2.1 Idee en oorsprong van de rechtsstaat 5V

2.1 Idee en Oorsprong van de rechtsstaat 
blz. 28 t/m 33 lesboek 
1 / 45
suivant
Slide 1: Diapositive
MaatschappijleerMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

Cette leçon contient 45 diapositives, avec quiz interactifs, diapositives de texte et 1 vidéo.

time-iconLa durée de la leçon est: 100 min

Éléments de cette leçon

2.1 Idee en Oorsprong van de rechtsstaat 
blz. 28 t/m 33 lesboek 

Slide 1 - Diapositive

Leerdoelen §2.1
  • Je kan uitleggen wat een rechtsstaat inhoudt, waar het idee vandaan komt en welke beginselen erbij horen
  • Je kan het verschil uitleggen tussen een dictatuur en een rechtsstaat  
  • Je kan beargumenteren waarom het goed is dat NL een rechtsstaat heeft 

Slide 2 - Diapositive

Meerkeuze vragen over de rechtsstaat

Slide 3 - Diapositive

1. In een rechtsstaat moet ook de overheid zich aan de wet houden
A
Waar
B
Niet waar

Slide 4 - Quiz

2. De wetten in Nederland worden gemaakt door de rechters
A
Waar
B
Niet waar

Slide 5 - Quiz

3. In een rechtsstaat kan je veroordeeld worden tot de doodstraf
A
Waar
B
Niet waar

Slide 6 - Quiz

4. Sommige grondrechten zijn belangrijker dan andere grondrechten
A
Waar
B
Niet waar

Slide 7 - Quiz

5. Iedere burger is voor de wet gelijk
A
Waar
B
Niet waar

Slide 8 - Quiz

6. De koning moet zich altijd aan de wet houden
A
Waar
B
Niet waar

Slide 9 - Quiz

7. In een rechtsstaat mag een journalist alles schrijven wat hij/zij wil
A
Waar
B
Niet waar

Slide 10 - Quiz

Laatste vraag: bij een rechtsstaat horen ook verplichtingen van de burger
A
Waar
B
Niet waar

Slide 11 - Quiz

Rechtsstaat 
Rechtssysteem waarin burgers door grondrechten worden beschermd tegen machtsmisbruik en willekeur.

Slide 12 - Diapositive

Grondbeginselen rechtsstaat
  • Het beginsel van grondrechten --> Grondwet 
  • Het soevereiniteits- en democratiebeginsel.
  • Het legaliteitsbeginsel.
  • Het beginsel van de trias politica.

Slide 13 - Diapositive

Kerntaken overheid

Slide 14 - Diapositive

Rechtsbescherming

Wetten beschermen ons tegen machtsmisbruik van de overheid - ook de overheid moet zich aan de wet houden

Rechtszekerheid

Legaliteitsbeginsel



Rechtshandhaving 

Staat moet ervoor zorgen dat wij ons aan de wet houden

Geweldsmonopolie






Slide 15 - Diapositive

Idee is onstaan vanuit de Verlichting

Slide 16 - Diapositive


De Verlichting
vanaf ±1700



  • Een periode waarin mensen hun kennis (willen) vergroten, door steeds meer uit te gaan van het verstand (rede, ratio)
  • Ze hadden de hulp van God niet meer nodig
  • Hierdoor krijgen mensen ook meer kritiek op de koning, de Kerk en de adel.
  • Mensen waren de willekeur van de koning, de uitbuiting en machtsmisbruik zat 
  • Koningen alleenheersers

Slide 17 - Diapositive

Hoe ontstond een veranderings-idee?
  • De wetenschappelijke revolutie 1650-1800 (H3!)
  • Als gevolg van de wetenschappelijke revolutie
  • Zelf nadenken, niet alles zomaar geloven (ratio gebruiken)
De Verlichting
De ideeën van de Verlichting
  1. Mensen horen vrij te zijn en mensenrechten te hebben.
  2. Meer macht voor het volk (meer democratie en een grondwet)
  3. Scheiding van kerk, staat en rechtspraak
  4. Het verstand is belangrijk en moet goed gebruikt worden door iedereen

Slide 18 - Diapositive

Franse Revolutie 
Amerikaanse Revolutie 
Amerikaanse Revolutie (1775)
Franse Revolutie (14 juli 1789)
Bataafse Revolutie (1794)

Slide 19 - Diapositive

Verklaring van de rechten van de mens en de burger (1789)
Onafhankelijksheidsverklaring VS (1776)
Declaration of Independence (1776)
Verklaring voor de Rechten van de mens en de burger (1789)
Staatsregeling voor het Bataafsche volk (1798)

Slide 20 - Diapositive

Op een onbewoond eiland
Op een onbewoond eiland
Je komt aan op een onbewoond eiland met 500 onbekenden en jullie moeten daar gaan samenwonen voor een hele lange tijd.
Wat moet er allemaal op jullie eiland geregeld worden om ervoor te zorgen dat er een goede samenleving is met regels? Oftewel dat een goede rechtsstaat kan ontstaan? Beantwoord hiervoor de volgende vragen: 

Slide 21 - Diapositive

1)Welke wetten, regels, waarden en normen uit onze samenleving zouden jullie daar beslist niet en welke beslist wel willen hebben en waarom niet/wel? Welke nieuwe regels zouden jullie willen invoeren en waarom?
 
