Het Vlaggen systeem

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 3

Intimiteit en seksualiteit in de zorg

lesdoelen 

Nadenken over je eigen houding ten opzichte van seksualiteit in de zorg

Openheid en respectvolle communicatie over dit onderwerp stimuleren

Basisbegrip ontwikkelen over het belang van seksualiteit in de zorgcontext

seksualiteit en intimiteit

Welke afspraken maken wij in de groep om het thema seksualiteit en intimiteit op een veilige manier te bespreken?

"seksualiteit in de zorg"
wat is jouw associatie

Seksualiteit

Dit verwijst naar de fysieke en emotionele aspecten van menselijke relaties die te maken hebben met seksuele verlangens, activiteiten en aantrekkingskracht.

 Het omvat biologische factoren (zoals voortplanting en hormonen), psychologische factoren (verlangens, fantasieën) en sociale factoren (culturele normen en gedrag).

Seksualiteit kan variëren op basis van individuele voorkeuren, oriëntaties en identiteiten.

 seksualiteit

 Is breder is dan seks 

 intimiteit, identiteit, relaties, genegenheid

We maken groepjes van 4-5 

We bespreken in het groepje de casus / dilemma 

Cliënt met dementie die steeds intiem contact zoekt met een zorgverlener.

Wat zijn je ethische en professionele uitdagingen?

Hoe ga je hier als zorgverlener mee om?

(Hoe)  kun je professioneel en respectvol reageren?

Een bewoner in de gehandicaptenzorg die om hulp nodig heeft  bij masturberen.

Wat zijn je ethische en professionele uitdagingen?

Hoe ga je hier als zorgverlener mee om?

(Hoe) kun je professioneel en respectvol reageren?

Een cliënt met een beperking die verliefd is op een andere bewoner en dit niet mag van familie.

Wat zijn je ethische en professionele uitdagingen?

 Hoe ga je hier als zorgverlener mee om?

(Hoe) kun je professioneel en respectvol reageren?

Wat is het vlaggen systeem?

• Het Vlaggensysteem stimuleert gezond seksueel gedrag,
  

 draagt bij aan het voorkómen en terugdringen van seksueel     grensoverschrijdend gedrag onder kinderen en jongeren.

• Het biedt professionele opvoeders handvatten om seksueel gedrag adequaat te beoordelen, het bespreekbaar te maken en om gepast te reageren.
• In december 2015 is het Vlaggensysteem erkend als Goed Onderbouwd door de erkenningscommissie Maatschappelijke ondersteuning, participatie en veiligheid.
  

Wat kan je met het vlaggen systeem

• Seksueel gedrag van kinderen, jongeren en volwassenen objectief inschatten.
• Seksueel gedrag bespreken met de betrokkenen en andere professionals.
• Binnen je team tot een betere afstemming komen over de te volgen (pedagogische) lijn.
• Als leidinggevende een visie en beleid uitwerken over seksuele gezondheid binnen je organisatie
  

Hoe werkt het vlaggen systeem?

De zes criteria van het Vlaggensysteem helpen je seksueel gedrag te duiden: is het gedrag gezond of grensoverschrijdend?

Toestemming, Vrijwilligheid, Gelijkwaardigheid, leeftijds- of ontwikkeling adequaat, Context adequaat, Zelfrespect.

 

4 beoordelingsvlaggen

Vervolgens beoordeel je het seksuele gedrag van kinderen en jongeren in een van de vier categorieën.

Groen is aanvaardbaar seksueel gedrag.

Geel is licht seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Rood is ernstig seksueel grensoverschrijdend gedrag

zwart is zwaar grensoverschrijdend gedrag.

 

Op maat reageren

Hoe je reageert op seksueel gedrag van kinderen en jongeren is erg belangrijk. Ze leiden er enorm veel uit af. Met het Vlaggensysteem leer je pedagogisch te reageren, maar zonder te veroordelen. Met specifieke aandacht voor kinderen en jongeren met een beperking en andere culturele achtergrond.

Groene vlag

Algemene richtlijnen voor reageren bij groene vlag

• Stop het gedrag niet.
• Benoem of vraag wat je ziet of hoort.
• Reageer empathisch: bespreek gevoelens van alle betrokkenen.
• Bevestig het gedrag. Leg uit waarom.

Kenmerken groene vlag

• Er is een duidelijke wederzijdse toestemming.
• Er geen enkele vorm van druk of dwang gebruikt wordt.
• Beide partijen gelijkwaardig zijn.
• Het gedrag ook bij leeftijdsgenoten geobserveerd wordt.
• Het gedrag niet aanstootgevend is voor anderen.
• Het gedrag niet schadelijk is voor het kind of de jongere zelf

Gele vlag

Algemene richtlijnen voor reageren bij gele vlag.

