4V Middeleeuwen, les 8 Vanden Vos Reynaerde

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Module 2, les 8

3.4 Dierverhaal: Van den Vos Reynaerde

LessonUp zonder mobieltjes

Huiswerk bespreken:

Opdracht 10

Antwoorden opdracht 10, Trojeroman - Tprieel van Troyen van Segher Diengotgaf  (p. 34-36)

1 (1) de mannelijke hoofdpersonen ontdekken hun identiteit in/door de liefde en (2) de mannen durven (voorzichtig) hun (verliefde) gevoelens te tonen, dat is niet langer onmannelijk.

2 “Koningin Hecuba, haar dochter Polyxena …, hadden ook in de zaal gegeten” (r. 34-39). Dit citaat maakt duidelijk dat vrouwen een vanzelfsprekende positie innemen aan het hof.

3 Vazallen (r. 3).

4 Nieuw is dat Pollidamas over zijn (verliefde) gevoelens spreekt.

In de vorige twee lessen behandelden we de ridderromans, deze werken grijpen terug op het heldenepos:

- centraal staat de held, zijn leven;

- vaak van bijzondere komaf;

- na jeugdfase volgt grote avontuur;

- dit gaat gepaard met strijd;

- de held is buitengewoon knap en sterk en moedig;

- held is buitengewoon gevoelig voor eer & roem;

- held sterft óf ->  jong en zeer eervol óf ->  erg oud en brengt rijkdom & welvaart.

Alle helden blijven na hun dood geroemd & geëerd -> verkrijgen eeuwige roem.

Wij kennen ze nog steeds!

Voorbeelden van deze helden zijn: Achilles, Roland, Lancelot.

Een bijzonder verhaal

Van den Vos Reynaerde is een bijzonder ridderverhaal, een dierverhaal. Het volgt in grote lijnen de hoofse roman, maar het ontmaskert de ongecontroleerde macht van de feodele maatschappij. 

In de 12e en 13e eeuw was er de overgang van een feodale naar een stedelijke samenleving. 

De stedelijke samenleving stond kritisch tegenover de machts- enrechtsuitoefening van de feodale samenleving.

In de 'Reinaert' wordt de hoofse levensideaal als uiterlijke schijn ontmaskert.

De Reinaert  is een middeleeuws meesterwerk. Willem de schrijver van de Reinaert  'speelt' in zijn verhaal met de kenmerken van de Arturroman. Het verhaal begint met een hofdag. Koning Nobel hoopt dat hij eer & roem zal behalen, maar de afloop van het verhaal is voor hem een desillusie.  Hoewel Van den Vos Reynaerde pure fictie is, noemt Willem wel bestaande plaatsnamen.

Kenmerken van de schrijver:

- Vlaming, Willem, (die Madoc maakte..);

- beheertse Frans en Latijn, kende het middeleeuwse recht en was taalvirtuoos.

- schreef dit werk in de tweede helft van de 13e eeuw in Gent;

- Willem schreef voor een stedelijk publiek en zette de ádellijke heren, de machthebbers'voor schut.

Kenmerken van de Reinaert:

- een satirisch dierenverhaal,
- houdt de middeleeuwer een spiegel voor: niet alleen de adel wordt 'ontmaskert', ook de geestelijkheid en de boeren komen er slecht vanaf!

- In de Reinaert is de dierenwereld dus een afspiegeling van de mensenwereld -> de dieren 'als mensen' misbruiken de taal en jagen menselijke begeerten na.

- Vooral Reinaert is een meester in het misbruiken van de taal: al zijn listen zijn 'verbaal' van karakter -> met mooie woorden ('scone tale') verleidt hij zijn tegenstanders.

- De Reinaert staat in een traditie, -> het Latijnse dierenverhaal Ysengrimus , de Franse  Roman de Renart. De Reinaert is deels een vertaling, deels is het werk eigen vinding van Willem!

De personage Reinaert

Reinart was een doortrapte schurk. Alle edelen worden gedreven door gulzigheid, wellust en honger naar macht en Reinaert maakt daar gebruik van om zijn doel te bereiken. 

Willem gebruikt de sluwe vos om zijn publiek telkens op het verkeerde been te zetten. De ene keer wekt Reinaert bewondering door zijn slimheid, dan weer roept hij afschuw op door de manier waarop hij anderen te grazen neemt.

In de volgende lessen lezen we in de klas de Reinaert, kennis van en over het werk is onderdeel van de toets!

Huiswerk volgende les:

- Maak een samenvatting van 3.4 Dierverhaal (p. 64)

- Maken opdracht 11