Formuleren, herhaling beknopte bijzin en symmetrie

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Welkom!

We gaan nog eens even goed oefenen met de beknopte bijzinnen en symmetrie!

Wat gaan we doen vandaag?

• Lesdoel
• Uitleg H3: formuleren
• Samen oefenen
• Leren voor de toets en vragen stellen

Lesdoel

• Huiswerk: je weet of je het hebt gesnapt
• Aan het eind van de les heb je op een rijtje wat hoofdzinnen en bijzinnen ook alweer zijn;
• Aan het einde van deze les kan je foutieve beknopte bijzinnen herkennen en verbeteren.
• Aan het eind van deze les kun je zinnen met symmetriefouten verbeteren

1) Wij willen een meerderheid aan stemmen en dat iedereen voor 10 april stemt.  

-Wij willen een meerderheid aan stemmen en voor 10 april uitgebrachte stemmen.

-Wij willen dat de meeste mensen op ons stemmen en dat iedereen voor 10 april stemt.

.

2) Wij gaan naar school om les te krijgen en voor de gezelligheid.

-Wij gaan naar school voor de les en voor de gezelligheid.

-Wij gaan naar school om les te krijgen en om het gezellig te hebben.

 

3) Ik wil dit boek niet lezen, omdat het genre me niet aanspreekt en ik ben geen fan van de schrijver.

-Ik wil dit boek niet lezen, omdat het genre me niet aanspreekt en omdat ik geen fan ben van de schrijver.

-Ik wil dit boek niet lezen, want het genre spreekt me niet aan en ik ben geen fan van de schrijver.

Twee soorten zinnen

Enkelvoudige zin (1 pv):

De docent roept de leerlingen.

Zij horen hem niet.

Samengestelde zin (meer dan 1 pv):

De docent roept de leerlingen, maar zij horen hem niet.

Hoofdzinnen en bijzinnen

Samengestelde zinnen zijn dus zinnen die aan elkaar zijn geplakt.

Een samengestelde zin kan bestaan uit:

- twee hoofdzinnen

- een hoofdzin en een bijzin

Samengestelde zinnen met twee hoofdzinnen

In een samengestelde zin staat altijd minimaal één hoofdzin. Een hoofdzin is een zin die ook op zichzelf kan staan. Je kunt een samengestelde zin maken van twee op zichzelf staande zinnen, twee hoofdzinnen dus.

Om twee zinnen samen te voegen, gebruik je een voegwoord.

Tussen twee hoofdzinnen gebruik je een nevenschikkend voegwoord:

en, of, maar, want, dus

De docent roept de leerlingen dus zij stoppen met praten.

Een hoofdzin herken je aan twee dingen:

1. de persoonsvorm staat vooraan in de zin (eerste of tweede zinsdeel)

2. onderwerp en persoonsvorm staan in een hoofdzin naast elkaar.

Bijzinnen

Een bijzin is een zin die niet op zichzelf kan staan en nooit los voorkomt.

Een bijzin wordt altijd gekoppeld aan een hoofdzin en hoort bij de hoofdzin.

Een bijzin wordt aan de hoofdzin gekoppeld met een onderschikkend voegwoord. Daarvan zijn er veel meer:

wanneer, als, terwijl, zodra, voordat, voor, nu, toen, nadat, zolang als, totdat, sinds, doordat, zodat, waardoor, omdat, opdat, indien, mits, tenzij, hoewel, ofschoon, ondanks dat, zoals, alsof, dat, of ..

Een bijzin herken je aan drie dingen: 

1. de pv staat achteraan (laatste of één-na-laatste zinsdeel)

2. persoonsvorm en onderwerp staan uit elkaar

3. je kunt de bijzin vaak vervangen door één woord

Hoofdzin en bijzin herkennen

Hoe herken je nu waaruit de samengestelde zin bestaat:

- een hoofdzin met een hoofdzin (van belang bij symmetrie en samentrekkingen)  óf

- een hoofdzin met een bijzin ???

1. Bij een hoofdzin staan pv en ow naast elkaar en kan er niets tussenkomen.

2. Een bijzin is niet af zonder de hoofdzin en daarin staan pv en ow niet altijd naast elkaar.

3. De bijzin heeft een functie als je de zin ontleedt. Het is ow, lv of nd, mv, vzv of bwb.

Hoofdzinnen en beknopte bijzinnen

• Het onderwerp van de hoofdzin moet je ook in kunnen vullen als onderwerp van de beknopte bijzin. Dan is de beknopte bijzin goed. Anders: foutief, verbeteren!
• Beknopte bijzin: geen pv, geen o, wel een volt deelw/onvolt deelw/'te' + infinitief
• Voorbeeld: [Kletsnat geregend door de plotselinge stortbui] zette Lars chagrijnig zijn fiets in de schuur.

