MEDISCHE BASISKENNIS: IMMUUNSYSTEEM

• anatomie en fysiologie
• MBO
• Studiejaar 3

IMMUUNSYSTEEM

DOEL VAN DE LES

• Bestuderen van verschillende vormen van immuniteit

• Bestuderen van aandoeningen die horen bij 

auto-immuniteit

• Begrijpen wat immuundeficiëntie inhoudt

INHOUD VAN DE LES

• Wat houdt het immuunsysteem in
• Het verschil tussen specifieke en a-specifieke afweer
•  De werking van granulocyten en macrofagen
• De werking van B-lymfocyten en T-lymfocyten
• Soorten immuniteit
• Auto-immuniteit
• Immuundeficiëntie 

Immuniteit (afweer)

Wat is de verzamelnaam voor witte bloedcellen?

1. Erytrocyten
2. Leukocyten
3. Trombocyten

Wat zijn granulocyten?

1. Witte bloedcellen die antistoffen maken
2. Witte bloedcellen die fagocytose toepassen
3. Witte bloedcellen die antistoffen maken en fagocytose toepassen

Wat is fagocytose?

1. Verteren
2. Vervoeren van zuurstof

IMMUUNSYSTEEM

= afweersysteem tegen:

• Micro-organismen

• Lichaamsvreemde stoffen

REACTIEVORMEN VAN HET IMMUUNSYSTEEM

• Direct: A-specifiek = niet-specifiek

• Indirect: Specifiek

A-SPECIFIEK

• Uitwendig

• Inwendig

SPECIFIEK

• Lymfocyten

A-SPECIFIEK

UITWENDIG

• Slijmvliezen
• Hoornlaag
  
• Huidflora
• Trilharen
• Zuurgraad 
• Traanvocht
• Speeksel
• Maagzuur 
• Micro-organismen in darm

Wat bedoelen we met huidflora?

1. Micro-organismen waarmee in harmonie leven
2. Pathogene micro-organismen

Wat is de zuurgraad van een gezonde huid van een vrouw?

1. Rond de 7
2. Tussen 5,0 en 5,8
3. Tussen 6,0 en 6,5

Leg uit wat het verschil is tussen actieve en passieve immuniteit!

A-SPECIFIEK

INWENDIG

Fagocyten:

• Granulocyten

• Macrofagen = monocyten

GRANULOCYTEN EN MACROFAGEN

• Ze ontstaan uit pluripotente stamcellen van het beenmerg
  

• Ze kunnen de bloedbaan verlaten

• Ze ruimen beide door fagocytose indringers op

GRANULOCYTEN

• Ze verplaatsen zich door pseudopodia = schijnvoetjes

MACROFAGEN

• Kunnen overleven in slecht doorbloed gebied

• Ze maken van necrotisch (dood materiaal) materiaal onder andere aminozuren en suikers

SPECIFIEKE AFWEER

• B-lymfocyten

• T-lymfocyten 

• Ze ontstaan beide uit pluripotente stamcellen

B-LYMFOCYTEN

• Zijn voor verdere ontwikkeling afhankelijk van het beenmerg

T-LYMFOCYTEN

• Worden verder ontwikkeld in de thymus (borstklier)

INSTRUCTIES VAN SPECIFIEKE AFWEER

• Beginnen al voor de geboorte, maar vooral in het 1e levensjaar
• Na contact met ziekteverwekkers en lichaamsvreemde stoffen ontstaan geheugencellen
• Er is heel veel samenwerking tussen de lymfocyten en de granulocyten en macrofagen

SOORTEN IMMUNITEIT

• Humorale immuniteit

• Cellulaire immuniteit 

HUMORALE IMMUNITEIT

• Immuniteit door stoffen in bloedserum
• Humor = vochtigheid/vloeistof
• B-lymfocyten veranderen in plasmacellen en die maken antistoffen 

CELLULAIRE IMMUNITEIT

• Door activiteit van T-lymfocyten
• Er worden geen antistoffen gemaakt

CELLULAIRE AFWEER

Soorten T-lymfocyten:

• T-killercellen = cytotoxische cellen
• T-helpercellen
• T-geheugencellen
• T-supressorcellen

T-KILLERCELLEN

• Vernietigen sommige bacteriën en kankercellen 

• Spelen een rol bij vernietigen van lichaamscellen die door virussen zijn aangetast

T-HELPERCELLEN

• Stimuleren de vermenigvuldiging van de T-killercellen

• Zorgen voor overgang van B-lymfocyten in plasmacellen

• Bij teveel activiteit kunnen te sterke afweerreacties ontstaan 

T-GEHEUGENCELLEN

• Spelen een rol bij het herkennen van antigenen (lichaamsvreemde stoffen)

• Spelen een rol bij de start van de cellulaire afweer 

T-SUPRESSORCELLEN

• Onderdrukken de vermenigvuldiging van T-killercellen en T-helpercellen

• Te weinig activiteit kan een te sterke afweer ontstaan 

AUTO-IMMUNITEIT

• = immuniteit tegen lichaamseigen eiwitten
• Het evenwicht tussen T-helpercellen en T-supressorcellen is verstoord
• T-helpercellen zijn te actief
• T-supressorcellen zijn te weinig actief

AUTO-IMMUUNZIEKTEN

• Reumatoïde Artritis = RA

• Lupus Erythematodes = LE

REUMATOIDE ARTRITIS

• =Chronische ontsteking in de gewrichten, pezen, spieren en organen
• Antistoffen tegen kraakbeen
• Niet erfelijk
• Niet te genezen
• informatie op reumanederland.nl

LUPUS ERYTHEMATODES

• Antistoffen tegen bindweefsel

• 2 soorten:
  

- Cutane Lupus Erythematodes

- Systemische Lupus Erythematodes

CUTANE LE

• Symptomen op de huid
  

• Plekken scherp begrensd

SYSTEMISCHE LE

• Afwijkingen aan de inwendige organen

• Eventueel ook huidafwijkingen 

IMMUUNDEFICIËNTIE

= onvoldoende werking van het afweersysteem voor wat betreft:

• B- en T-lymfocyten
• Productie van antistoffen
• Granulocyten en macrofagen