13/3 H4, taalverzorging lastige werkwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Werkwoordspelling

Lastige werkwoorden

Persoonsvorm:

tegenwoordige tijd en verleden tijd 

Voltooid deelwoord

H4

Lesplanning

• Korte activiteit
• Instructie/quiz
• Werken 
• Afsluiten

Lesdoel:

Aan het einde van deze les:

• kan je lastige werkwoorden die bijvoorbeeld beginnen met: be-, ge-, ver-, ont-, her- of over- goed spellen
  
• de moeilijke woorden uit deze paragraaf goed spellen

Schrijf drie dingen op die je
van de vorige les hebt onthouden.

Werkwoordstijden

• OTT: onvoltooid tegenwoordige tijd - ik werk, ik lees 
  
• OVT: onvoltooid verleden tijd - ik werkte, ik las 
  
• VTT:voltooid tegenwoordige tijd - ik heb gewerkt, ik heb gelezen 
  
• VVT: voltooid verleden tijd - ik had gewerkt, ik had gelezen (www = vt)

Voorbeeld:
ik verleer, hij verleert, hij heeft verleerd

Doe hetzelfde met besturen.

_________

Voorbeeld:
ik verleer, hij verleert, hij heeft verleerd

Doe hetzelfde met verstuiven.

_________

De kleine Teun verstopt zich achter de boom.

________

1. persoonsvorm
2. voltooid deelwoord

In de biologieles hebben we een kikker ontleed.

________

1. persoonsvorm
2. voltooid deelwoord

Is het tegenwoordige tijd (tt)?

Meervoud (MV) ? = wij, jullie, zij:

Eén keuze: het hele werkwoord  = infinitief

Enkelvoud (EV) = ik, hij, zij, jij, je, het, u:

Twee keuzes: ik-vorm of ik-vorm+t

Is het tegenwoordige tijd (tt)?

1. Is het Meervoud (MV) ? = wij, jullie, zij = Infinitief = hele werkwoord 

2. Staat er ik of staat je/jij DIRECT ACHTER de persoonsvorm?

--> ik-vorm : Ik loop naar huis. Dan loop je naar huis. - Loop jij naar huis?

3 Staat er jij/je/hij/zij/het/u VOOR het werkwoord? 

--> ik-vorm+t: Jij loopt naar huis. Zij loopt naar huis. Het loopt naar huis. 

Scheidbare werkwoorden 

Scheidbare werkwoorden zijn combinaties van een werkwoord met een voorvoegsel (prefix): 

• uitstellen (uit + stellen) 
  
• aandoen (aan + doen)
  
• terechtkomen (terecht + komen), enzovoorts. 
  

Zo’n scheidbaar werkwoord schrijf je soms aan elkaar en soms niet. 

 

Scheidbare werkwoorden 

In hoofdzinnen:  scheiden, uit elkaar

• De gemeente nodigt alle inwoners uit. 
  
• De gemeente besloot alle inwoners uit te nodigen. 

Niet scheiden, aan elkaar

• De gemeente heeft alle inwoners uitgenodigd.
  
• De gemeente wil alle inwoners uitnodigen. 
  

 

Voltooid deelwoord -t of -d?

1. verlengproef: maak het woord langer, dan hoor je wat het moet zijn.

2. 'T XKoFSCHiP > Pak het hele ww, haal -en eraf. Staat de laatste letter in 'T XKoFSCHiP? 
Ja? > voltooid deelwoord schrijf je met een  -t.
Nee? > voltooid deelwoord schrijf je met een -d.

Lastige werkwoorden

Sommige werkwoorden klinken als pv en als vd hetzelfde,
maar je schrijft ze niet hetzelfde.

Lastige werkwoorden die beginnen met:
ge-, be-, ver-, ont-, her-, over-.

Opletten: lastige werkwoorden

In de tegenwoordige tijd noemen we een werkwoord met 

be-, ge-, ver-, ont-, her- of over-  een persoonsvorm.

In de voltooide tijd noemen we een werkwoord met

be-, ge-, ver-, ont-, her- of over-  dat geen persoonsvorm is 

een voltooid deelwoord.

Opletten: lastige werkwoorden

Werkwoorden die beginnen met be-, ge-, ver-, ont-, her- of over- klinken in de tegenwoordige tijd en de voltooide tijd hetzelfde, maar vaak schrijf je de werkwoorden anders.

gebeurt of gebeurd? 

verandert of veranderd?

herstelt of hersteld?

Persoonsvorm

Soms gebeurt dat.

Dat verandert niets.

Zij herstelt haar scooter.

Voltooid deelwoord

Het is gebeurd.

Het is niet veranderd.

Zij heeft haar scooter hersteld.

Is het een pv?  JA

Tt of vt?  TT

Regel? Ik-vorm +t

Is het een pv?  NEE

Regel? Maak langer, hoor je -t of -d? Schrijf zo kort mogelijk

Je _____ de Nederlandse voetbalsupporters bij de Olympische spelen aan hun oranje outfit.

1. herkend
2. herkent

Voor dit tomatensoepgerecht moeten de tomaten eerst _____ worden.

1. ontveld
2. ontvelt

De gemeente heeft onze buren een vergunning _____ om drie berkenbomen te kappen.

1. verleend
2. verleent

Op de school-tv _____ de administratie alle roosterwijzigingen.

1. vermeld
2. vermeldt

Heb jij alles eerlijk aan de ouders _____ ?

1. verteld
2. vertelt

Voor het spellen van de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd kan je 't x-kofschip gebruiken.

1. waar
2. niet waar

Voor het spellen van het voltooid deelwoord kun je 't x-kofschip gebruiken.

1. waar
2. niet waar

Werk voor deze les:

Blz. 110/111 opdracht 4, 5 en 6

+ nakijken en verbeteren met een andere kleur!

Klaar = lezen

Wat niet af is = huiswerk!

Lesdoel:

Aan het einde van deze les:

• kan je lastige werkwoorden die bijvoorbeeld beginnen met: be-, ge-, ver-, ont-, her- of over- goed spellen
  
• de moeilijke woorden uit deze paragraaf goed spellen

Ik weet wanneer een werkwoord een persoonsvorm of een voltooid deelwoord is

😒🙁😐🙂😃

Ik weet wanneer ik een lastig werkwoord met een d, dt of een t moet schrijven.

😒🙁😐🙂😃

Reflectie:
Wat ging bij jou goed tijdens deze les?
Wat kan nog iets beter?

Feedback:
Wat vond je fijn/goed aan deze les?
Wat zou je liever anders willen zien?