H1L23 - 2THF - Dinsdag - Hoofdzin-bijzin

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom 2THF : )

Planning van dit uur

• Tien minuten stillezen (Pizzamaffia)
• Uitleg samengestelde zin
• Werkblad samengestelde zin (hoofdzin-bijzin)

Aan het einde van deze les

• weet je wat een samengestelde zin is;
• weet je wat een hoofd- en bijzin is; 
• weet je hoe je een hoofd- en bijzin kan onderscheiden. 

Nederlands

Aankomende toetsen en opdrachten:

• Repetitie hoofdstuk 1 (toetsweek)
  
• Boekopdracht Pizzamaffia (week 47) 

Soorten zinnen

Enkelvoudige zin	Samengestelde zin
Eén persoonsvorm	- Twee zinnen aan elkaar geplakt met een voegwoord - Twee persoonsvormen
De man eet een taart.	De man eet een taart en de man drinkt koffie.

Wie kan de familiestamboom afmaken?

opa + oma

papa + mama                     tante + oom

jij + broertje                             ?? + ??

Wie kan de familiestamboom afmaken?

opa + oma

papa + mama                     tante + oom

jij + broertje                             neven + nichten

naast 

elkaar

nevenschikking

onder elkaar onderschikking

Samengestelde zin

NEVENSCHIKKING	ONDERSCHIKKING
Hoofdzin + hoofdzin Voegwoorden: want, maar, en, of, dus	Hoofdzin + bijzin of bijzin + hoofdzin Voegwoorden: omdat, toen, sinds, dat

Samengestelde zin

NEVENSCHIKKING	ONDERSCHIKKING
Hoofdzin + hoofdzin Voegwoorden: want, maar, en, of, dus	Hoofdzin + bijzin of bijzin + hoofdzin Voegwoorden: omdat, toen, sinds, dat
De man eet een taart en de man drinkt een kop koffie.	De man eet een taart omdat hij honger heeft . Omdat hij honger heeft , eet de man een taart.

Stap 1. 

NEVENSCHIKKING of ONDERSCHIKKING? 

Kan je het voegwoord weglaten en blijven er dan twee goede zinnen over? 

De bakker is jarig, dus hij bakt geen taart vandaag. 

De bakker is jarig. Hij bakt geen taart vandaag. 

Ja?       Hoofdzin + hoofdzin - dus:  

              NEVENSCHIKKEND

Nee?    Hoofdzin + bijzin of bijzin + hoofdzin dus: 

             ONDERSCHIKKEND

Stap 2.

Welke zin is de bijzin? 

• Een bijzin kan niet los op zichzelf staan

• Een bijzin is een onderdeel van de hele zin (je kan het vervangen door één woord)

• In een bijzin kunnen er woorden tussen de persoonsvorm en het onderwerp staan, in een hoofdzin kan dat nooit

• Het voegwoord staat vaak vooraan in de bijzin

• De werkwoorden staan vaak achteraan in de bijzin

Stap 2.

Welke zin is de bijzin? 

• Een bijzin kan niet los op zichzelf staan

• Een bijzin is een onderdeel van de hele zin (je kan het vervangen door één woord)

• In een bijzin kunnen er woorden tussen de persoonsvorm en het onderwerp staan, in een hoofdzin kan dat nooit

• Het voegwoord staat vaak vooraan in de bijzin

• De werkwoorden staan vaak achteraan in de bijzin

Terwijl de leerling naar de muziek luisterde, droomde ze weg in haar gedachten. 

Samenwerken

Wat	Maak opdracht 1 (voorlezen) en 2 op het werkblad.
Hoe	Rustig overleggen
Hulp	Docent, klasgenoot, werkblad
Tijd	Ongeveer twintig minuten, daarna bespreken we een aantal zinnen
Uitkomst	Deze leerstof komt terug op de repetitie van hoofdstuk 1
Klaar	Ga naar Talent > 'Versterk jezelf' > 'Ontleden zinsdelen' > 'Een samengestelde zin ontleden'

Opdracht 1

1. Isa weet nog niet of ze meegaat. 
2. De grote bloesemboom lijkt nog niet helemaal uitgebloeid te zijn.
3. Hanna kijkt naar buiten, terwijl ze muziek luistert. 
4. Het is vandaag heerlijk weer, dus we gaan een stuk fietsen. 
5. In mijn agenda staat met zwarte inkt een heleboel onzin geschreven in het handschrift van mijn beste vriendin. 

1. Samengesteld
2. Enkelvoudig
3. Samengesteld
4. Samengesteld
5. Enkelvoudig 

Samenwerken

Wat	Werk verder aan je werkblad
Hoe	Rustig overleggen met degene naast je
Hulp	Docent
Tijd	Tot het einde van de les
Uitkomst	Deze leerstof komt terug op de repetitie van hoofdstuk 1
Klaar	Ga naar Talent > 'Versterk jezelf' > 'Ontleden zinsdelen' > 'Een samengestelde zin ontleden'

Opdracht 2

1. Maartje denkt dat ze volgende week ook naar het feest gaat. 
   
2. Erik loopt naar huis, terwijl hij een boodschappenlijstje maakt op zijn telefoon. 
3. Felien vraagt haar moeder elke dag of ze jarig is. 
4. Omdat het morgen mooi weer wordt, gaan we naar het bos. 
5. Ik heb een lekker recept voor appeltaart gevonden, dus dat gaan we maken vanavond. 

1. Onderschikking
   
2. Onderschikking
   
3. Onderschikking
   
4. Onderschikking
   
5. Nevenschikking