Paragraaf 3.6/3.7: Gezond leven/Weefselvloeistof en lymfe

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2,3

Welkom allemaal!

Pak je spullen:

• Biologieboek
• Schrift en pen 
• Mobiel in de tas!

Mooi! Dan gaan we beginnen!

Wat gaan we doen?

• Herhaling paragraaf 3.5: Het immuunsysteem

• Uitleg paragraaf 3.6/3.7: Gezond leven/Weefselvloeistof en lymfe

• Zelfstandig werken aan paragraaf 3.6/3.7

Hoe doen we klassikale vragen:

• Zonder overleg (belangrijk om te controleren of je het zelf weet!)
• Je schrijft het antwoord voor jezelf op 
•  Niet door de klas roepen!
• Ik geef de beurt aan een van jullie om het antwoord te geven

Wat is een antigen?

1. Een eiwit dat het lichaam gebruikt voor bescherming tegen ziekteverwekkers
2. een lichaamsvreemd molecuul dat een afweereactie oproept
3. Een binnengedrongen bacterie of virus
4. een lichaamscel die wordt aangevallen door een binnegedrongen micro-organisme

Wat is hier de antistof?

1. Geel
2. Oranje
3. Blauw

Wat is natuurlijke immuniteit?

1. je bent gevaccineerd en hebt daardoor antistoffen tegen de ziekte.
2. Je bent ziek geweest en hebt daardoor antistoffen tegen de ziekte.
3. je bent immuun door een vaccinatie
4. je bent immuun zonder ziek geweest te zijn.

Immuniteit is:

1. Dat een organisme geen last heeft van een ziekteverwekker
2. Dat een organisme geheugencellen aanmaakt tegen een ziekteverwekker
3. Dat een ziekteverwekker een organisme niet in kan komen

Kunstmatige immuniteit

1. immuniteit die ontstaat doordat je al een keer een bepaalde ziekte hebt gehad
2. immuniteit die ontstaat door inenting met een vaccin, zoals de griepprik
3. Lichaamsvreemde stoffen die een ziekte veroorzaken
4. Lichaamsvreemde stoffen die geen ziekte veroorzaken

Paragraaf 3.6: Gezond leven

3.6 - Gezond leven

Lesdoelen

1. Ik kan aangeven hoe je je hart en bloedvaten gezond kunt houden.
   
2. Ik kan de gevolgen van alcohol op korte termijn en op lange termijn noemen

Bloeddruk

Bloeddruk door bloed dat door bloedvaten wordt gedrukt

Kan verhoogd worden door:

Stress, roken, overgewicht, zout eten

Aderverkalking

bloedvaten worden krapper -> bloed kan er minder goed doorheen

Hartinfarct

Verkalking van de kransslagader -> bloed kan minder/niet naar hartspier

Deel hartspier sterft af

Stressvermindering

Alcohol

- Zit in bier, wijn, mixjes, sterke drank

- Gaat via je bloed naar al je organen

- Heeft veel effect op je hersenen en lever

Alcohol

- Hersenen worden verdoofd

- Na enkele drankjes ben je aangeschoten

- Langzamer reactie

- Denkt meer te kunnen, je kan dan juist minder

Gevolgen van alcohol

Alcohol wordt afgebroken in de lever

Dit duurt een tijdje (ongeveer 1,5 uur per glas alcohol)

Kan leiden tot blijvende schade aan lever of hersenen

Binge-drinking -> alcoholvergiftiging

Paragraaf 3.7: Weefselvloeistof en lymfe

3.7 - Weefselvloeistof en lymfe

Lesdoelen

1. Ik kan de kenmerken en functies van weefselvloeistof en lymfe noemen

Vloeistoffen in het lichaam + benaming

• Bloedplasma: water met opgeloste stoffen
• Bloedplasma uit haarvaten geperst naar cellen weefsel --> weefselvloeistof
• Gedeelte weefselvloeistof terug haarvaten in --> bloedplasma
• Gedeelte weefselvloeistof in lymfevat --> lymfevloeistof

Vorming weefselvloeistof

Slagaders: hoge bloeddruk

Haarvaten: bloeddruk neemt af.