• Stop gedrag of leid af.
• Benoem of bevraag wat je ziet of hoort.
• Bespreek gevoelens van alle betrokkenen.
• Bevestig de aspecten van het gedrag die positief zijn en leg uit waarom.
• Begrens het deel dat niet oké is en leg uit waarom.
• Maak afspraken over hoe het wel kan en hoe je dat kan aanpakken.

De kenmerken voor de gele vlag

Er is sprake van geel (licht grensoverschrijdend) gedrag als:

• Er is geen duidelijke wederzijdse toestemming.
• Lichte dwang of druk gebruikt wordt.
• Sprake is van lichte ongelijkwaardigheid in leeftijd, rijpheid, intelligentie.
• Sprake is van licht aanstootgevend (onbeleefd) gedrag.
• Het gedrag zelfbeschadigend kan zijn.
• Het gedrag niet helemaal leeftijdsadequaat is.

Rode vlag

Algemene richtlijnen voor reageren bij rode vlag.

• Stop het gedrag.
• Benoem of bevraag wat je ziet of hoort.
• Reageer empathisch: bespreek gevoelens van alle betrokkenen.
• Bevestig de positieve aspecten van het gedrag. Leg uit waarom.
• Begrens het deel dat niet oké is en leg uit waarom.
• Maak afspraken. Verhoog het toezicht, heb aandacht voor nazorg en herstel.
• Confronteer de betrokkenen en verbied. Leg de consequenties uit.

Bekijk de kenmerken voor de rode vlag

Er is sprake van rood (ernstig grensoverschrijdend) gedrag als:

• Er geen duidelijke toestemming is van beide betrokkenen.
• Er gebruik gemaakt wordt van manipulatie, chantage of macht om een seksueel contact af te dwingen.
• Er sprake is van een grote ongelijkwaardigheid tussen de betrokkenen.
• Als het gedrag bij de meeste kinderen of jongeren pas op latere leeftijd wordt geobserveerd.
• Het gedrag beledigend of kwetsend is voor anderen.
• Het gedrag fysieke, emotionele of psychologische schade veroorzaakt

Zwarte vlag

Algemene richtlijnen voor reageren bij zwarte vlag:

• Stop het gedrag en benoem of bevraag wat je ziet of hoort.
• Reageer empathisch: bespreek gevoelens van alle betrokkenen.
• Bevestig de aspecten van het gedrag die positief zijn. Leg uit waarom.
• Begrens het deel dat niet oké is en leg uit waarom.
• Maak afspraken. Verhoog het toezicht en beperk bewegingsvrijheid. Aandacht voor nazorg en herstel.
• Confronteer de betrokkenen en verbied of leg de consequenties uit. Neem maatregelen.
• Maak een verslag op en verwijs.

Bekijk de kenmerken voor deze vlag

Er is sprake van zwart (zeer ernstig grensoverschrijdend) gedrag als:

• Er is duidelijk geen toestemming van alle betrokkenen.
• Het seksueel contact wordt afgedwongen met dreigementen, agressie of geweld.
• Er een grote ongelijkwaardigheid is tussen beide partijen.
• Het gedrag totaal niet overeenstemt met wat op die leeftijd gebruikelijk is.
• Het gedrag zwaar aanstootgevend is en het zware fysieke, emotionele of psychologische schade tot gevolg heeft.

In een gemengde kleedkamer maken kinderen zich klaar voor de zwemles. Een jongen van 5 staat op een bankje en roept ‘Zie mijn piemel zwieren’. Iedereen lacht.

1. Rode vlag
2. Groene vlag
3. Gele vlag
4. Zwarte vlag

Vier jongens van 10 storen herhaaldelijk andere kinderen met seksueel getinte gebaren en opmerkingen. Ook na correctie blijven ze dat doen op onbewaakte momenten.

1. Groene vlag
2. Zwarte vlag
3. Gele vlag
4. Rode vlag

Een meisje van 16 jaar met een licht verstandelijke beperking chat met een klasgenoot. Ze krijgt een naaktfoto doorgestuurd van een meisje met wie ze ruzie heeft. Ze beslist om de foto naar de hele school door te sturen.

1. Zwarte vlag
2. Rode vlag
3. Gele vlag
4. Groene vlag

Aanvaardbaar seksueel gedrag. Bij welke vlag hoort dit?

1. Groen
2. Geel
3. Rood
4. Zwart

Licht seksueel grensoverschrijdend gedrag. bij welke vlag hoort dit?

1. Rood
2. Geel
3. Groen
4. Zwart

Zwaar grensoverschrijdend gedrag. Bij welke vlag hoort dit?

1. zwart
2. Geel
3. Groen
4. Rood

Ernstig seksueel grensoverschrijdend gedrag. Bij welke vlag hoort dit?

1. Geel
2. Groen
3. Zwart
4. Rood