Nederlands Toets Grammatica H2

• Nederlands
• Middelbare school
• Voortgezet speciaal onderwijs
• MBO
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerroute VK
• Leerroute VG
• Leerroute VT

Nederlands Grammatica H2

Zinnen ontleden:

• zinsdelen
• persoonsvorm (pv) en werkwoordelijke gezegde(wg)
• onderwerp (o)
• lijdend voorwerp (lv)
• meewerkend voorwerp (mv)
• bijwoordelijke bepaling (bwb)

opdracht 1

Schrijf het werkwoordelijk gezegde op en onderstreep de persoonsvorm.

Tip: De pv staat altijd in het werkwoordelijk gezegde. Er kunnen andere werkwoorden bijhoren.

Plaats de zinsdelen in de juiste volgorde, hoe je een zin moet ontleden.

werkwoordelijke gezegde

onderwerp

persoonsvorm

zinsdelen

lijdend voorwerp

meewerkend voorwerp

a. Klagen over het weer doen veel mensen.

PV =
WG =

1. klagen, pv = doen
2. klagen = pv doen = wg
3. klagen = pv

b. Als het regent of sneeuwt, vinden de meesten dat vervelend.

WG =

1. regent; sneeuwt;
2. regent; vinden
3. regent; sneeuwt; vinden

c Zelfs wanneer de zon heel lang heeft geschenen, wordt er flink geklaagd en gemopperd.
PV =
WG =

1. pv = heeft wg = geschenen; pv = wordt wg = geklaagd en gemopperd
2. pv = heeft geschenen; wg = geklaagd en gemopperd
3. pv = heeft wg = geschenen; wg = wordt geklaagd

d Realiseer jij je dat we zonder zonneschijn onze
maatschappij niet kunnen behouden?

PV =
WG =

1. pv = Realiseer;
2. pv = Realiseer ; pv = kunnen wg = behouden
3. pv = Realiseer; wg =kunnen behouden

e Leerlingen hebben onlangs een experiment uitgevoerd.
PV =
WG =

1. pv = hebben
2. pv = hebben gevoerd
3. pv = hebben wg =uitgevoerd

opdracht 2

Kies het werkwoordelijk gezegde (wg) en de persoonsvorm (pv). 

In de meerkeuze vragen staat het (o) staat achter het (wg).

Tip: De pv staat altijd in het werkwoordelijk gezegde. Er kunnen andere werkwoorden bij horen.

a De postbode heeft zo-even een brief bij ons bezorgd.

1. wg=heeft bezorgd o= De postbode
2. wg=heeft o= De postbode
3. pv=heeft wg = bezorgd o= De postbode

b Daaruit hebben we moeten constateren dat ons gedrag de balans heeft verstoord.

1. wg =hebben moeten constateren; o=we
2. pv = hebben wg= moeten constateren, o =we pv= heeft wg = verstoord; o= ons gedrag
3. pv= hebben moeten ; o=we pv=heeft ,wg=verstoord; o=ons gedrag

c Alle buren uit de straat verklaarden bloedserieus dat ze zich enorm gestoord hebben aan onze muziek.

1. wg=verklaarden; o=Alle buren wg=zich gestoord; o=ze
2. wg=verklaarden; o= Alle buren uit de straat wg= zich gestoord hebben; o =ze
3. wg=verklaarden; o=Alle buren uit de straat wg=zich gestoord hebben;

d Van Nederlandse hits houden namelijk mijn ouders, mijn zusje, mijn twee broers en ik.

1. wg =houden; o=mijn ouders, mijn zusje, mijn twee broers en ik
2. wg=houden; o= mijn ouders, mijn zusje, mijn twee broers
3. wg = houden o = ik

e We streven ernaar dat de hele buurt van die hits mee kan genieten

1. wg =streven; o= We wg = mee kan genieten; o= de hele buurt
2. wg= streven; o =We wg kan genieten; o=de hele buurt
3. wg= streven; o= We kan genieten; o = de hele buurt

opdracht 3

Kies de:

pv (persoonsvorm)

wg(werkwoordelijke gezegde)

o(nderwerp)

lv (lijdend voorwerp) en 

mv (meewerkend voorwerp)

rest (bijwoordelijke bepaling of ng) in de volgende zinsdelen.

