1.1 Jagers & verzamelaars

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

1.1 Jagers en verzamelaars

Leerdoelen:

 Je kunt uitleggen wat het verschil is tussen de Bijbelse en de natuurwetenschappelijke verklaring van het ontstaan van de mens.

    Je kunt uitleggen dat het lastig is om het begin van de geschiedenis van de mens te bepalen.

    Je kunt uitleggen hoe jagers-verzamelaars leefden en waarom zij rondtrokken.

    Je kunt uitleggen dat het ontbreken van schriftelijke bronnen van invloed is op wat we over de prehistorie weten.

De schepping onderzocht  

• Adam & Eva: Joods en Christelijk geloof versus historie? 
  
  
• Charles Darwin en de evolutietheorie.
  

• Evolutie: de geleidelijke aanpassing van levensvormen aan de natuur.

Jagers-verzamelaars

• De moderne mens (homo sapiens) bestaat al ongeveer 200.000 jaar.
  
  
• Deze menssoort trok van Afrika/Midden-Oosten over de rest van de wereld.
  
  
• De eerste mensen leefden van jagen en verzamelen.
  
  
• We noemen deze periode van jagers en verzamelaars de prehistorie, omdat er nog niet geschreven werd.
•  (pre = voor, historie = geschreven geschiedenis)

De eerste mensen 

Ötzi als ijsmummie

Reconstructie van Ötzi

De schoenen van Ötzi

Het vuurstenenmes van Ötzi

Wat hebben we aan deze ontdekking?

• Gewapend: vuurstenen dolk, koperen pijl en een pijl en boog.
  
• Door een pijlschot in zijn rug om het leven gekomen. Er was dus rivaliteit.
• Neus en verschillende botten waren gebroken.
• Laatste maaltijd: steenbokvlees, graan en ander plantaardig voedsel.

Dankzij geschreven en ongeschreven bronnen komen we veel te weten over de geschiedenis!

Zwervend bestaan

• Bestaansmiddelen waren jagen, vissen en verzamelen.
• Jagers-verzamelaars leefden in kleine groepen van 25-40 mensen.
• Er was een taakverdeling: mannen jaagden en vrouwen verzamelden.
• Nauwelijks sociale verschillen: iedereen is gelijk.
• Leven in tenten die gemakkelijk waren mee te nemen.

Waarom kon een groep jagers-verzamelaars niet groter zijn dan 25-40 mensen?

Hoe zie je het als er sociale verschillen zijn tussen mensen?

Prehistorie

• Jagers-verzamelaars leefden in de prehistorie: de periode dat er nog geen schrift was.
• Archeologen moeten het doen met ongeschreven bronnen.
• Steentijd is de vroegste prehistorie, want dat zijn de oudste vondsten. Maar waarom is dat misleidend?
• Ook zeggen de bronnen niets over cultuur: hoe de mensen dachten.

Rotstekeningen

Pre-historie

Historie

Uitvinding van het schrift