11.4 en 11.5 Bloed en lymfe

• Biologie
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 5

Bloed en lymfe

Thema 11: Transport

§4 Bloed en §5 Lymfe

Planning

- Samenstelling en functie bloed

- Vorming bloedcellen

- Bloedstolling

- Weefselvloeistof en lymfe

Functies bloed

• afleveren stoffen:   > zuurstof, voedingsstoffen, hormonen
• afvoeren afvalstoffen:
  > bijv. CO2, melkzuur,  ureum
• warmte verdelen
• ziektes bestrijden (antistoffen en witte bloedcellen)
• wonden helen (bloedstolling)

Aantekening

Binas 84I 

• In het rode beenmerg  in je botten worden continu nieuwe cellen gevormd. 
• wel 2 miljoen rode bloedcellen per seconde! 

(die leven ook maar zo'n 16 weken) 

• Hoe stimuleer je productie rode bloedcellen? 
• Wat is bloedarmoede? 

Zie Binas 84I en 89A 

Bloedstolling

Bloed zorgt voor snel transport.

Bij verwondingen kan je bloed verliezen.

Is bloedverlies een probleem?

bloedstolling

Stollingsfactoren

Regeling van bloedstolling loopt via vaste route (BINAS 84 O):

Er zijn stollingsfactoren nodig uit:

- beschadigde cellen

- bloedplaatjes

- bloedplasma: Kalium, Calcium, eiwitten.

Als laatste trombine: fibrinogeen > fibrine.

Een stollingsziekte,
waar kan het probleem zitten?

Vorming weefselvloeistof

BINAS 84 G

Slagaders: hoge bloeddruk

Haarvaten: bloeddruk neemt af.

Aders, lage bloeddruk, stroomsnelheid neemt weer iets toe

Uitwisseling weefselvloeistof

Situatie begin haarvat: Vocht verlaat haarvat door hoge bloeddruk: filtratie

Tussentijd uitwisseling stoffen weefselvloeistof <> cellen.

Situatie eind haarvat

Vocht terug naar haarvat: resorptie door osmotische druk

Zie Binas 84G

Bloed <--> Weefselvloeistof   --> lymfe

Bloedplasma naar weefselvloeistof naar lymfe
(bloeddruk, osmotische druk, kleppen)

Weefselvloeistof zit tussen de cellen. Hierdoor opname en afgifte stoffen.

Lymfestelsel (84N)

- Voert overtollig weefselvocht af 

*Probleem als dit niet gebeurt? 

- bevat erg veel witte bloedcellen met name in lymfeknopen. 

*Kan je er een voelen?

*Functie? 

*

oedeem

in nek, bij bij keelontsteking en dergelijke. Ook bij kanker gezwollen. Kan ook afvalstoffen als tatoeage inkt opslaan

Aan het begin van een haarvat, waardoor verlaat vocht het haarvat?

1. Osmotische druk
2. Filtratie
3. Resorptie
4. Bloeddruk

Bij filtratie. Wat verlaat niet! het haarvat?

1. Stollingseiwitten
2. Hormonen
3. Glucose
4. Aminozuren

Thema 4 Transport afronden

Stel je vragen!

Scan eerst basisstof 4.4 en 4.5 
34 t/m 44

45 t/m 52