4.2 Staten ontstaan

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

4.2 Staten ontstaan

• in de ME nam macht leenmannen enorm toe, ten koste van koning:
• regionaal zeer machtig (financieel en militair onafhankelijk)
• Zie: Willem de Veroveraar:
• Hertog van Normandië en leenman van de Franse koning en
• Koning van Engeland, na verovering in 1066
• Onder koning Filips II van Frankrijk (1165 - 1223) pogingen om macht vorst te herstellen:
• - leengebieden weer bij kroondomeinen gevoegd (na overlijden leenman)
• - door huwelijk (met Isabella van Henegouwen) macht in Zuid-Vlaanderen
• - steden verleende hij stadsrechten in ruil voor belastingen
• Franse vorsten wel grote problemen met koningen van Engeland:

Honderdjarige Oorlog           (1337-1453)

• Engelse koning had leengebieden in Fr.
• onderlinge strijd om de Franse troon en
• Engelse aanspraken op gebieden >
• 100-jarige oorlog
• verliep slecht voor de Franse koning(en)
• Jeanne d'Arc belangrijk:
• - 'gestuurd door God'
• - meer agressieve taktiek > ommekeer
• - enig herstel Frankrijk 

Jeanne d 'Arc

'de maagd van Orléans'

Martelares (Rouen, 1431)

Begin staatsvorming en centralisatie

• 100-jarige oorlog koste veel geld >
• belastingstelsel noodzakelijk
• huurlegers en ambtenarenapparaat (professionals ipv edelen) >
  
• bestuurlijke eenheid > staatsvorming (langdurig en moeizaam proces)alisatie
• Dus: door centralisatie en uniformering;
• BEPERKING MACHT ADEL
• Steden hierbij belangrijk: 
• belastingen en leningen in ruil voor privileges (stadsrechten)
• Nadeel voor vorst: steden krijgen teveel macht

Hertogdom Bourgondië

• gevochten aan zijde Engelse koning:
• - voordeel bij verzwakt Frankrijk
• - ambitie: eigen staat in noorden
• Hoe:
• - huwelijken > bruidsschat
• - veroveringen
• huursoldatenleger kostte veel geld >
• belastingen >
• verzet steden

Bourgondië: mislukte staatsvorming

• ambitie: centralisatie en uniformering
• 1473: Centrale Raad:
• wetgeving en rechtspraak
• negeerde privileges steden/gewesten >
• particularisme groeide
• 1477: Karel de Stoute sneuvelt >
• oproer >
• centralisatie deels teruggedraaid (Maria)
• huwelijk met Maximiliaan van Oostenrijk 
• Bourgondië > onderdeel Habsburgse Rijk