§1.1 Gebergten ontstaan, gebergten verslijten (begin 2022)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

§1.1 Gebergten ontstaan, gebergten verslijten

Planning

- Terugblik opdracht

- Samen lezen 1.1 + uitleg

- kennistest

- Opdrachten maken

Leerdoelen

- Je weet de verschillen tussen een jong- en een oud gebergte. 

- Je begrijpt hoe uit oceaanbodem en vulkanisme bergen kunnen ontstaan.

- Je kunt op een foto fossielen en het stollingsgesteente graniet herkennen.

Samen lezen 1.1

Opbouw aarde

Krachten die de aarde veranderen

Krachten van buitenaf

Krachten die de aardkorst van binnenuit veranderen. Bijv: platentektoniek.

ZWARTE PIJL.

Krachten die de aardkorst van buitenaf veranderen. Bijv: neerslag en wind

RODE PIJL.

Krachten vanuit de binnenkant

Platentektoniek

0

Oceaanbodem of berg?

• In de Himalaya heb je verschillende gesteenten. Hier tref je fossielen in aan. Dit zijn eeuwen oude overblijfselen van zeediertjes.
  

• Hoe komen fossielen hoog in het gebergten terecht?

Fossielen in bergtoppen

1. Verleden oceaan tussen India en Azië
2. Rivieren brachten veel zand en klei  (sediment) op de bodem. 
3. De lagen zand en klei zijn samengeperst tot gesteente.
4. De lagen sediment werden onder enorme druk samengeperst tot gesteente en geplooid en omhoog geduwd (ofwel: tot een gebergte gevormd).
5. Gesteente van de oceaanbodem is dus onderdeel van Himalaya.

Steen uit vulkanen

• In de Himalaya GEEN VULKANEN, wel vulkanisch gesteente!?

• In de aardkorst koelt magma af en stolt.
• Hierbij vormt het stollingsgesteente graniet.

Jonge en oude gebergten

• Door allerlei factoren (exogene krachten, bijv. neerslag) worden de gebergten beetje bij beetje afgebroken. Dit gaat erg langzaam.

• De Himalaya & Andes is hooggebergten, hoge scherpe toppen en diepe dalen dus  jong gebergte.

• De Schotse Hooglanden is oud gebergte, door exogene processen is dit gebergte afgesleten. Kenmerkend voor oude gebergtes zijn afgeronde toppen.

Jong gebergte

Oud gebergte

Scherpe punten

Afgevlakt door verwering en erosie

Wat voor soort gebergte is dit? Leg ook uit waarom dat zo is.

Wat bedoelen ze in de intro met eeuwige sneeuw?

1. Op deze plek ligt altijd sneeuw, of het nu zomer of winter is
2. Op deze plek lijkt het net of er altijd sneeuw ligt omdat kalksteen ligt van kleur is

Platentektoniek betekent:

1. de aardkorst is vloeibaar en ligt op vast gesteente en beweegt door windstroming
2. de aardkorst beweegt door beweging van de vloeibare mantel
3. de mantel beweegt door de vloeibare korst

Wat is magma?

1. Vloeibaar gesteente
2. vast gesteente
3. soort van water

Magma is dus vloeibaar gesteente, hoe kun je dit tot een vast materiaal laten veranderen

1. door het te laten drogen
2. in de magnetron ermee
3. door het af te laten koelen

Waarom zullen er weinig fossielen in stollingsgesteente zitten?

1. Stollingsgesteente is ondoorzichtig, je kunt het niet zien
2. Stollingsgesteente heeft de eigenschap dat het dingen verkleind, fossielen kun je niet meer zien
3. Stollingsgesteente is gestold magma/lava. dierlijke resten zijn hierin verbrand

Wat is het verschil tussen jong en oud gebergten?

Opdrachten maken (huiswerk)

- de volgende opdrachten van par. 1: opdrachten 1, 2, 3, 4 en 6

- kun je niet inloggen? Plan B.

Leerdoelen

- Je weet de verschillen tussen een jong- en een oud gebergte. 

- Je begrijpt hoe uit oceaanbodem en vulkanisme bergen kunnen ontstaan.

- Je kunt op een foto fossielen en het stollingsgesteente graniet herkennen.

Wat vond je van deze les?

😒🙁😐🙂😃

Beoordeel jezelf
Hoe goed heb je de les begrepen?

😒🙁😐🙂😃

Heb je nog tips voor de docent? Zo ja, welke?