Ontleed de zin. Sleep de zinsdelen naar de juiste benamingen.

pv =

o =

lv

mv

 Haal

de boodschappen

vanmiddag

op

voor 5 uur.

jij

a. Ontleed de zin. Sleep de zinsdelen naar de juiste benamingen.

wg =

o =

mv =

lv

Onderweg

heeft

zij

een high-five

haar zus

gegeven.

b. Ontleed de zin. Sleep de zinsdelen naar de juiste benamingen.

wg =

o =

mv

lv

Aan wie

zal

de president

de medaille

straks

geven?

c    Zadie / had / haar ouders / beloofd // dat / ze  / de kat / eten / zou  geven.

wg =

o =

mv =

lv =

rest =

Zadie

had

haar ouders

dat

beloofd

de kat

ze

eten

zou geven

   o             wg         mv                  wg       

Zadie /   had / haar ouders /beloofd // 

dat / ze  / de kat / eten / zou / geven.

         o       mv         lv         wg      wg

d.   Ze / haalde / het pak knabbels / uit de gangkast.

wg =

o =

mv =

lv =

rest

Ze

haalde

het pak knabbels ouders

uit de gangkast.

o        wg             lv

Ze    / haalde / het pak knabbels / 

rest

uit de gangkast.

d    Cleo / gaf / haar / kopjes,// want / ze / kende/  de gang van zaken.

wg =

o =

mv =

lv =

rest

Cleo

gaf

haar

want

kopjes

kende

ze

de gang van zaken

    o      wg     mv      lv                          o       

Cleo / gaf / haar / kopjes,// want / ze /

wg             lv

kende/  de gang van zaken.

opdracht 4

• Sleep de zinsdelen naar wg, o, lv en mv.
  

Tip 1: Bij een meewerkend voorwerp kun je "aan"  toevoegen of weglaten.
Tip 2: Niet elke zin heeft een meewerkend voorwerp. 

            Zonder lijdend voorwerp is er geen meewerkend voorwerp.

a    Bij het afscheid gaf de internist  de ambitieuze sporter een stevige hand.

wg =

o =

mv =

lv =

rest

Bij het afscheid

gaf

de ambitieuze sporter

de internist

een stevige hand

                  bwb         wg        o       
 Bij het afscheid / gaf / de internist  / 

              mv                                lv

de ambitieuze sporter / een stevige hand.

b.  Vlak daarvoor had hij hem nog  een knipoog gegeven.

wg =

o =

mv =

lv =

rest (bwb)=

Vlak

daarvoor

had

hij

hem

nog

een knipoog

gegeven

                                  wg     o       mv            

    Vlak daarvoor / had / hij / hem / nog  / 

              lv                                             wg

een geruststellende knipoog / gegeven.

c. Bovendien had hij hem de bloeddrukgegevens meegedeeld.

wg =

o =

mv =

lv =

rest (bwb)=

Bovendien

had

hij

hem

de bloeddrukgegevens

meegedeeld

                                  wg     o       mv            

    Vlak daarvoor / had / hij / hem / nog  / 

              lv                                             wg

een geruststellende knipoog / gegeven.

d.  Het onderzoek had Ronaldo niets bijzonders opgeleverd.

wg =

o =

mv =

lv =

rest (bwb)=

Het onderzoek

had

niets bijzonders

Ronaldo

opgeleverd

      o                         wg         mv            

Het onderzoek / had / Ronaldo / 

niets bijzonders / opgeleverd

          lv                      wg

opdracht 5

• Sleep de zinsdelen naar wg, o, lv,  mv en bwb.
  

Bijwoordelijke bepalingen geven meer informatie over wat de werkwoorden in de zin uitdrukken.

Bv: ‘Gisteren/ reed/ ik/ op mijn nieuwe fiets /in twintig minuten /naar mijn werk’,  

4 bepalingen: 

- wanneer: geven aan wannéér iemand aan het rijden was (‘gisteren’), 

- waarmee: welk ‘hulpmiddel’ daarbij gebruikt werd (‘op mijn nieuwe fiets’), 

- hoelang dat rijden duurde (‘in twintig minuten’) en 

- waar die persoon naartoe reed (‘naar mijn werk’).

Bijwoordelijke bepalingen hebben dus een relatie met het werkwoordelijke gezegde in de zin.

Ze hebben geen betekenisrelatie met zelfstandige naamwoorden.

a. De jongste bediende van een multinational belt het restaurant op.

wg =

o =

mv =

lv =

rest (bwb)=

De jongste bediende van een multinational

belt

het restaurant

op

                        o     

De jongste bediende van een multinational

   wg           lv                                  wg

 belt / het restaurant / op.

b. Een stem aan de andere kant / geeft / de jongen /  het volgende antwoord:

wg =

o =

mv =

lv =

rest (bwb)=

Een stem aan de andere kant

geeft

de jongen

het volgende antwoord

                  o                                       wg            

Een stem aan de andere kant / geeft / 

     mv                     lv

de jongen /  het volgende antwoord:

b. Een stem aan de andere kant / geeft / de jongen /  het volgende antwoord:

wg =

o =

mv =

lv =

rest (bwb)=

Het onderzoek

had

niets bijzonders

Ronaldo

opgeleverd

                               o                           wg            

Een stem aan de andere kant / geeft    

       mv                     lv

 de jongen /  het volgende antwoord:

c.  Beschaamd  / stuurt / de jongen / zijn baas / per e-mail / zijn excuses.

