3VM H4 - Nieuwe stoffen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Nieuwe stoffen maken

Hoofdstuk 4

§1 Stoffen veranderen

Aan het einde van de les kan ik..

•  ...aangeven hoe stoffen kunnen veranderen door verhitten.
• ... een verbrandingsreactie of ontledingsreactie als een proces omschrijven met kenmerken waarbij stoffen verdwijnen en ontstaan.
• ... een reactieschema opstellen met faseaanduidingen.

Wat is de overeenkomst?

Stoffen verhitten

1.  Verandering van de fase
   
2.  Verbranden
   
3. Ontleden
   

Een chemische reactie is een proces waarbij de stofeigenschappen definitief veranderd worden. 

Stoffen verhitten

Een chemische reactie is een proces waarbij de stofeigenschappen definitief veranderd worden. 

1. Verandering van de fase

Is het een chemische reactie?

Stoffen verhitten

Een chemische reactie is een proces waarbij de stofeigenschappen definitief veranderd worden. 

2. Verbranden

- Zuurstof is nodig

- Energie komt vrij: warmte en licht

- Verbrandingsproducten

Stoffen verhitten

Een chemische reactie is een proces waarbij de stofeigenschappen definitief veranderd worden.

3. Ontleding

- Geen zuurstof aanwezig

- Stof 'breekt af' in andere stukjes

Proefje Waxinelichtje

1. Zet het waxinelichtje voorzichtig op het schoteltje met water

2. Steek het waxinelichtje aan (laat even op gang komen)

3. Pak het glas en zet het heel rustig en voorzichtig over het waxinelichtje heen op het schoteltje. 

4. Wat gebeurt er? Maak een aantekening met 

de waarnemingen  & zo nauwkeurig mogelijk!

Gisteren...

1. Hoe kun je een chemische reactie omschrijven?

2. Welke 2 soorten reacties kunnen optreden bij verhitten van een stof?

3. Bij welke reactie is zuurstof nodig?

4. Bij welke reactie breekt een stof af?

→ Vandaag: Reactieschema

Reactieschema

Een proces of chemische reactie kort omschrijven:

- Beginstoffen verdwijnen

- Reactieproducten ontstaan

Reactieschema

Een proces of chemische reactie kort omschrijven:

Verbranding: 

- Altijd met zuurstof als beginstof!

- Beginstoffen verdwijnen

- Reactieproducten ontstaan

Reactieschema

Een proces of chemische reactie kort omschrijven:

Verbranding: 

- Altijd met zuurstof als beginstof!

Ontleding:

- Altijd 1 beginstof! En vaak ontstaat CO₂ als reactieproduct

- Beginstoffen verdwijnen

- Reactieproducten ontstaan

Reactieschema's oefenen

Denk aan de faseaanduiding

1. Methaan wordt verbrand in het gasfornuis. Na de reactie zijn koolstofdioxide en waterdamp ontstaan. 

2. Je verhit suiker in een reageerbuis. Na de reactie zijn koolstof (as), koolstofdioxide en water onstaan. 

Zijn deze reacties ontledingsreacties of verbrandingsreacties?

Reactieschema's oefenen

Denk aan de faseaanduiding

3. Je verbrandt een blok hout. Na de reactie zijn koolstofdioxide en waterdamp ontstaan. 

4. Je verhit kopercarbonaat in een

reageerbuis. Na de reactie zijn koperoxide 

en koolstofdioxide ontstaan. 

Zijn deze reacties ontledingsreacties of verbrandingsreacties?

Werken in duo's

→ Teams 3VM Scheikunde 

→ Kanaal met jouw naam 

→ Start zelf een vergadering:

Opdracht:

- Opdrachten 1 t/m 14 (Nova)

1.

2.

Nieuwe stoffen maken

Herhaling §1

Aan het einde van de les kan ik...

... uitleggen wat een chemische reactie is.

... voorbeelden geven van een chemische reactie.

... uitleggen wat een reactieschema is.

... een verbrandingsreactie of ontledingsreactie verwerken in een reactieschema. 

Chemische reactie

• Waarom is vuurwerk een chemische reactie?
  

• Welke soorten energie komen vrij als vuurwerk wordt afgestoken?

• Is er sprake van een ontledingsreactie of verbrandingsreactie bij de lont?

Chemische reacties

Verbrandingsreactie

- Zuurstof is nodig

- Energie komt vrij: warmte en licht

- Verbrandingsproducten

Ontledingsreactie

- Geen zuurstof aanwezig

- Stof 'breekt af' in andere stukjes

Reactieschema

Je verbrandt een blok hout. Na de reactie zijn koolstofdioxide en waterdamp ontstaan. 

Werken in duo's

→ Teams 3VM Scheikunde 

→ Kanaal met jouw naam 

→ Start zelf een vergadering:

Opdracht:

- Opdrachten 1 t/m 14 (Nova)

→ 9:45 centraal afsluiten!

1.

2.

Reactieschema

Je verbrandt een blok hout. Na de reactie zijn koolstofdioxide en waterdamp ontstaan. 

Reactieschema:

Hout (s) → Koolstofdioxide (g) + waterdamp (g)

Reactieschema

Je verbrandt een blok hout. Na de reactie zijn koolstofdioxide en waterdamp ontstaan. 

Reactieschema:

Hout (s) + Zuurstof (g) → Koolstofdioxide (g) + waterdamp (g)

Kan ik nu?

... uitleggen wat een chemische reactie is?

... voorbeelden geven van een chemische reactie?

... uitleggen wat een reactieschema is?

... een verbrandingsreactie of ontledingsreactie verwerken in een reactieschema?

Nieuwe stoffen maken

H4

§2 - Stoffen veranderen door ontleden

Kan ik nu?

... drie verschillende typen ontledingsreactie uitleggen?

Voorkennis

• Wat is het kenmerk van een ontledingsreactie?

• Wat staat voor de reactiepijl bij een ontledingsreactie?

Ontledingsreactie

→ Er is 1 beginstof en valt uiteen in meerdere reactieproducten

1. Ontleding door warmte

2. Ontleding door elektrische stroom

3. Ontleding door licht

1. Ontleding door warmte

- Thermolyse

→ Stof breekt doordat er veel warmte wordt toegevoegd.

Om water te ontleden moet je verhitten tot 1500℃

+

→

2. Ontleden door elektrische stroom

- Elektrolyse

→ Stof breekt doordat er elektrische stroom op wordt gezet.

Bij de elektrolyse van water ontstaan ook waterstofgas en zuurstofgas. De stof valt dus op dezelfde manier uit elkaar!

3. Ontleding door licht

- Fotolyse

→ Stof breekt doordat er licht op komt.

Zwart-wit fotopapier bevatte zilverbromide en ontleedde doormiddel van fotolyse:

Werken in duo's

→ Teams 3VM Scheikunde 

→ Kanaal met jouw naam 

→ Start zelf een vergadering:

Opdracht:

- Opdrachten 17 t/m 26 (Nova)

→ 9:45 centraal afsluiten!

1.

2.

Aan het einde van de les kan ik...

... drie verschillende typen ontledingsreactie uitleggen.