Foutieve beknopte bijzinnen verbeteren

Manier 1: Maak van de beknopte bijzin een gewone bijzin

• Bij volt deelw: 'Nadat..., onv deelw: Toen/terwijl. Zoek een logisch voegwoord!
• Verander het volt. deelw/onv. deelw/infinitief in een pv --> dezelfde tijd als de hoofdzin
• Zorg voor een passend onderwerp

Eindelijk afgestudeerd bedroeg mijn studieschuld 25 duizend euro

1. Bijzin
2. Beknopte bijzin

'Eindelijk afgestudeerd bedroeg mijn studieschuld 25 duizend euro.' Hoe maak je van de beknopte bijzin een gewone bijzin?

Manier 2

Verander de hoofdzin en vul daarbij het denkbeeldige onderwerp van de beknopte bijzin in

Wachtend op de trein naar Maastricht flitste de verlichting van het station plotseling aan.

1. Bijzin
2. Beknopte bijzin

'Wachtend op de trein naar Maastricht flitste de verlichting van het station plotseling aan. 'Hoe verander je nu de hoofdzin?

Beloofde Kathalijne haar moeder zojuist dat ze op tijd thuis zou komen?

1. Bijzin
2. Beknopte bijzin

Hoe maak je van deze bijzin een beknopte bijzin?

"Na een half uur in de abri gewacht te hebben, kwam de bus er eindelijk aan." Hoe maak je van de beknopte bijzin een gewone bijzin?

Dus: Foutieve beknopte bijzinnen

Als de beknopte bijzin een bijwoordelijke bepaling is, moet het 'denkbeeldige onderwerp' van de beknopte bijwoordelijke bijzin hetzelfde zijn als het onderwerp van de hoofdzin.

Voorbeeld: fout of goed?

[Om u genoeg tijd te bieden voor uw inkopen] sluiten de deuren van onze supermarkt op kerstavond pas om 21.00 uur.

Een foutieve beknopte bijzin verbeteren

Om u genoeg tijd te bieden voor uw inkopen, sluiten we de deuren van onze supermarkt op kerstavond pas om 21.00 uur.

Een foutieve beknopte bijzin verbeteren

Omdat we u genoeg tijd willen bieden voor uw inkopen, sluiten de deuren van onze supermarkt op kerstavond pas om 21.00 uur.

Ik snap de (foutieve) beknopte bijzin...

1. helemaal
2. best goed
3. een beetje
4. nog niet helemaal

Geen symmetrie

Deze stijlfout komt vooral voor bij opsommingen. Alle delen van een opsomming moeten dezelfde structuur hebben. Ze moeten symmetrisch zijn. Als dit niet zo is, is er geen symmetrie en dat is fout.

* Een verhaal bestaat meestal uit drie delen: het begin, het middenstuk en hoe het afloopt. (fout)

 Een verhaal bestaat meestal uit drie delen: het begin, het middenstuk en het slot. (goed)

Geen symmetrie

1. fouten in getal (enkelvoud-meervoud)

In plaats van de aanhang van de president gaan nu zijn politieke tegenstanders de straat op om te feesten.

2. Fouten in voornaamwoordelijke aanduiding (wat een term!)

Wij adviseren u om op tijd te arriveren, omdat je anders in een lange wachtrij zal staan.

3. Fouten in grammaticale constructie

Wij stellen het bezoek aan de koning uit vanwege de aanhoudende protesten en omdat de koning griep heeft.

Als je topsporter wilt worden, zijn doorzetten, talent, goede begeleiding en dat je ouders je steunen belangrijk.

1. Wel symmetrie
2. Geen symmetrie

Veel mannen zien het nut van schoonheidsbehandelingen voor henzelf niet in, maar de moderne man zou best eens wat meer aandacht aan zijn uiterlijk kunnen besteden.

1. Wel symmetrie
2. Geen symmetrie

Verbeter de volgende zin:
In dit artikel bespreken we de werkwijzen van huiswerkinstituten, de kosten van de ondersteuning en of de begeleiding voldoende kwaliteit heeft.

En nu...

• Ga de stof bestuderen! (H. 1, 3 en 6, formuleren)
• Digitale methode: uitlegfilmpjes, ook als je googelt op 'Arnoud Kuijpers' kun je goede filmpjes vinden.
• Ga vooral ook oefenen! Volgende les: oefentoets.  

Succes vandaag en alvast een fijn weekend!