H11 Herhaling in 1 les

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

H11 Reactiemechanismen

Een reactie verloopt meestal niet in één stap, dus kijken we naar een stappenplan (mechanisme):

Twee soorten mechanisme

Mechanisme 1:

• met verspringende elektronenparen
• soms ionair

Mechanisme 2:

• met ongepaarde elektronen
• via radicalen
• 3 stappen: initiatie, propagatie, terminatie

voorkennis

Leerdoel 1 - Lewisstructuur tekenen (inclusief formele lading) + mesomerie weergeven

Leerdoel 2 - Molecuul ruimtelijk weergeven (VSEPR)

Leerdoel 3 - Bepalen of een molecuul een dipool molecuul is 

Zie lesson up opfrissen voorkennis als je dit nog lastig vindt!

Hele hoofdstuk: PLUS stof is geen leerstof (blz 81 is echter wel makkelijk om te weten).

Vorming van radicalen uit niet-radicalen.

Radicaal + niet-radicaal -> 

niet-radicaal + radicaal

Dit kan heel lang door gaan!

Twee radicalen reageren tot een niet-radicaal, de reactie stopt.

De reactie van chloor met methaan

11.3 Polaire reacties 

Veel voorkomend tussenproduct: carbokation

Reactie van butadieen en waterstofbromide ->

1,2 -additie en 1,4 -additie kunnen weergeven

Additie aan butadieen

Even oefenen: substitutie

Teken het reactiemechanisme van deze reactie. Het mechanisme vindt plaats in één stap volgens een polair mechanisme. Geef Lewis structuren, geef formele ladingen aan en teken gebogen pijlen voor elektronenverplaatsingen.

energiediagram

• niveau beginstoffen, overgangstoestand en reactieproducten
• exotherm of endotherme reactie
• activeringsenergie en reactiesnelheid

H11.4 Reactiesnelheid

snelheidsbepalende stap

De langzaamste stap in het reactiemechanisme = snelheidsbepalende stap.

Als je deze stap kan versnellen zal de hele reactie sneller verlopen.

Welke stap dit is kan je afleiden uit:

• energiediagram
• concentraties van stoffen tijdens reactie (diagram of tabel)
• mechanisme in lewisstructuren

voorbeeld

Je meet de verandering van de concentraties van de stoffen uit de volgende reactie:

2 NO + O₂ -> 2 NO₂ 

Een katalysator

• wordt niet verbruikt
• verhoogt de reactiesnelheid
• verlaagt Eact
• maakt soms een andere "route" mogelijk (voorbeeld op blz 108)

Aan de slag

Probeer nog eens het schoolexamen van Hst 11 te maken (ga er even vanuit dat jullie deze al een keer gemaakt hebben?)

Snap je Hst 11 goed: Ga dan aan de slag met oefenen voor schoolexamen Hst 12