Hoofdstuk 6 paragraaf 4 De wetenschappelijke revolutie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H6 Regenten en vorsten

6.4 De wetenschappelijke revolutie

Leerdoelen voor deze les: 

• Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘De wetenschappelijk revolutie.’

• Je kan uitleggen hoe een nieuw wereldbeeld ontstond.

• Je kan uitleggen welke ontwikkeling de wetenschap doormaakte.

• Je kan uitleggen hoe wetenschap werd toegepast.

• Je kan het verschil uitleggen tussen het wereldbeeld van Aristoteles en Copernicus.

• Je kan uitleggen waarom Galileo belangrijk was voor het wereldbeeld van Copernicus.

• Je kan uitleggen waarom Galileo zijn denkbeelden introk.

• Je kan uitleggen wat de wetenschappelijk revolutie was in de tijd van regenten en vorsten.

• Je kan onderbouwen of deze wetenschappelijke revolutie ook echt een revolutie was.

• Je kan uitleggen wat verschilde in het wereldbeeld over god van Aristoteles en van wetenschappers na de wetenschappelijke revolutie.

• Je kan uitleggen wie Isaac Newton was en waarom hij het een mooi voorbeeld is van de wetenschappelijke revolutie.

• Je kan uitleggen hoe de wetenschappelijke revolutie leidde tot nieuwe technologie.

• Je kan uitleggen hoe de wetenschappelijke revolutie leidde tot nieuwe ontwikkelingen in navigeren.

• Je kan uitleggen hoe de wetenschappelijke revolutie leidde tot nieuwe ontwikkelingen in oorlogsvoeren.

• Je kan uitleggen nieuwe ideeën verspreid werden.

• Je kan uitleggen wat het nieuwe optimisme was na de wetenschappelijke revolutie.

Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘De wetenschappelijk revolutie.’

Wat wordt bedoeld met de Wetenschappelijke Revolutie?

1. Ingrijpende verandering op wetenschappelijk gebied
2. Steeds minder uitvinden
3. Wetenschappers komen in opstand tegen de vorst
4. Wetenschappers willen meer gaan verdienen

Waarheid

Hoofdvraag: wat is waarheid?

Kenmerk: niet meer uitgaan van

wat anderen zeggen, 

maar zelf nadenken

Hoe? rationalisme vs. empirisme

Wat is waarheid? Als de oude Grieken of Romeinen het vinden? Als het in de Bijbel staat? Of iets anders? Je kunt de wereld niet verklaren door alleen een beroep te doen op het gezag van anderen. Zelf logisch redenenen of systematisch observeren en experimenten was het devies.

Basis moderne wetenschap

Rationalisme:                               Empirisme:

logisch redeneren                        zintuiglijke waarneming        (Descartes)                                   (Bacon)

                                                                         

            Rationalisme

Wetenschappers vertrouwden op hun eigen verstand in plaats van het geloof

Rationalisme: Alleen het gebruik van het menselijk verstand (ratio) tot zinnige kennis kan leiden 

Sapere Aude! 

Rationalisme

• Rene Descartes. Nieuwe visie op God en de wereld
  
• Mechanistisch wereldbeeld
  
• Rationalist: alleen door denken verkrijg je ware kennis
  
• Cogito ergo sum (ik denk dus ik ben)

Descartes: God grijpt niet direct in in de werkelijkheid, want hij heeft de wereld in gang gezet dmv natuurwetten.

Durf te twijfelen. Ontdoe je van oude gedachten , voordat je zelf begint met onderzoek doen. Hij twijfelde aan bijna alles. Ook aan het zintuiglijke, want je zintuigen houden je voor de gek, stelde hij. Denk maar eens aan een droom. Wat is werkelijkheid.

Cogito ergo sum. Wat we met de rede kunnen vatten is meer werkelijkheid dan dat we met onze zintuigen kunnen waarnemen.

Leuk feitje. Hij overtuigde zijn docenten op de universiteit ervan dat hij de hoogste cijfers haalde als hij niet naar college hoefde te komen maar in bed mocht studeren. Ze gaven hem de kans en prompt haalde hij de hoogste cijfers. Hij heeft dit het grootste deel van zijn leven volgehouden.

Werkte 20 jaar in De Republiek.

Kritiek op Descartes door Pascal. Descartes maakt de mens in zijn ogen tot een denkend ding die in een puur rationele verhouding tot de werkelijkheid staat. Het gevoel, de wil en het hart zijn volgens Pascal net zo belangrijk (het hart heeft zijn redenen die de rede niet kent) Hij was ook een rationalist, want probeert vanuit de rede aan te tonen hoe onredelijk het is om de grenzen van de rede niet te willen zien. Geeft de rede echt antwoord op alle levensvragen? 

Empirisme

- Theorie: elk onderzoek moet gebaseerd zijn op 

waarneming, 

ervaring en

experiment: goed kijken naar wat er om je heen gebeurt

- Vergeet het verleden!

