Filosofie: de ideale maatschappij

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 5

Filosofie: de ideale maatschappij

Wie was deze man?

Wie was deze man?

Samenvatting de ideale maatschappij 

Plato's visie

Oligarchie

Mening v. Plato

- Rijken worden rijker

- Armen geen inspraak 

- Rijk ≠ goeie leider

- Risico armen in opstand

Democratie

Mening v. Plato

- Gevolg van strijd arm & rijk

- Te veel vrijheid

- Niemand verplicht te leiden of 

gehoorzamen

-> Snel chaos

Tirannie

Mening v. Plato

- Gevolg teveel vrijheid

- Onderdrukking

- Machtsmisbruik

Hoe moet het dan wel?

Bevolking verdelen over 3 rollen:

- Economische functie: Meesten bevolking

- Militaire functie: wachters

- Bestuurders: gebruiken rede 

De meritocratie

De besten leiden

- Langdurig selectieproces (op basis van skills & verdiensten)

- Iedereen dezelfde opvoeding en kansen 

-Bij gezin weghalen

Wat is jullie mening over de meritocratie?

Aristoteles' visie

Meritocratie is slechts een utopia

- Geen garantie tegen machtsmisbruik 

- Moeders nooit akkoord met kinderen weghalen

Zooion politikon

- mens is een sociaal wezen

- in een gemeenschap leven 

- rekening houden met wetten en deugden

-> Doen we dat niet, is er ontaarding van bestuursvorm

3 bestuursvormen

- Een monarchie -> een tirannie

- Een aristocratie -> een oligarchie

- Een politeia -> een democratie

Hoe moet het dan wel?

- Geen voorkeur bestuursvorm

- Wel 2 vereisten:

1) bestuursvorm is gericht naar concrete noden tijd

2) zwaartepunt bij de middenklasse (vermijden extremen)

Plato & Aristoteles

- Maatschappij is maakbaar 

(kan je vervormen)

- de stuwende kracht achter 

de vormgeving van 

de samenleving

Oefening

- Lees de artikels en beantwoord de vragen

- Pg. 215-216

- Per 2

- 15 min

Het sociaal contract

Pg. 217

Het sociaal contract

- Middeleeuwen 

- God had laatste woord

- Theocratieën 

Het sociaal contract

- Verlichting -> nieuw mensbeeld

- Maakbare maatschappij

- Waarom staat gehoorzamen?

- Ooit zonder regels, in natuurtoestand

-> Sociaal contract

- In ruil voor vrijheden vrede & veiligheid

Thomas Hobbes

- Mens wil zelfbehoud en zekerheid 

-> zoeken naar macht

- Elk mens wil dit 

-> creëren onveilige situatie (oorlog met iedereen)

- Vermijden door ordening -> sociaal contract

-> Orde door 1 absolute heerser

John Locke

- Mens van nature vreedzaam en wil samenwerken

- Sociaal contract vrijwillig 

-> Basis van gelijkwaardigheid

- Overheid is bemiddelaar en rechtenbewaker

- Machtsmisbruik vermijden?

-> Splitsen uitvoerende en wetgevende macht

Jean-Jacques Rousseau

- Mens beseft samenwerking nodig

- Nature goed en vrij, maar zelfbehoud

-> Problemen

- Sociaal contract

-> Conformeren aan algemene wil

- Wil van gehele bevolking

-> Directe volksheerschappij

Opdracht 11

Hobbes: Egoïstisch (iedereen wil macht)

Locke: Vreedzaam (Iedereen wil samenwerken)

Rousseau: Pragmatisch (Doen wat beste is voor iedereen)

Prijs voor vrede & veiligheid

- Vrede & veiligheid via sociaal contract

-> Vrijheden opgeven

Hoever kunnen we gaan?

Extra opdracht 

a) Wat hebben we net gezien? 

b) Welke vrijheid geven we als burger weg?

c) Wat zijn een paar voordelen van deze camera’s en bewakers? 

d) Wat is een nadeel van de camera’s en bewakers?

Extra opdracht

Wat vinden jullie van altijd gefilmd worden in openbare ruimtes?

Is iedereen gelijk?

- Universele verklaring van de rechten van de mens (gevolg WO2)

-> Weergave duidelijk mensbeeld

- Uitwerking vrijheidsbeginsel

-> Iedere burger gelijke rechten en behandeling

- Humanisme & verlichting

Een blik op de wereld

- Wereldbeeld: samenhangend geheel alle opvattingen werkelijkheid

- Mensbeeld en wereldbeeld verbonden

Apostel: wereldbeelden ontwikkelen in contact met

ideologie, religie, ethiek, wetenschappen en kunst

Ideologie

- Samenhangende maatschappijvisie

-> vertrekt vanuit 1 centrale gedachte

-Alle ideologieën bieden:

1) beeld van bestaande orde

2) model voor gewenste toekomst

3) hoe je van 1 naar 2 gaat

Oefening 15

- Beluister 'Over de muur'

- Vul oefening a) aan

Evaluatie klas 5A

1) Locke geloofde dat de mens van nature vreedzaam was, terwijl Hobbes geloofde dat mensen verlangen naar zelfbehoud en zekerheid via macht. 

2) Ons wereldbeeld is een samenhangend geheel van onze opvattingen over de werkelijkheid en staat los van ons mensbeeld. 

3) Uit de Universele verklaring van de rechten van de mens komt het vrijheidsbeginsel.

Evaluatie klas 5B

1) Plato & Aristoteles geloofden beiden dat de maatschappij maakbaar was.

2) Hobbes geloofde dat de mens van nature vreedzaam was, terwijl Locke geloofde dat mensen verlangen naar zelfbehoud en zekerheid via macht.

3) Uit de Universele verklaring van de rechten van de mens komt het vrijheidsbeginsel.