wg =

o =

mv =

lv =

rest (bwb)=

Beschaamd

stuurt

zijn baas

de jongen

per e-mail

zijn excuses

               bwb         wg          o              

    Beschaamd  / stuurt / de jongen /

        mv           bwb               lv

 zijn baas / per e-mail / zijn excuses.

opdracht 6

• Kies bwb in de zinsdelen. 
  Bijwoordelijke bepalingen geven meer informatie over wat de werkwoorden in de zin uitdrukkewg
  Bv: ‘Gisteren/ reed/ ik/ op mijn nieuwe fiets /in twintig minuten /naar mijn werk’,  
  4 bepalingen:
  - wanneer: geven aan wannéér iemand aan het rijden was (‘gisteren’),
  - waarmee: welk ‘hulpmiddel’ daarbij gebruikt werd (‘op mijn nieuwe fiets’),
  - hoelang dat rijden duurde (‘in twintig minuten’) en
  - waar die persoon naartoe reed (‘naar mijn werk’).
  Bijwoordelijke bepalingen hebben dus een relatie met het werkwoordelijke gezegde in de zin. Ze hebben geen betekenisrelatie met zelfstandige naamwoorden.
  
  
  

a In 1963 / rolde / de Porsche 911 / voor het eerst /
van de band.

bwb?

1. In 1963 / rolde / voor het eerst /
2. In 1963 / de Porsche 911 / voor het eerst

bwb                        bwb                     bwb
In 1963 / rolde / de Porsche 911 / voor het eerst / van de band.

b. De auto / was / toen / al / uitgevoerd / met een
luchtgekoelde motor / achterin.

bwb?

1. toen / al / met een luchtgekoelde motor/ achterin
2. toen / al / achterin
3. toen / met een luchtgekoelde motor/ achterin

De auto / was / toen / al / uitgevoerd / met een luchtgekoelde motor / achterin.

c Sinds zijn introductie / zijn / er /
800 duizend / geproduceerd.
bwb?

1. sinds zijn introductie
2. 800 duizend
3. sinds zijn introductie; 800 duizend

d In al die jaren / heeft / de auto / hetzelfde
uiterlijk / gehad.

bwb?

1. In al die jaren
2. in al die jaren/hetzelfde uiterlijk
3. in al die jaren/de auto/hetzelfde uiterlijk

opdracht 7

• Schrijf wg, o, lv, mv en bwb boven de juiste zinsdelen.
  Bijwoordelijke bepalingen geven meer informatie over wat de werkwoorden in de zin.
  

Bv: ‘Gisteren/ reed/ ik/ op mijn nieuwe fiets /in twintig minuten /naar mijn werk’,  vier van zulke bepalingen: 

- geven aan wannéér iemand aan het rijden was (‘gisteren’), 

- welk ‘hulpmiddel’ daarbij gebruikt werd (‘op mijn nieuwe fiets’), 

- hoelang dat rijden duurde (‘in twintig minuten’) en 

- waar die persoon naartoe reed (‘naar mijn werk’).

Bijwoordelijke bepalingen hebben dus een relatie met het werkwoordelijke gezegde in de zin.

Ze hebben geen betekenisrelatie met zelfstandige naamwoorden.

a.     Het zit Benyamin Loogman niet mee.

wg =

o =

mv =

lv =

rest =

Het

had

niet

Benyamin Loogman

mee

  o       wg          lv                              

Het / zit /  Benyamin  Loogman / 

bwb    wg

niet /  mee.

b.   Als zoon van een nationaal imitator/  wordt /hij / als ‘aftreksel’ van 

       z’n beroemde vader door de roddelpers belaagd.

wg =

o =

mv =

lv =

rest

Als zoon van een nationaal imitator

wordt

hij

net als z’n beroemde vader

door de pers

belaagd

bwb                 

Als zoon van een nationaal bekend imitator /  

    wg    o           bwb

wordt/ hij / als ‘aftreksel’ van z’n beroemde                            bwb                     wg

vader / door de roddelpers / belaagd.
.

Dit boek geeft de lezer veel om over na te denken.

wg =

o =

mv =

lv =

rest

Dit boek

wordt

de lezer

veel om over na te denken

     o                wg         mv             lv
Dit boek / geeft / de lezer / veel om over na te denken.

Wat vond je moeilijk?

meerdere antwoorden mogelijk

1. wg, onderwerp, lv en mw in een zin
2. wg, onderwerp mw lv bwb in een zin
3. samengesteld zin ontleden
4. het spiekbriefje