5.1 Alles over voedingsstoffen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H5 Energie

Vind jij dat je gezond eet?
Waarom wel/niet?

H5 & 6 Voeding, vertering en energie

Vertering is afbreken van voedsel tot
voedingsstoffen die door het lichaam
kunnen worden opgenomen 

Vervolgens halen cellen dan energie
uit die voedingsstoffen

5.1 Leerdoelen

1. Je vergelijkt de functies van brandstoffen, bouwstoffen en reservestoffen in je lichaam
2. Je beschrijft het belang van essentiële aminozuren en essentiële vetzuren in je voeding
3. Je beschrijft de bijdrage van plantaardige voeding in een gezond dieet
4. Je noemt de voedingsstoffen en hun functies
5. Je legt uit waardoor kleinere organismen sneller afkoelen dan grote organismen

Check Classroom voor een tabel met leerdoelen, begrippen en binastabellen!

Welke voedingsstoffen ken je?

Pasta:

vega met paddestoelen en kaas

Opdracht

Lees 5.1

Maak daarna een schematische samenvatting of tabel van de voedingsstoffen.  (zie start in de les en volgende dia)

Functies van voedingsstoffen

Opdracht

Maak een overzicht van de organische voedingsstoffen.

V-groep: zelfstandig met lessonup en Binas

Maak 5.1 route C

Normaal: klassikaal met volgende dia's

Maak 5.1  2 t/m 4 + 8 van 5.1

Voedingsstoffen

De belangrijkste voedingsstoffen zijn:

• Koolhydraten
• Eiwitten
• Vetten
• Water
• Mineralen
• Vitaminen
• Voedingsvezels

Wat zijn de functies?

Lees de tekst op bladzijde 185!

Koolhydraten

• Graanproducten, rijst, fruit
• C, O en H atomen 
• Naam eindigt op ‘-ose’
• 
  

Vetten

• Noten, zaden, olie, vis
• C, O en H atomen 
• Hoge energie waarde
• Sommige zijn goed voor je, andere wat minder...
• 
  

Eiwitten

• Noten, zaden, dierlijke producten
• C, O, H en N atomen
• Opgevouwen ketens van aminozuren 

Beschermende stoffen

Vitaminen zijn organische stoffen (gemaakt door een organisme) 

Mineralen zijn anorganische stoffen

Voedingsvezels

• Niet verteerbare plantaardige moleculen
• Cellulose (celwanden) 
• Pectine (tussencelstof) 
• Versoepelen de ontlasting 

Eiwitten

Koolhydraten

Vetten

Water

Mineralen

Vitamines

Bouwstoffen

Brandstoffen

Reservestoffen

Beschermende stoffen

Waar hoort suiker bij?

Kan onder de huid worden opgeslagen?

Brandstoffen

Bouwstoffen

                             Weet je het nog?

Welke van de 6 voedingsstoffen geven je energie?

geeft energie

geeft geen energie

vetten

koolhydraten

vitamines

eiwitten

mineralen

water

Aan de slag!

Maak een schematische samenvatting van 5.1

Maak: 

• Opdracht 2 t/m 4 + 8 van 5.1

Lees daarna de rest van de paragraaf en bekijk de volgende dia's.

• Maak 5.1 af volgens route A, B of C (zie laatste dia)

Evenwichtige voeding

Ruststofwisseling =  hoeveelheid benodigde energie zonder inspanning

Geslacht, leeftijd, persoonlijke omstandigheden, inspanning  

Een tekort aan vitaminen

Scheurbuik is een ziekte die veel voorkwam bij scheepslieden, die maanden op zee waren en
geen verse groente en fruit aten.

Aan welke vitamine zouden zij
een tekort hebben gehad?

Wat is de ADH-waarde?

Ziektes

Welvaartsziektes zoals diabetes of hart- en vaataandoeningen ontstaan door te veel eten en te weinig bewegen

Gebreksziektes zoals bloedarmoede of scheurbuik ontstaan door een eenzijdig voedingspatroon

Voedingsvezels

Voedingsvezels=

Onverteerbare plantaardige moleculen

Voedingsvezels komen vooral uit de celwand van planten. Belangrijke bronnen van vezels zijn groente, fruit, aardappelen, volkorenbrood, ontbijtgranen, peulvruchten en noten.
  

- Cellulose (celwanden bestaan uit cellulose)=polysacharide 

- Lignine (houtstof in sommige celwanden)

- Pectine (tussencelstof, 'lijmt' cellen aan elkaar)

Zetmeel: opslag in aardappel

soort voedingsstof?

functie voor de plant?

en voor de mens?

Opdracht

Maak 5.1 verder af

moeilijk? route A

normaal: route B

verrrijking: route C