2023 ontleden t/m lijdend voorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo, mavo
• Leerjaar 1

Zinsdelen benoemen

Programma van de les

1. Uitleg ontleden
2. Oefeningen maken ontleden

www.deweddenschap.nl

Wat levert het lezen van boeken mij nu op?

• Je leert je beter in te leven in mensen en situaties
• Je brengt meer begrip op voor anderen
• Je "kennis van de wereld" groeit sneller dan met alleen studeren
  
• Je woordenschat en taalvaardigheid groeit

Wat levert het lezen van boeken mij later op?

Vaardige lezers:

• laten zich niets wijs maken
• kunnen hun mening goed verwoorden --> er wordt beter naar ze geluisterd
  
• blijven genieten van lezen 
  

Wat gaan we doen?

1. Contract ondertekenen en aan de muur hangen in de klas
   
2. Log  in op De Weddenschap
3. Kies een coach
4. Kies een leesboek
5. Ga lezen

De klas met de meeste (succesvolle) weddenschappen wint een prijs.

Inloggen 'De Weddenschap'

Website:

www.deweddenschap.nl

Gebruikersnaam:

je e-mailadres van school

Wachtwoord:

Nederlands

Lesdoelen

Ik kan zinsdeelstrepen plaatsen;

Ik kan de persoonsvorm vinden;

Ik kan het werkwoordelijk gezegde vinden;
Ik kan het onderwerp in een zin vinden;

Ik kan het lijdend voorwerp vinden.

Zinsdelen vinden

Voorbeeld

Tussen zinsdelen zet je deze streepjes: |

Stap 1: zoek de persoonsvorm en zet deze tussen 2 streepjes: 

je hebt het eerste zinsdeel al gevonden!

De dokter | heeft | aan de patiënt een pijnlijke prik gegeven.

Stap 2: welke woorden kunnen vóór de persoonsvorm staan? Puzzelen en schuiven maar!

De dokter  heeft  aan de patiënt een pijnlijke prik  gegeven.

• De dokter | heeft | aan de patiënt een pijnlijke prik | gegeven
  
• Aan de patiënt | heeft | de dokter een pijnlijke prik | gegeven
  
• Een pijnlijke prik | heeft | de dokter aan de patiënt | gegeven
  

De dokter  heeft  aan de patiënt een pijnlijke prik  gegeven

Na deze slide zijn twee routes mogelijk:

1. naar het online schoolbord (link in volgende dia), en hier meeschrijven met de antwoorden van de leerlingen.

2. De leerlingen laten vertellen en met de dia's 14-16 nog eens kort uitleggen en illustreren hoe het werkt.

Vorige       week       heeft       Marieke       aan       haar      moeder       een      mooi      cadeau         gegeven.

Verdeel de zin in zinsdelen door op de juiste plekken een zinsdeelstreep te slepen.

Verdeel de zin in zinsdelen door de raketjes op de plek te zetten waar je nogmaal gesproken een zinsdeelstreep zet. 

In   de    klas    willen   de   meeste   leerlingen   achteraan   zitten.

Verdeel de zin in zinsdelen door de raketjes op de plek te zetten waar je nogmaal gesproken een zinsdeelstreep zet. 

Er     kan     dan     soms     een     hevige       strijd       onstaan 

tussen    de     leerlingen.

Verdeel de zin in zinsdelen.Let op: sommige vakjes blijven leeg.

Zijn       broertje        maakte          die         lastige

         

breuken          zonder        fouten.

/

/

/

In elke zin zitten werkwoorden

Eén van die werkwoorden is de persoonsvorm.

Een persoonsvorm is een werkwoord en elke zin heeft een persoonsvorm.

De persoonsvorm (pv)

• De persoonsvorm is altijd een werkwoord.
• Elke zin heeft minimaal één persoonsvorm.
• De persoonsvorm (PV) is de vorm van het werkwoord waar ik, jij, hij, enzovoorts bij hoort. 

Zinsdelen - Persoonsvorm

• De zin vragend te maken.
  Het eerste woord is de persoonsvorm.

Ik ben op kamp geweest.

• De zin in een andere tijd te zetten. 
  Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm.

De pizzeria was niet dichtbij.

Wat is de persoonsvorm?

Jantien won gisteren de gouden medaille.

1. Jantien
2. won
3. gisteren
4. de gouden medaille

Wat is de persoonsvorm?