- nieuw wereldbeeld 

Fundamenten al in de oudheid (Aristoteles en vanaf 14 eeuw gaat men steeds systematischer te werk.

Rationalisme: welke klopt niet?

1. wetenschappelijke revolutie
2. verstandelijk redeneren
3. vanuit geloof redeneren
4. onderzoeken vanuit de ratio

Empirisme: welke klopt niet?

1. wetenschappelijke revolutie
2. zintuigen heel belangrijk
3. vanuit geloof redeneren
4. verstand gebruiken

Het heelal

Durfde zijn ideeen lange tijd niet te publiceren uit angst voor de katholieke kerk die de aarde als het middelpunt bleef zien

Geocentrisch

Ontwikkeld in de Oudheid

Blijft populair tot ver in de Middeleeuwen

Ptolemaeus

Waar zou de buitenste ring voor kunnen staan in het geocentrisch model?

Heliocentrisch (Copernicus)

Galileo Galilei (1564-1642)

Galilei ontwikkelde de telescoop, zodat hij nog beter onderzoek kon doen naar het heelal. Dit stelde hem in staat om te bewijzen dat de aarde om de zon draait.

Galileo

• Galileo Galilei moet zich verantwoorden voor de Inquisitie.

• Galileo Galilei moet zijn woorden terugnemen en mag het werk niet meer verdedigen.

Doet het later toch....)

• Galileo Galilei krijgt levenslang huisarrest
  

"En toch beweegt zij!"

Leg uit waarom de katholieke kerk de ideeën van Galilei gevaarlijk vond

Huiswerk: paragraaf 6.4. 

•  Maken paragraaf 6.4. 
• Leren leerdoelen 6.4. 

Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘De wetenschappelijk revolutie.’

Rationalisme is

1. onderzoek door waarneming
2. aannemen wat er in de bijbel staat
3. aannemen wat de klassieken schrijven
4. onderzoek door logisch nadenken

Empirisme: een filosofische stroming waarin wordt gesteld dat kennis uit ervaring voortkomt en het beginpunt is van zintuiglijke waarneming

1. Juist
2. Onjuist

Empirisme of rationalisme?
Het is niet logisch dat een bovennatuurlijke kracht invloed heeft op ons leven

1. Empirisme
2. Rationalisme

Verandering bij wetenschappers

• Het ontstaan van het nieuwe Wereldbeeld was onderdeel van de Wetenschappelijk revolutie. 

• De waarheid vind je door logisch redeneren, systematisch observeren en experimenteren & wiskundige berekeningen. 

Wetenschappers in de 17de eeuw: 

De natuur had geen doel, maar werkte als een machine. 

Natuur kan in exacte wetenschappen worden vastgesteld. Beschreven worden in Theorieën en Natuurwetten. 

Isaac Newton: zwaartekracht grondlegger natuurkunde

Christiaan Huygens: ontwikkelde het slingeruurwerk

Isaac Newton (1643-1727)

Een combinatie van emiprisme en rationalisme!

onderzoek begint met waarneming (empirisme) en meting (rationalisme)  waaruit een hypothese wordt gebouwd die dmv metingen worden onderbouwd of tegengesproken.

0

De Nederlander Christiaan Huygens

1. Maakte de telescoop nog beter!
2. Ontdekte Saturnus en Mars
3. Ontdekte de ringen om Saturnus
4. Ontdekte buitenaards leven

Antoni van Leeuwenhoek

Microscopen

Bedenk een reden waarom vorsten / staten gebruik gingen maken van wetenschap.

Toepassing wetenschap

Militaire toepassing: 

Met behulp van wiskundige berekeningen kon ook de curve van kogels berekend worden of hoeveel de vuurkracht van kanonnen en beweren worden vergroot.  

De Republiek leverde aan de wetenschappelijke revolutie een grote bijdrage. Bedenk een reden waarom

Wetenschapacademies

Aanvankelijk vooral door Franse en Britse koningen opgericht:

• Doel: Uitwisselen van ideeën en samen onderzoek doen. 
• Beroemde voorbeelden zijn de Royal Society for the Improvement of Natural Knowlegde en De Académie des Sciences. 
• Wetenschappelijke revolutie leidde tot optimisme

Leg uit waarom zonder de wetenschappelijke revolutie Lodewijk de XIV zich geen zonnekoning genoemd zou hebben.

Renaissance

Reformatie

Middeleeuwen

Wetenschappelijke revolutie

Gods wil openbaart zich via de kerk

Gods wil openbaart zich via de Bijbel

De mens kan zijn eigen lot bepalen

De wereld is te begrijpen door onderzoek

Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘De wetenschappelijk revolutie.’

Huiswerk: paragraaf 6.4. 

•  Maken paragraaf 6.4. 
• Leren leerdoelen 6.4.