2) Hoe verdelen jullie de eigendommen op het eiland?
 
3) Wat voor systeem van rechtspraak en straffen willen jullie en waarom?

4) Hoe moeten beslissingen genomen worden en door wie (wie heeft er macht/gezag en hoe is dat verkregen)?

Slide 22 - Diapositive

Filosofie achter de Grondwetten....

Slide 23 - Diapositive

Sociaal contract 
Afspraken tussen burgers en overheid om in natuurlijke vrijheid en gelijkheid te kunnen leven 

Wat is de rol van de overheid in het kader van het beperken van de staatsmacht? 

Wat is de rol van de burger? 
Thomas Hobbes 
(1588-1679) 
John Locke (1632-1704)
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
Contractfilosofen 

Slide 24 - Diapositive

Hobbes 
  • Natuurstaat
  • Ieder voor zich --> wrede wereld 
  • Mens is van nature slecht
  • Oorlog van allen tegen allen
  • Contract afsluiten en hiermee een deel van onze vrede en veiligheid opgeven 
  • Overheid zou angst in moeten boezemen Leviathan 

Slide 25 - Diapositive

Locke 
  • Aangeboren rechten bestaan niet  
  • Mens is van nature goed 
  • Overheid moet de burgers beschermen en respecteren
  • Individuele vrijheid groot
  • Staatsmacht beperkt 

Slide 26 - Diapositive

Rousseau
  • Mens wordt vrij en onafhankelijk geboren  
  • Mens wordt bedorven door verplichtingen vanuit de maatschappij en de wil om luxe
  • Landen moeten worden bestuurd door de algemene wil van het volk - volkssoevereiniteit
  • Het volk gaat vrijwillig een contract aan - individualiteit gaat op in de gemeenschap
  • Gemeenschap als doel, niet het individu 

Slide 27 - Diapositive

Slide 28 - Diapositive

Wat zou Locke hebben gevonden van de blokkade van de A12?

Slide 29 - Question ouverte

Grondbeginselen rechtsstaat in NL  
  • Het beginsel van grondrechten --> Grondwet
  • Het soevereiniteits- en democratiebeginsel.
  • Het legaliteitsbeginsel.
  • Het beginsel van de trias politica.

Slide 30 - Diapositive

Slide 31 - Diapositive

Het recht is in beweging, oftewel: de rechtsstaat is nooit af. Wat zou dat betekenen?

Slide 32 - Question ouverte

Homohuwelijk (sinds 2001)
Niet met je telefoon in je handen fietsen (juli 2019)

Slide 33 - Diapositive

Legaliteitsbeginsel
De overheid moet zich aan de wet houden  

Slide 34 - Diapositive

Etnisch profileren 
Etnische minderheden worden in Nederland vaker onderworpen aan (extra) controles dan witte Nederlanders (...)

bron: amnesty.nl 

Mag dit volgens het legaliteitsbeginsel? 

Slide 35 - Diapositive

Slide 36 - Diapositive

Trias politica
Charles de Montesquieu

Machtenscheiding

Checks and balances 

Slide 37 - Diapositive

Slide 38 - Diapositive

Land zonder rechtsstaat 
  • Dictatuur
  • Autoritaire staat 
  • 1 persoon of een kleine groep mensen heeft alle macht in handen 
  • Geen trias politica 
  • Geen Grondwet 
  • enz. 

Slide 39 - Diapositive

Noord-Korea 
Kim Jong-un 

Slide 40 - Diapositive

Info
  • Noord- en Zuid-Korea
  • Noord: communistisch en een dictatuur
  • Zuid: democratisch --> meer Westers
  • Jaren 50 van de vorige eeuw Korea-oorlog
    Noord kreeg steun van Rusland, Zuid van Amerika 
  • Officieel nog steeds oorlog --> wapenstilstand  

Slide 41 - Diapositive

SchoolTV Noord-Korea 
  1. Hoe verschilt deze staat ten opzichte van Nederland?
  2. Wat is volgens jou een beter systeem en waarom?  

Slide 42 - Diapositive

Slide 43 - Vidéo

SchoolTV Noord-Korea 
  1. Hoe verschilt deze staat ten opzichte van Nederland?
  2. Wat is volgens jou een beter systeem en waarom?  

Slide 44 - Diapositive

Leerdoelen §2.1
  • Je kan uitleggen wat een rechtsstaat inhoudt, waar het idee vandaan komt en welke beginselen erbij horen
  • Je kan het verschil uitleggen tussen een dictatuur en een rechtsstaat  
  • Je kan beargumenteren waarom het goed is dat NL een rechtsstaat heeft 

Slide 45 - Diapositive