Vorming weefselvloeistof

Aders, lage bloeddruk

Deel weefselvloeistof wordt weer opgenomen.

weefselvloeistof

De cellen rondom de haarvaten nemen zuurstof en voedingsstoffen op uit het weefselvloeistof.

De cellen produceren dan C02 en afvalstoffen.

Dit wordt weer afgegeven aan de weefselvloeistof en een deel aan de haarvaten.

Lymfevatenstelsel

Lymfe =vloeistof in lymfevaten

Alle lymfevaten samen vormen het lymfevatenstelsel. 

2 grote lymfevaten zijn;

rechterlymfestam

en borstbuis 

Deze zitten onder de
sleutelbeen en monden uit in de 

bovenste holle ader 

Lymfevaten

- Kleppen: houden lymfevloeistof tegen

- Vloeistof weg van cellen in organen

- Lymfevaten nemen weefselvloeistof op

CO2, afvalstoffen, beetje O2

Lymfeknopen

In de lymfeknopen wordt de lymfe gezuiverd van ziektekiemen.

Daarnaast maken de lymfeknopen witte bloedcellen.

Lymfeknopen

Op bepaalde plaatsen in het lichaam liggen lymfeknopen (lymfeklieren):

• Hals
• Oksels
• Liezen
• e.a.

De lymfeknopen zuiveren de lymfe van onder andere ziekteverwekkers

Lesdoel check!

Kan ik:

- aangeven hoe je je hart en bloedvaten gezond kunt houden?

- de gevolgen van alcohol op korte termijn en op lange termijn noemen?

- de kenmerken en functies van weefselvloeistof en lymfe noemen?

Wat is slagaderverkalking?

1. hoge bloeddruk
2. vernauwing van de bloedvaten
3. hartinfarct
4. herseninfarct

Wat gebeurt er bij een hartinfarct?

1. Een kansader van het hart raakt verstopt
2. Een kransslagader van het hart raakt verstopt
3. De bloeddruk wordt te hoog
4. De bloeddruk daalt te snel

Kan een hartritmestoornis door stress ontstaan?

1. Ja
2. Nee

Wat gebeurt er bij een hartinfarct?

1. Het hart stopt zonder reden met kloppen.
2. Een deel van het hart krijgt geen zuurstof en voedingstoffen meer.
3. Het hart klopt sneller dan normaal.
4. Het hart krijgt geen bloed meer toegevoerd.

Als je alcohol drinkt, komt de alcohol in je hersenen terecht

1. waar
2. niet waar

Wat is weefselvloeistof?

1. Vloeistof in de bloedvaten
2. Vloeistof tussen de cellen in de weefsels
3. Vloeistof in de darmen
4. Vloeistof in het verteringsstelsel

Wat zit er weefselvloeistof?

1. O2 & voedingsstoffen
2. O2, voedingsstoffen & CO2
3. O2, voedingsstoffen, afvalstoffen & CO2
4. O2, voedingsstoffen & afvalstoffen

Wat is lymfe?

1. Lymfe is hetzelfde als weefselvloeistof.
2. Vloeistof die uit de lymfevaten de weefsels in gaat.
3. Weefselvloeistof met rode bloedcellen.
4. Weefselvloeistof die in de lymfevaten is gestroomd.

Wat kan er NIET in lymfe zitten?

1. Antistoffen
2. afvalstoffen
3. Rode bloedcellen
4. Koolstofdioxide

Huiswerk

Wat:

 Paragraaf 3.6: opdrachten 1 t/m 9

 Paragraaf 3.7: opdrachten 1 t/m 5

Hoe:

Alleen of in tweetallen (fluisteren!)

Hulp nodig? Zoek het op in je boek of vraag om hulp

Klaar? Ga de oefentoets van thema 3 maken  (Itslearning). Nog extra oefenen: Biologiepagina.nl

Nabespreking:

• Zijn er nog vragen?

• Hoe vonden jullie de les?

Tot slot:

Schuif je stoel aan

en

Ruim je afval op

Tot de volgende les!