Fiets jij elke ochtend naar school?

1. Fiets
2. jij
3. elke ochtend
4. naar school

Wat is de persoonsvorm?

Wanneer ben jij jarig?

1. Wanneer
2. ben
3. jij
4. jarig

Ik kan de persoonsvorm in een zin vinden

😒🙁😐🙂😃

Het onderwerp

Je zoekt eerst de persoonsvorm in een zin

Dan vraag je
WIE / WAT + persoonsvorm?

Het antwoord op die vraag is het onderwerp

Voorbeeld

• De jongen gaat naar school
• De persoonsvorm = gaat

• Wie/wat + pv = onderwerp --> Wie/wat + gaat
• Wie gaat (naar school?)

• Onderwerp = de jongen
  

Wat is het onderwerp?

Ik kan nu het onderwerp uit een zin halen.

1. Ik
2. kan
3. het onderwerp
4. een zin

Wat is het onderwerp?

Mijn moeder doet altijd de boodschappen.

1. Mijn moeder
2. doet
3. altijd
4. de boodschappen

Wat is het onderwerp?

Waarom lust jij geen spruitjes?

1. Waarom
2. lust
3. jij
4. geen spruitjes

Wat is het onderwerp?

Voetbal is ook een sport voor meisjes.

1. Voetbal
2. is
3. een sport
4. voor meisjes

Wat is het onderwerp?

Marina legt het onderwerp uit.

1. Marina
2. legt
3. het onderwerp
4. uit

Ik kan het onderwerp in een zin vinden

😒🙁😐🙂😃

Werkwoordelijk gezegde

Werkwoordelijk gezegde: 

bestaat uit alle werkwoorden in een zin! 

Alle werkwoorden in de zin noem je samen:

1. het onderwerp
2. het naamwoordelijk gezegde
3. het werkwoordelijk gezegde
4. de persoonsvorm

Wat is het werkwoordelijk gezegde?
'Peter heeft gisteren zijn scooterrijbewijs gehaald.'

1. heeft
2. heeft gehaald
3. gehaald
4. Er is geen werkwoordelijk gezegde

De persoonsvorm hoort altijd bij het werkwoordelijk gezegde.

1. juist
2. onjuist

Gaat Joris vanavond skaten?

Het werkwoordelijk gezegde =

1. gaat
2. Joris
3. vanavond
4. gaat skaten

Mijn buurman legt de lat hoog.
Legt =

1. alleen persoonsvorm
2. persoonsvorm en werkwoordelijk gezegde
3. alleen werkwoordelijk gezegde

Een werkwoordelijk gezegde bestaat altijd uit meerdere werkwoorden.

1. Waar
2. Niet waar

Morgen moet ik een proefwerk maken.
Wat is het werkwoordelijk gezegde?

1. moet
2. moet maken
3. maken

De persoonsvorm zit altijd in het werkwoordelijk gezegde.
Is dat waar of niet waar?

1. waar
2. niet waar

Ik kan het werkwoordelijk gezegde
in een zin vinden.

😒🙁😐🙂😃

Lijdend voorwerp (lv)

Het lijdend voorwerp is het laatste zinsdeel. 

Bij het lijdend voorwerp 'overkomt iemand' of 'ondergaat een onderwerp' iets. 

Lijdend voorwerp (lv)

Lijdend voorwerp

Wat is het lijdend voorwerp?

Klas 2m4 en 2m3 kunnen het lijdend voorwerp vinden.

1. Klas 2m4 en 2m3
2. kunnen
3. het lijdend voorwerp
4. vinden

lijdend voorwerp

Klas 2m4

het huiswerk.

maakt

altijd

Mijn vader

leest

de krant.

Onderwerp

Persoonsvorm

Lijdend Voorwerp

Moeder kookte een heerlijke maaltijd.

Ik zie haar.

Wij geven jullie een bos bloemen.

Heb je aan je ouders geschreven?

Lijdend voorwerp

Geen lijdend voorwerp

Lijdend voorwerp

Geen lijdend voorwerp

gegeven?

dat

Waarom

heb

je

hem

Onderwerp

Gezegde

Lijdend voorwerp

Ik kan het lijdend voorwerp
in een zin vinden.

😒🙁😐🙂😃

Maak oefening 1 t/m 5 vanaf blz. 28.