9.3 De totalitaire systemen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom

Terugblik

Lezen 9.3

Uitleg 9.3

Aan de slag met weektaken (blok 2) 

Paragraaf 9.3 De totalitaire systemen 

KA: Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën: communisme en fascisme/nationaalsocialisme 

 Lezen paragraaf 9.3 de totalitaire systemen -> blok 1, 3 en 4 

• In deze paragraaf leer je hoe het communisme opkwam in de Sovjet-Unie. Hoe kwam het communisme op? 

• In deze paragraaf leer je kenmerken van totalitaire ideologieën.

Wat zijn kenmerken van totalitaire ideologieën?

Wat betekent totalitair?

Totalitaire ideologie

Totalitaire ideologie:

Manier van denken waarbij het totale leven van mensen wordt beheerst door de ideeën van de partij / de persoon die de macht heeft. 

De staat beheerst het leven en denken van het volk, alles wat wordt gepubliceerd of wordt gemaakt is goedgekeurd door de staat

Communisme in Rusland/Sovjet-Unie.

Lenin, leider van de bolsjewieken, de Russische aanhangers

van het communisme, wilde in 1917: 

• kapitalisme afschaffen 
• privébezit van productiemiddelen afschaffen 
• een dictatuur vestigen 

 Na de staatsgreep van de communisten, de Oktoberrevolutie, 

brak een burgeroorlog uit die, na veel bloedvergieten,

 door de communisten in 1922 werd gewonnen:

 ze vestigen de Sovjet-Unie, een éénpartijstaat. 

Kenmerken van communisme (1)

• De Sovjet-Unie werd geregeerd door één partij, de communistische partij.

• Communisme is anti-democratisch: het volk hoeft niet mee te praten

• Sprake van persoonsverheerlijking (van Stalin).

Kenmerken van communisme (2)

• Economisch doel was een industriestaat
• Planeconomie met accent op zware industrie.
• Collectivisatie van de landbouw in dienst van de industrie.

• de Sovjet-Unie was een totalitaire staat die gebruik maakte van terreur, dwangarbeid, propaganda etc.

Zo waren er vijfjarenplannen: hierin was vastgelegd wat er in de komende vijf jaar moest worden geproduceerd.

Dát het werd geproduceerd was meestal belangrijker dan hoe het was geproduceerd: de kwaliteit en de keuze was beperkt.

Collectivisatie

• Tientallen kleine zelfstandige boerderijen werden samengevoegd (collectivisatie) tot één groot boerenbedrijf, een kolchoz. 

• De boerengezinnen werkten en woonden daar met elkaar. 
• De grond, het vee, de gereedschappen, de oogst: alles was van iedereen. 

Fascisme

Fascisme is een politieke stroming, 

en wordt ook wel extreemrechts genoemd, 

antidemocratisch, gewelddadig en totalitair en extreem 

nationalistisch = afk. nazi's

De naam komt van het voorwerp dat je hier ziet: een fasces

Dit voorwerp, een bijl met takken, stond symbool voor

de macht van bestuurders in het Romeinse Rijk.

Fascisme in Italië

Na 1918 ontstonden ten westen van Rusland overal democratieën. In centraal Europa werden deze door chaos al vrij snel vervangen door autoritaire regimes = ondemocratische regering

Mussolini werd in 1919 de leider van de beweging van het fascisme, een politieke beweging: 

• antidemocratisch, 
• totalitair, 
• gewelddadig,
• extreem nationalistisch.

 

 Na de mars op Rome werd Mussolini regeringsleider en trok alle macht naar zich toe.  

Hij vestigde een dictatuur. 

Benito Mussolini

Leider, of 'Il Duce',  van Italië (1922-1943)

Oprichter van de Fasci di Combattimento (Zwarthemden, knokploegen)

Nationaalsocialisme

Nationaalsocialisme in Duitsland

• Na WOI ontstaan er straatgevechten tussen linkse arbeiders (communisten) en nationalistische oorlogsveteranen. Uit onvrede over de regering en het verdrag van Versailles.  
• Hitler werd leider van de NSDAP, zijn eerste staatsgreep mislukt. 

Toen de economie na 1924  opbloeide, leek zijn rol uitgespeeld. 

• In 1929 kreeg Duitsland te maken met de economische crisis, vanaf de jaren ‘30 de NSDAP steeds groter. Hitler werd in 1933 kanselier en vestigde een dictatuur:
• Zijn titel werd Führer. 
•  Alle organisaties moesten de ideologie van het nationaalsocialisme volgen. 
• Gelijkschakeling werd afgedwongen door overal nazi’s aan te stellen.
•  Tegenstanders werden opgesloten of vermoord. 

Kenmerken nationaalsocialisme

• Extreem-nationalistisch
  
• Militaristisch
  
• Verheerlijking geweld (bv. knokploegen)
  
• Antidemocratisch/ een partij
• Eén leider /persoonsverheerlijking
• De staat is belangrijker dan het individu
• Racistisch/rassenleer

Aan de slag met weektaken 

• Maak chronologieopdracht. 

Klaar? Zie planner voor weektaken 

• klaar? : Maak een tabel met verschillen en overeenkomsten tussen fascisme, communisme en nationaalsocialisme 
• 
  
• Samenwerken mag 
  
  
• Daarna bespreken chronologieopdracht