' zijn

Wat bedoelen we (in het vak geschiedenis) met het woord aanzien?

1. Hoe mooi iemand eruit ziet en of ze de mode volgen
2. Hoe belangrijk iemand gevonden wordt in de samenleving
3. Hoe goed iemand kan kijken, als iemand goed kan zien dan had hij veel aanzien
4. Hoe populair iemand is

Wat is een hoogontwikkelde cultuur?

• Hoogontwikkeld: vergevorderd in ontwikkeld. 

• Cultuur: De gewoonten en ideeën van een groep mensen, die ze aan hun kinderen doorgeven.

Leg in je eigen woorden uit wat de 'cultuur' betekent

Kenmerken van een hoogontwikkelde cultuur

• Uitgebreide en ingewikkelde godsdienst, waarin geloof in leven na de dood een belangrijke rol speelde 

• Bouw- en schilderkunst (piramide, muurschilderingen)

• Goed georganiseerd bestuur

• Schrift

Bestuur

• De farao is koning, legeraanvoerder én god

• Meeste taken worden uitgevoerd door:

1. ambtenaren: bestuur
2. priesters: godsdienst
3. officieren: leger

• Omdat het een groot land is, zijn er geschreven wetten

Hiërogliefen

• Egyptische schrift, dat bestaat uit pictogrammen

• De naam hiërogliefen is Grieks en betekent: 'heilige groeven'. 

• De Egyptenaren noemen ze zelf: Medu Netjer ('Goddelijke Woorden')

• Hiërogliefen werden gebeiteld in rots of geschreven op papyrus

Met de Steen van Rosetta kon uiteindelijk, na lang puzzelen, het hiërogliefenschrift worden ontcijferd.

Leg in je eigen woorden uit wat de 'hiërogliefen' zijn

Leg in je eigen woorden uit wat de 'papyrus' is