2W3 Het bloed en de bloedsomloop

• AFP
• MBO
• Studiejaar 1

3

Het bloed en de bloedsomloop

Na deze les...

1 Vertel je waar lymfe uit bestaat en wat het doet, inclusief een lymfeknoop

2 Vertel je waar schone lymfe uitmondt

3 Geef je aan hoe het lichaam zorgt voor afweer tegen ziekteverwekkers

4 Geef je aan wat het kenmerk is van natuurlijke en kunstmatige immuniteit

3.6 Het lymfestelsel

OPDRACHT

Lees STIL en ALLEEN  3.6 (p. 84 - 86) en beantwoord de vragen:

1. Wat is de taak van het lymfestelsel?

2. Leg het verschil uit in functie en samenstelling tussen weefselvloeistof en lymfevloeistof

3. Waar komt alle lymfe uiteindelijk terecht? 

4. Waar zitten lymfeknopen? Wat is hun functie?

3.6 Het lymfestelsel

Het lymfestelsel heeft de taak om vloeistof af te voeren...

• waarin gevaarlijke stoffen zitten (zoals ziekteverwekkers, niet-lichaamseigen stoffen)
• waarin (een deel van de) afvalstoffen zitten

weefselvloeistof is het vocht dat door de wand van de haarvaten gaat en tussen de cellen terecht komt. O2 en voedingstoffen  worden door de cellen opgenomen

3.6 Het lymfestelsel

Lymfe bestaat uit...

• water
• lymfecellen (soort witte bloedcel)
• afval
• bouwstenen van vetten vanuit de vertering

Weefselvloeistof bevat voedingsstoffen, water en O2

3.6 Het lymfestelsel

Lymfevaten hebben kleppen om terugstroom te voorkomen.

3.6 Het lymfestelsel

Meerdere lymfevaten leiden naar een lymfeknoop.

In een lymfeknoop wordt de lymfe gezuiverd...

• van ziekteverwekkers
• van cel resten, kankercellen
• giftige stoffen

3.6 Het lymfestelsel

Lymfeknopen liggen verspreid in het lichaam, maar vooral op plaatsen waar contact met de buitenwereld mogelijk is...

• mondkeelholte (amandelen)
• luchtwegen en darmen
• oksels en liezen

3.6 Het lymfestelsel

Schone lymfe komt weer in de bloedbaan terecht.

Via de borstbuis komt schone lymfe in de armader bij het sleutelbeen.

STELLINGEN

Je hoort straks een aantal stellingen. 

Ga STAAN als deze juist is

Blijf ZITTEN als deze onjuist is

1. De samenstelling van bloed en lymfe is hetzelfde, beide bevatten rode en witte bloedcellen en bloedplaatjes

2. De samenstelling van weefselvocht en lymfevocht is ander. Lymfe bevat afvalstoffen, witte bloedcellen en ziektekiemen die zijn aangevallen,

3. Lymfevaten bevatten kleppen

4. In lymfeknopen wordt lymfe gezuiverd van ziektekiemen

3.7 Het immuunsysteem

Antigenen zijn lichaamsvreemde stoffen. Witte bloedcellen komen dan in actie om weerstand te bieden.

Ziekteverwekkers (pathogenen) zijn bepaalde bacteriën, virussen, schimmels en parasieten.

3.7 Het immuunsysteem

Weerstand bieden gebeurt door: 

1 ziekteverwekkers insluiten

Witte bloedcellen 'pakken' een ziekteverwekker en maken deze onschadelijk

ALLE ziektekiemen worden ingesloten door dezelfde soort witte bloedcel (aspecifiek)

3.7 Het immuunsysteem

2. antistoffen maken

Witte bloedcellen maken met antistoffen (afweereiwitten) ziekteverwekkers onschadelijk

3.7 Het immuunsysteem

Wanneer een antistof matcht met het antigeen, zal de ziekteverwekker uitgeschakeld worden

• samenklonteren
• celmembraan stuk knippen, waardoor deze sterft

Antistoffen zijn specifiek 

3.7 Het immuunsysteem

Weerstand bieden tegen ziekteverwekkers.

1. de natuurlijke weg
2. de kunstmatige weg

3.7 Het immuunsysteem
natuurlijke immuniteit

1. je maakt zelf antistoffen doordat je de ziekte doormaakt
2. je krijgt antistoffen vanuit de borstvoeding

3.7 Het immuunsysteem
natuurlijke immuniteit

Eerste keer ziek:  het duurt even voor specifieke antistof gemaakt is.

Tweede keer ziek:  witte bloedcel onthoudt dit en kan  razendsnel antistof maken,  je wordt  niet ziek.

3.7 Het immuunsysteem
kunstmatige immuniteit

1. je maakt zelf antistoffen aan doordat je een vaccin (met een zwakke ziekteverwekker) krijgt en de ziekte doormaakt
2. je krijgt antistoffen van een plasmadonor

3.7 Het immuunsysteem
kunstmatige immuniteit

difterie	meningokokken
kinkhoest	humaan papilloom virus
tetanus	hepatitis b
polio	h. influenza b
bof	pneumokokken
mazelen
rode hond

Na deze les...

1 Vertel je waar lymfe uit bestaat en wat het doet, inclusief een lymfeknoop

2 Vertel je waar schone lymfe uitmondt

3 Geef je aan hoe het lichaam zorgt voor afweer tegen ziekteverwekkers

4 Geef je aan wat het kenmerk is van natuurlijke en kunstmatige immuniteit

Na deze les...

1 noem je de organen van borst-, buik en bekkenholte

2 leg je uit welke oorzaak een aandoening kan hebben

3 leg je uit hoe groei en ontwikkeling plaatsvinden

1 Vertel je waar lymfe uit bestaat en wat het doet, inclusief een lymfeknoop

2 Vertel je waar schone lymfe uitmondt

3 Geef je aan hoe het lichaam zorgt voor afweer tegen ziekteverwekkers

4 Geef je aan wat het kenmerk is van natuurlijke en kunstmatige immuniteit

zelf maken

H3 Het bloed en de bloedsomloop

• Opdracht 14 t/m 16