4.2 natuurlijke gevaren in Zuid-Amerika

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Zuid-Amerika

Vandaag

4.1 Natuurlijke gevaren in Zuid-Amerika

Wat weet je al?

weltrisikobericht.de

Natuurlijke gevaren Zuid-Amerika

Endogeen of exogeen?

Er is sprake van een oceanische en een continentale plaat. Welke plaat schuift onder de andere?

Wat voor soort plaatbeweging komt hier voor?

Hoe noemen we het proces dat zich in het Andesgebergte afspeelt als gevolg van de platentektoniek?

Niet overal vulkanen?

Natuurlijke gevaren Zuid-Amerika

• Tsunami’s zijn het gevolg van: aardbevingen in zee
• Massabewegingen (aardverschuivingen) zijn het gevolg van: aardbevingen en neerslag
• Lahars (modderstromen) zijn het gevolg van: vulkaanuitbarstingen
• (Rivier) overstromingen zijn het gevolg van: overvloedige neerslag/regen

Tsunami's

Hoe ontstaat een tsunami?

1. aardbeving op oceaanbodem
2. de oceanische plaat verschuift
3. er ontstaat een schokgolf in het water
4. vloedgolf overspoelt de kust

Hoe weet je dat de vloedgolf eraan komt?

Waar, in het gebied van de golf, ben je veilig?

Lahar

Hoe kan door een vulkaanuitbarsting een lahar ontstaan?

1. vulkaanuitbarsting
2. hitte door lava en gassen
3. sneeuw en ijs smelten
4. watermassa neemt aarde en stenen mee de helling af in de vorm van een modderstroom

Aardverschuivingen

Hoe kunnen door El Niño aardverschuivingen ontstaan?

El Niño en La Niña

Aardverschuivingen

Hoe kunnen door El Niño aardverschuivingen ontstaan?

1. Er valt overvloedig regen
2. hellingprocessen: versnelde bodemerosie + afschuiven van stukken helling

Hoe kan een verhoogde piekafvoer tot overstromingen leiden?

1. verhoogde piekafvoer
2. rivier moet extra veel water afvoeren
3. treedt buiten zijn oevers

Mens als oorzaak

Hoe kan de mens oorzaak zijn van natuurlijke gevaren?

1. houtkap op hellingen
2. bodemerosie + massabewegingen
3. verharding oppervlak
4. verkorting vertragingstijd
5. overstroming

Hazard management

Sinds 1960 is de economische schade van natuurrampen in Zuid-Amerika enorm toegenomen

Er gaan aanzienlijk meer mensen dood door natuurrampen in ontwikkelingslanden dan in rijke landen.

Risicoperceptie niet altijd juist.

Risico = kans × gevolg. 

hazard management

Maatregelen

Hazard management

• Onderzoekstechnieken en modellen


• Waarschuwingssystemen
• Rampenplannen
  
• Bouwtechnisch

Risicofactoren

Hazard management is zowel preventief als responsief

Een actieplan bestaat vaak uit:

1. Doen van onderzoek, bijvoorbeeld naar platentektoniek of El Niño
2. Verminderen van het risico, bijvoorbeeld betere bouwvoorschriften, bescherming door dijken, verbod op houtkap
3. Rampenplannen maken, bijvoorbeeld reddingsplannen, evacuatieplannen
4. Rampenfondsen om schade te herstellen
5. Bevolking voorbereiden met hulpteams, reconstructie

Stelling

'In rijke landen leiden rampen vaak tot weinig slachtoffers en veel materiële schade, terwijl rampen in arme landen juist vaak leiden tot veel slachtoffers en weinig materiële schade.'

Verdedig deze stelling en gebruik hierbij het begrip hazard management.

Wat heb je geleerd?