1.1 h/v Gebergten ontstaan, gebergten verslijten

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

§1.1 Gebergten ontstaan, gebergten verslijten

Leerdoelen

- Je weet de verschillen tussen een jong- en een oud gebergte. 

- Je begrijpt hoe uit oceaanbodem en vulkanisme bergen kunnen ontstaan.

- Je kunt op een foto fossielen en het stollingsgesteente graniet herkennen.

Wat weet jij van
bergen?

Welke begrippen passen bij het ontstaan van bergen?

Krachten die de aarde veranderen

Exogene krachten;

Krachten die de aardkorst van binnenuit veranderen. Bijv: platentektoniek.

ZWARTE PIJL.

Krachten die de aardkorst van buitenaf veranderen. Bijv: neerslag.

RODE PIJL.

Endogene krachten

Opbouw aarde

0

Platentektoniek

Fossielen in bergtoppen

1. Verleden oceaan tussen India en Azië
2. Rivieren brachten veel zand en klei  (sediment) op de bodem. 
3. De lagen zand en klei zijn samengeperst tot gesteente.
4. De lagen sediment werden onder enorme druk samengeperst tot gesteente en geplooid en omhoog geduwd (ofwel: tot een gebergte gevormd).
5. Gesteente van de oceaanbodem is dus onderdeel van Himalaya.

Oceaanbodem of berg?

• In de Himalaya heb je verschillende gesteenten. Hier tref je fossielen in aan. Dit zijn eeuwen oude overblijfselen van zeediertjes.
  

• Hoe komen fossielen hoog in het gebergten terecht?

Steen uit vulkanen

• In de Himalaya GEEN VULKANEN, wel vulkanisch gesteente!?

• In de aardkorst koelt magma af en stolt.
• Hierbij vormt het stollingsgesteente graniet.

Jonge en oude gebergten

• Door allerlei factoren (exogene krachten, bijv. neerslag) worden de gebergten beetje bij beetje afgebroken. Dit gaat erg langzaam.

• De Himalaya & Andes is hooggebergten, hoge scherpe toppen en diepe dalen dus  jong gebergte.

• De Schotse Hooglanden is oud gebergte, door exogene processen is dit gebergte afgesleten. Kenmerkend voor oude gebergtes zijn afgeronde toppen.

Jong gebergte

Oud gebergte

Scherpe punten

Afgevlakt door verwering en erosie

Wat voor soort gebergte is dit? Leg ook uit waarom dat zo is.

Op welke afbeelding zie je graniet?

1. 
2. 
3. 
4. 

Tekenopdracht 1 en 2

1. Teken in je schrift een oud gebergte en een nieuw gebergte.

Laat duidelijk zien, waaraan je de verschillende gebergten kan herkennen. figuur 6 in je werkboek en kijk ook in je tekstboek.

2. Laat met behulp van een tekening zien hoe een gebergte ontstaat. Laat dit zien in 3 stappen.

Leerdoelen

- Je weet de verschillen tussen een jong- en een oud gebergte. 

- Je begrijpt hoe uit oceaanbodem en vulkanisme bergen kunnen ontstaan.

- Je kunt op een foto fossielen en het stollingsgesteente graniet herkennen.