07022025_Uitdrukkingen_gezegden_spreekwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Uitdrukkingen, 

Spreekwoorden 

en gezegden

Doelen

1. Je kent het verschil tussen letterlijk en figuurlijk taalgebruik.

2. Je kent de betekenis van uitdrukkingen, spreekwoorden en gezegden 

De jongen ziet de wereld door een roze bril.
Wat wordt daarmee bedoeld?

De jongen ging op bezoek bij de directeur en liep op eieren.
Wat wordt hiermee bedoeld?

Er bestaan nog veel meer uitdrukkingen

Onderstaande uitdrukkingen gaan we vandaag leren:

1. Hoge bomen vangen veel wind.

2. Jasper loopt met zijn hoofd in de wolken.

3. Olaf gaat op zijn strepen staan.

4. Sabrina heeft haar diploma met de hakken over de sloot gehaald.

5. Blaffende honden bijten niet.

6. Als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel.

7. Als er één schaap over de dam is, volgen er meer.

8. De appel valt niet ver van de boom.

9. Je mag een gegeven paard niet in de bek kijken.

10. Toen Bram thuiskwam, vond hij de hond in de pot.

Aan de slag!

1. Start Google op;
2. Zoek allemaal een uitdrukking op op internet;
3. Deel hem met je buurman/buurvrouw;
4. Zoek nog een volgende uitdrukking op;
5. Deel hem weer met elkaar.

Een ezel stoot zich geen tweemaal aan dezelfde steen.

Toen Bram thuiskwam, vond hij de hond in de pot.

1. De hond was in de pan gesprongen
2. De hond had het eten opgegeten
3. De hond was verstoppertje aan het spelen
4. Bram kwam te laat thuis voor het eten. Alles was op.

Hoge bomen vangen veel wind.

De appel valt niet ver van de boom.

1. Je blijft altijd dichtbij je ouders.
2. Je lijkt op je ouders

Als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel

Als één schaap over de dam is, volgen er meer.

Iedereen gaat tijdens de discussie op zijn strepen staan.

1. Iedereen gaat op zijn eigen plaats staan
2. Iedereen blijft bij zijn eigen mening. Niemand geeft toe.

Ze heeft haar diploma met de hakken over de sloot gehaald.

1. Ze was bijna gezakt, maar heeft het toch net gehaald.
2. Ze heeft haar diploma met goede cijfers gehaald.

Hij loopt met zijn hoofd in de wolken.

Je mag een gegeven paard niet in de bek kijken.

1. Als je een paard tegenkomt mag je niet in zijn bek kijken.
2. Iets wat je weggeeft, moet je niet eerst zelf bekijken.
3. Iets wat je gekregen hebt, daar moet je niet over klagen.

Ik weet nu de betekenis van de tien uitdrukkingen.

110

Spreekwoorden

Zo bang als een.............

1. wezel
2. fret
3. hermelijn
4. bunzing

Zo sterk als een.................

1. beer
2. mier
3. olifant
4. paard

Zo dood als een................

1. worm
2. slang
3. wurm
4. pier

Zo doof als een.....................

1. mol
2. vlinder
3. vogel
4. kwartel

Onder iemands ..........schieten.
(Iets proberen te verkrijgen wat iemand anders toekomt.)

1. merels
2. duiven
3. raven
4. kraaien

Een vreemde .............. in de bijt.
(Een vreemd exemplaar in de groep.)

1. rat
2. eend
3. vis
4. aal

Zo stoned als een...............
(In hoge mate onder invloed zijn van verdovende middelen.)

1. aap
2. kreeft
3. oester
4. garnaal

Geen.................. om zonder handschoenen aan te pakken.
(Geen gemakkelijk persoon.)

1. hondje
2. katje
3. schaapje
4. geitje

Als een .............. in de val.
(Niet kunnen ontkomen bij dreigend gevaar.)

1. rat
2. kat
3. muis
4. bever

Vele ............... maken de spoeling dun.
(Wanneer je iets met veel mensen moet delen, krijgt iedereen maar weinig.)

1. varkens
2. kalfjes
3. eendjes
4. gnoes

Het neusje van de ................. zijn.
(Het mooiste of beste van iets.)

1. snoek
2. tonijn
3. goudvis
4. zalm

Spreekwoorden

Lesdoelen

Aan het eind van deze les:

• Ken je de betekenis van enkele spreekwoorden en gezegden
• Weet je het verschil tussen figuurlijk en letterlijk taalgebruik

Wat zijn spreekwoorden en gezegden?

• Een spreekwoord of gezegde is een korte, krachtige  uitspraak die een waarheid of wijsheid bevat.
  
• Ze hebben vaak een figuurlijke betekenis. 

Welke spreekwoord wordt hier uitgebeeld? Wat betekent dit spreekwoord?

Wat betekent: 

'De hond in de pot vinden?'

A   De hond is in de pot gaan zitten.
B    De hond heeft al het eten   

       opgegeten. 

C.  Je hond kwijt zijn.

D.  Je bent te laat voor het eten en

      alles is op.

Los de rebus op!

Wat betekent 'Met het verkeerde been uit bed stappen?'

A. Uit bed vallen.

B. Met een slecht humeur de

     dag starten. 

C. Aan de verkeerde kant van
     het bed uitstappen. 

D. Slaapwandelen.

Wat betekent 'Het is weer koek en ei tussen hen'?

A   Ze hebben ruzie.

B   Ze zijn verliefd.

C   De ruzie is voorbij, ze zijn
      weer vrienden.

D   Ze gaan samen koken.

Ken je nu meer spreekwoorden dan dat je voor de les kende?

Ja!

Nee.....

Spreekwoordenposter

Op de kleurplaat staan verschillende spreekwoorden of gezegden. Zoek ze op en gebruik hier als hulp ook internet bij.

Schrijf ze op een blaadje of in een word document.

We bespreken na 15 minuten klassikaal wat we 

hebben gevonden

Wat ging goed?

Wat kan een volgende keer beter?