1.5 les 1 Transport door membranen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Lessonup

Ga naar lessonup.app
Voeg je toe aan de klas: hbqfi
Straks start ik de les, je kan deze later altijd nog terugkijken

Transport door membranen

1.5 Transport door membranen

Wat gaan we doen?

1. Kort herhalen celorganellen en transport

2. Leerdoelen

2. Uitleg concentratie,diffusie,osmose

3. Samen oefenen: concentratie berekenen

4. Opdrachten maken 43 t/m 47

5. Afsluiten

Benoem de genummerde cel organellen:

Aan welke organellen kan je zien dat dit een plantaardige cel is?
Noem het bijbehorend nummer + naam van de organel

Leerdoelen 1.5
Transport door membranen

1. Je kunt de concentratie van een stof berekenen
2. Je kunt uitleggen wat diffusie is
3. Je kunt uitleggen wat osmose is 

Concentratie 

De hoeveelheid opgeloste stof per hoeveelheid oplosmiddel.

• mol/L (1 mol = hoeveelheid aantal deeltjes)
• g/L 
•  % 
• ppm

1 ppm = 0,0001%

Lage concentratie

Hoge concentratie

Verdunnen

Concentreren

Infuus

Een infuus bevat naast medicijnen altijd een fysiologische zoutoplossing. Dat is een oplossing met dezelfde concentratie stoffen als je lichaamscellen

Berekenen concentratie in procenten

Formule: 

Gewicht van opgeloste stof / totale gewicht van de oplossing
= concentratie in %

Voorbeeld:
Infuus met 0,9% keukenzout oplossing

9 gram zout oplossen in 991 gram water -> 1000 gram

Concentratie: (9 / 1000) * 100% = 0,9 %

Berekenen concentratie in procenten

0

Diffusie gaat altijd van een ....

1. hoge naar een lage concentratie
2. lage naar een hoge concentratie

Diffusie

• Verplaatsing van een stof van een plaats met een hoge concentratie naar een plaats met een lage concentratie van die stof 

• De moleculen verdelen zich gelijkmatig (homogeen) over de beschikbare ruimte -> de concentratie wordt overal gelijk

Transport door membranen

Diffusie

• Moleculen bewegen vrij (verspreiding door botsing)

• Altijd van hoge naar een lage concentratie

• Kost geen energie 

Wanneer na diffusie de moleculen gelijkmatig verdeeld over de beschikbare ruimte, bewegen de moleculen niet meer

1. Juist
2. Onjuist

Transport door membranen

(Cel)membranen zijn semi-permeabel

• Permeabel = doorlatend
• Semi-permeabel = half doorlatend voor moleculen
  
  
• Grote moleculen kunnen niet door een semi-permeabel membraan

• Kleine moleculen, zoals water en gassen, kunnen altijd door de membraan bewegen. Deze moleculen bewegen dan altijd van hoge naar lage concentratie (diffusie). 

Transport door membranen

3 manieren waarop moleculen de cel in of uit kunnen gaan

1. Diffusie: 

Kleine moleculen

2. Osmose 

watermoleculen

3. Via transporteiwitten

 grotere moleculen

Wat is osmose?

1. Beweging van water van een hoge concentratie naar een lage concentratie
2. Beweging van water van een lage concentratie naar een hoge concentratie
3. Bewegen van een opgeloste stof van een hoge naar een lage concentratie
4. Bewegen van een opgeloste stof van een lage naar een hoge concentratie

Transport door membranen

Osmose

• Verplaatsen van watermoleculen door een membraan via transportkanaaltjes (aquaporines).
  
  

• Altijd van lage osmotische waarde naar hoge osmotische waarde.
  
  
• Kost geen energie

Transport door membranen

Osmotische waarde

• Osmotische waarde is:
   aantal opgeloste deeltjes per volume eenheid
  
  
• Hoe meer deeltjes, hoe HOGER de osmotische waarde
• Sommige deeltjes vallen uiteen in water uiteen (ionen) 

Voorbeeld: keukenzout NaCl --> Na+ + CL-

Glucose (C6H12O6) valt niet uiteen in water. 

Dit kost geen energie = passief transport

Diffusie

Opgeloste stof gaat van HOGE concentratie naar LAGE concentratie

Osmose

Water gaat van LAGE concentratie naar HOGE concentratie opgeloste stof

Je maakt twee oplossingen met hetzelfde aantal moleculen
1. Keukenzout NaCl
2. Glucose (C6H12O6)

Welke oplossing heeft een hogere osmotische waarde?

1. Oplossing 1
2. Oplossing 2
3. Allebei even hoog

Zelfstandig werken

Lees en maak blz. 38 t/m 46

Maak de opgaven 43 t/m 48, 49a, 49c, 50 t/m 55

Als je binnen de tijd klaar bent: opdracht 56

Klaar? 

Maak opdracht 56
Kijk de opdrachten na
Ga verder met basisstof 6

Extra (leuk)

Demopracticum:

Wil jij zien hoe osmose werkt in een plantencel!?

Vergelijk wat je ziet in de twee preparaten.

Afsluiting les 

Wat is het huiswerk? 

Welke leerdoelen gaat het om? 

Wat doen we volgende les? 

Wie gaat er donderdag naar R-les?

www.meneerspoor.nl