10.5 dl2

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 10.5: Bloedvaten

Deze les:
- Terugblik Bloedstolling 

- 10.5 Leerdoelen 13 + 14: Weefselvloeistof en Lymfe

- Voorbereiding TW/ Microscopie bloedvaten

Zet de bloedstollende gebeurtenissen in de juiste volgorde!

Wondje

Bloedplaatjes

Stollingsfactoren

Bloedplasma

Beschadigde

Dekweefsel-
cellen

Zet de bloedstollende gebeurtenissen in de juiste volgorde, vervolg.

Protrombine

Fibrinogeen

Stollingsfactoren

Trombine

Fibrinedraden

Fibrine

Leg uit waarom bloed niet te snel, maar ook niet te langzaam mag stollen.

Leerdoelen 10.5

11. Je beschrijft de bouw en functie van de drie typen bloedvaten

12. Je beschrijft de bloedstolling

13. Je legt uit hoe in de haarvaten weefselvloeistof ontstaat

14. Je beschrijft de bouw en functie van het lymfesysteem

Weefselvloeistof

Bloed stroomt door je bloedvaten en vervoert stoffen naar alle delen van het lichaam. 

Een deel van het vocht (bloedplasma) uit bloed komt buiten de bloedvaten terecht.

Daar noem je het weefselvloeistof.

Weefselvloeistof

Als bloed bij de haarvaten komt wordt een deel van de bloedplasma de haarvaten uitgeperst (door de hoge bloeddruk!). Dit heet filtratie.

Hier zitten voedingsstoffen en zuurstof in opgelost.

Bloedcellen en grote eiwitten blijven achter.

Welk specifiek kenmerk van haarvaten zorgt ervoor dat bloedplasma in organen naar de cellen kan worden geperst?

Uitwisseling met weefsels

De bloeddruk neemt af van 4,6 kPa naar 2,3 kPa tussen begin en eind haarvat.

Uitwisseling met weefsels

In het bloed achtergebleven eiwitten (te groot om het bloedvat te verlaten) zorgen voor een colloïd osmotische druk.

Wat was osmose ook alweer?

Weefselvloeistof

Weefselvloeistof

Uitwisseling met weefsels

Het verschil tussen de bloeddruk (BD) en de Colloïd Osmotische Druk (COD) levert de netto filtratiedruk (NFD).

Uitwisseling met weefsels

Deze NFD zorgt er voor dat veel weefselvloeistof aan het einde van een haarvat weer terugstroomt het haarvat in (met afvalstoffen, CO2) = Resorptie.

Uitwisseling met weefsels

De colloïd osmotische druk is niet voldoende om alle vloeistof die uit het haarvat gefilterd (ong. 20 L p/d)  weer te resorberen. Ong. 10% blijft achter in de weefsels.

Het lymfesysteem zorgt er voor dat deze weefselvloeistof weer terug komt in de bloedbaan

Lymfesysteem

Weefselvloeistof wordt

verzameld in lymfevaten.

Het heet dan lymfe.

Lymfesysteem

Lymfevaten hebben

kleppen om te zorgen

dat de lymfe de goede

kant op stroomt.

Lymfesysteem

Via de borstbuis bij de

sleutelbeenader weer het bloed

in.

Bloedplasma=weefselvloeistof

=lymfe.

Lymfeknopen/ lymfeklieren

Verspreid over het lichaam liggen in het lymfevatenstelsel ook lymfeknopen.

In de lymfeknopen wordt de lymfe gezuiverd van o.a. ziekteverwekkers.

Opdrachten/ Microscopie

-  Lees Samengevat en maak opdrachten op blz. 77

Klaar? Examenvraag bloedsomloop of D-toets Classroom

- Microscopie bloedvaten

Voorbereiding Rep H10

- Begrippenkennis en leerdoelen

- LessonUp's

- BINAS tabellen

- D-toets H10 (zie Classroom)

- Examentraining en samengevat in boek

- Biologiepagina.nl