9/11 Grammatica zinsdelen pv + zinsdelen les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Telefoon in de tas en snel gaan zitten.

In stilte pak je je laptop en log in op de LessonUP. Pak dan je lesboek, schrift, leesboek, mandela, etui en kleurtjes.

Ga lekker kleuren, terwijl je luistert naar de docent die voorleest.

Ontleden zindelen

Ontleden zinsdelen

Planning

• Voorlezen/kleuren (hebben wel al gedaan)
• Instructie/quiz
  
• Werken 
• Afsluiten

Leerdoelen

Aan het einde van deze les:

• weet je hoe je zinsdeelstrepen in een zin plaatst
• weet je wat de persoonsvorm en het onderwerp zijn
• heb je geoefend met het verdelen van een zin in zinsdelen 
• het benoemen van de persoonsvorm
• het benoemen van het onderwerp

Grammatica

• Redekundig ontleden: zinsdelen benoemen

• Taalkundig ontleden: woordsoorten benoemen

Redekundig ontleden 

Woord of woordgroepen vormen samen een zindeel en elk deel moet een naam krijgen.

Elk stukje hoort erbij

• Elke stukje van de zin hoort erbij en heeft dus een naam. 
• Elk stukje heb je nodig om het volgende stukje te vinden.
• Alle losse delen vormen samen de gehele zin.

Je kan het vergelijken met een puzzel. Een puzzel is ook niet compleet als er een stukje mist. 

Wat wordt er bedoeld met het ontleden van zinnen?

Wat wordt er bedoeld met het ontleden van zinsdelen?

Welke zinsdelen ken je al?

Verdeel in zinsdelen:
De schoenmaker weigert de clown zijn schoenen te geven.

De schoenmaker weigert de clown zijn schoenen te geven.

Verdeel in zinsdelen:
Ik heb vandaag al veel berichten aan leerlingen gestuurd.

Ik heb vandaag al veel berichten aan leerlingen gestuurd.
Wat is de PV?

Werkwoord

• drukt een handeling, situatie of gebeurtenis uit
• kun je vervoegen
• het hele werkwoord heet: infinitief

Persoonsvorm (PV)

Je zoekt eerst de persoonsvorm. Hoe doe je dat?

- Door de zin van tijd (tegenwoordige tijd/ verledentijd) te veranderen: tijd-proef

- Door de zin van getal te veranderen (meervoud/ enkelvoud): getal-proef

- De zin vragend te maken. De persoonsvorm komt dan als eerste woord te staan.

Voorbeeld:

De docent heeft het hele jaar Nederlands aan de onderbouw. gegeven.

- Tijd: De docent had het hele jaar Nederlands aan de onderbouw gegeven. Het werkwoord dat van tijd veranderd is de persoonsvorm  had = heeft

- Getal: De docenten hadden het hele jaar Nederlands aan de onderbouw gegeven. Het werkwoord dat met de meervoud mee veranderd is de persoonsvorm  hebben = heeft

- Vraag: heeft de docent het hele jaar Nederlands aan de onderbouw gegeven?  Heeft

De persoonsvorm onderstreep je en je zet het woord tussen strepen.

De docent | heeft | het hele jaar Nederlands aan de onderbouw gegeven.

Persoonsvorm

Strepen zetten/ zin verdelen in zinsdelen

Alles wat je voor de persoonsvorm kan plaatsen met behoud van de betekenis van de zin en correct geformuleerd is een zindeel en krijg dus een streep.

De docent heeft het hele jaar Nederlands aan de onderbouw gegeven. 

Uitwerking

De docent  |heeft|  het hele jaar Nederlands aan de onderbouw gegeven. 

De  niet

De docent  wel

De docent | heeft | het hele jaar Nederlands aan de onderbouw gegeven. 

Het  niet

Het hele  niet

Het hele jaar  wel

| De docent | heeft | het hele jaar | Nederlands aan de onderbouw gegeven. |

Nederlands  wel

| De docent | heeft | het hele jaar| Nederlands | aan de onderbouw gegeven, |

Aan  niet

Aan de  niet

Aan de onderbouw  wel

Eindresultaat:

De docent | heeft | het hele jaar| Nederlands | aan de onderbouw | gegeven. 

Wat is stap 1 van het redekundig ontleden?

1. persoonsvorm zoeken
2. onderwerp zoeken
3. strepen zetten
4. werkwoordelijk gezegde zoeken

Hoe vind je de persoonsvorm?

1. een werkwoord zoeken
2. het getal veranderen (meervoud - enkelvoud)
3. de zin van tijd veranderen (verleden tijd - tegenwoordige tijd)
4. geen idee

Getal-proef: zin veranderen van enkelvoud naar meervoud of van meevoud naar enkelvoud. 

V

Tijd-proef: zin van tijd veranderen. Tegenwoordige tijd wordt verleden tijd en andersom.

Het werkwoord dat verandert is de persoonsvorm.

Voor vandaag heeft mevrouw Hooi deze Lessonup
gemaakt voor de ijverige leerlingen.
Wat is de PV?

Voor vandaag heeft mevrouw Hooi deze Lessonup
gemaakt voor de ijverige leerlingen.

Verdeel de zin in zinsdelen door de zinsdeelstrepen te plaatsen.
woord/woordgroep spatie | spatie woord/woordgroep

Stoplicht tijdens de les

In stilte werken, je mag geen vragen stellen --> je bent stil!

Je werkt in stilte en mag vragen aan de docent stellen --> je bent stil, tenzij je een vraag voor de docent hebt.

Je mag vragen aan de docent stellen, overleggen over de opdracht of samenwerken als de docent zegt dat je de opdracht samen mag maken --> het praten gaat met een fluisterstem en gaat over het werk.

Werk voor de deze en de volgende les:

• Grammaticaboekje:

 Blz. 39, opdracht 1 

Klaar = lezen in stilte

Ik kan de pv in een zin benoemen en de zinsdeelstrepen plaatsen.

😒🙁😐🙂😃

Leerdoelen

Aan het einde van deze les:

• weet je hoe je zinsdeelstrepen in een zin plaatst
• weet je wat de persoonsvorm en het onderwerp zijn
• heb je geoefend met het verdelen van een zin in zinsdelen 
• het benoemen van de persoonsvorm
• het benoemen van het onderwerp

Reflectie:
Wat ging bij jou goed tijdens deze les?
Wat kan nog iets beter?

Feedback
Wat vond je fijn/goed aan deze les?
Wat zou je liever anders zien?